Agnes Grey - Anne Brontë - Livro en galego
Agnes Grey
Anne Brontë
Tradución de Ana Rozados
Agnes Grey
1
CAPÍTULO I: A CASA PARROQUIAL
Todas as historias auténticas conteñen ensinanzas, mais nalgunhas
poida que nos custe atopar o tesouro, e cando o atopamos é nunha
cantidade tan ínfima que o froito seco e murcho apenas compensa o
traballo de romper a casca. Se é este o caso da miña historia, non son
quen para xulgalo. Ás veces coido que pode resultar útil para algunhas
persoas e entretida para outras, pero deixemos que sexa o mundo quen a
xulgue. Protexida pola miña propia escuridade e polo transcurso dos anos,
non teño medo de arriscarme e exporei abertamente ante o público
aquilo que non revelaría nin á máis íntima das amizades.
O meu pai era un clérigo do norte de Inglaterra, que gañou o merecido
respecto de todos os que o coñecían, e nos seus anos de mocidade viviu
de xeito bastante folgado dos ingresos conxuntos dun carguiño e unha
pequena propiedade que posuía. A miña nai, que casou con el en contra
da vontade da súa familia, era a filla dun terratenente e unha muller con
personalidade. En balde dixéronlle que, no caso de se converter na muller
do pobre pastor, debía renunciar á súa carruaxe e á doncela persoal, así
coma a todos os luxos e exquisiteces propios da súa condición, que eran
para ela pouco menos que o necesario para vivir. Unha carruaxe e unha
doncela persoal eran grandes comodidades; pero, grazas a Deus, ela tiña
pés para andar e mans para se ocupar das súas propias necesidades. Non
era cousa de desprezar unha casa elegante nin un gran xardín, pero ela
preferiría vivir nunha casiña con Richard Grey ca nun pazo con calquera
outro home do mundo.
Como os argumentos non servían de nada, o seu pai finalmente díxolles
aos namorados que podían casar se querían, pero que se o facían, a súa
Agnes Grey
2
filla perdería toda a parte da súa fortuna. Agardaba que isto arrefriaría a
paixón da parella; mais estaba enganado. O meu pai coñecía dabondo o
moito que valía miña nai, tanto como para decatarse de que era unha
fortuna valiosa por si mesma; e se ela aceptaba mellorar o humilde fogar
del, estaría encantado de seguila en calquera condición. Mentres ela, pola
súa banda, prefería traballar coas súas propias mans ca estar afastada do
home que amaba, a quen desexaba facer feliz e que xa se fundía con ela
en corazón e alma. Deste xeito a súa fortuna foi aumentar o dote dunha
irmá máis sensata, que casou cun indio rico, mentres que ela, para
sorpresa e mágoa de todos aqueles que a coñecían, acabou enterrándose
na modesta casa parroquial no medio dos outeiros de -. E mesmo así,
malia todo isto, e malia a forte personalidade da miña nai e os caprichos
do meu pai, creo que non sería posible atopar unha parella máis feliz
aínda que se buscase por toda Inglaterra.
De seis fillos, a miña irmá Mary e eu fomos as únicas que sobrevivimos
aos perigos da infancia e a nenez. Ao ser eu entre cinco e seis anos máis
nova, sempre me vían coma a nena, a mequeira da familia; o meu pai, a
miña nai e a miña irmá púñanse de acordo para consentirme todo, non
cunha insensata indulxencia que me fixese rebelde e desobediente, senón
cunha incesante amabilidade que me fixo moi indefensa e dependente,
incompetente para soportar os golpes das preocupacións e trastornos da
vida.
A Mary e a min educáronnos na máis estrita reclusión. A miña nai, que
era ao mesmo tempo unha muller moi competente, ben educada e
traballadora, fíxose cargo ela soa da nosa educación, coa excepción do
latín, que se encargaba de ensinarnos o meu pai, de xeito que nin sequera
Agnes Grey
3
iamos ao colexio; e como non había xente coa que facer vida social nos
arredores, o noso único contacto co mundo consistía nunha solemne
merenda, de cando en vez, cos máis importantes agricultores e
comerciantes da veciñanza (só para evitar que nos tachasen de demasiado
orgullosos para xuntármonos cos veciños) e unha visita anual á casa do
noso avó paterno, onde as únicas persoas que viamos eran el mesmo, a
nosa benquerida avoa, unha tía solteira e dous ou tres cabaleiros e donas
maiores. Nalgunhas ocasións, a nosa nai entretíñanos con historias e
anécdotas da súa mocidade, as cales, aínda que nos divertían moitísimo, a
miúdo espertaban, polo menos en min, un desexo secreto de ver algo
máis do mundo.
Eu pensaba que ela debera de ser moi feliz; mais nunca semellaba ter
morriña do pasado. Así e todo, o meu pai, que tiña un temperamento que
non era tranquilo nin alegre por natureza, a miúdo agoniábase demasiado
pensando nos sacrificios que fixera por el a súa querida esposa e espremía
os miolos trazando innumerables proxectos para aumentar a súa pequena
fortuna, polo ben dela e polo noso. Miña nai aseguráballe en balde que
estaba satisfeita, que con aforrar un pouco para as fillas, teriamos todos
dabondo, tanto para agora como para o futuro; mais aforrar non era o
forte de meu pai. Non contraía débedas (polo menos miña nai tiña boa
conta de que non o fixese), pero cando tiña diñeiro, tiña que gastalo;
gustáballe ter comodidade na casa e ver a súa esposa e as súas fillas ben
vestidas e ben atendidas; ademais, era caritativo e gustáballe darlles aos
pobres segundo as súas posibilidades ou, como pensarían algúns, por
enriba delas.
Agnes Grey
4
Finalmente, así e todo, un bo amigo suxeriulle un medio de duplicar o
seu patrimonio persoal dunha soa vez, e de aumentalo máis, de alí en
diante, até unha cantidade incalculable. O seu amigo era comerciante, un
home de espírito emprendedor e talento innegable, que estaba algo
limitado nas súas actividades mercantís por falta de capital, mais
propuxéralle xenerosamente ao meu pai darlle a parte proporcional dos
seus beneficios se lle confiaba a el todo canto puidera aforrar, e pensaba
que lle podía prometer con seguridade que, fose cal fose a suma que este
puidese poñer nas súas mans, renderíalle o cento por cento. Vendeu axiña
o seu pequeno patrimonio e depositou a cantidade total nas mans do
amigo comerciante, que inmediatamente embarcou o seu cargamento e
se preparou para a viaxe.
O meu pai estaba encantado, como estabamos todos ante as
perspectivas de mellora. De momento, é verdade, estabamos limitados
aos escasos ingresos da parroquia, mais semellaba que o meu pai cría que
non facía falta reducir os nosos gastos estritamente a estes; de xeito que
cunha conta pendente na tenda do señor Jackson, outra na tenda de
Smith e outra na de Hobson, arranxabámonos mesmo con máis folgura ca
antes, aínda que a miña nai afirmaba que debiamos restrinxirnos, pois as
nosas perspectivas de riqueza eran precarias, e que se meu pai confiase en
que ela o administrase todo, non pasaría carencias; pero esta vez el foi
incorrixible.
Que horas tan felices pasamos Mary e eu, sentadas a facer labores
xunta o lume ou paseando polos outeiros cubertos de breixo ou
lacazaneando baixo o salgueiro chorón (a única árbore grande do xardín),
falando da nosa futura felicidade e a dos nosos pais, das cousas que
Agnes Grey
5
fariamos, veriamos e teriamos, sen base máis firme para a nosa gran
utopía que as riquezas que esperabamos que nos chovesen como
resultado do éxito das valiosas especulacións do comerciante. O noso pai
estaba case igual de mal ca nós, só que finxía non tomalo tan en serio,
expresando as súas grandes esperanzas e expectativas optimistas por
medio de bromas e divertidas ocorrencias que sempre me pareceron moi
enxeñosas e agradables. A nosa nai ría encantada ao velo tan esperanzado
e feliz; mais aínda así tiña medo de que se ilusionase demasiado polo
asunto; e unha vez, ao saír do cuarto, oína rumorear: «Deus queira que
non leve unha decepción! Non sei como a soportaría».
Mais levou unha decepción, e moi grande. Caeunos a todos coma un
raio saber que o buque que transportaba a nosa fortuna naufragara e
afundírase con todo o cargamento, xunto con varios membros da
tripulación e mailo propio comerciante desafortunado. Sentino por el;
sentino polo derrube de todos os castelos construídos no aire, pero coa
elasticidade da mocidade recupereime axiña do golpe.
Malia que as riquezas tiñan o seu encanto, a pobreza non encerraba
ningún terror para unha moza inexperta coma min. De feito, a dicir
verdade, había algo estimulante na idea de vernos en apertos e depender
dos nosos propios recursos. Gustaríame que papá, mamá e Mary
pensasen todos coma min; nese caso, en lugar de se laiaren polas
calamidades pasadas, poñeriamos ao choio de boa gana para remedialas;
e canto maiores fosen as dificultades e máis duras as privacións actuais,
con mellor humor aturariamos unhas e con maior vigor loitariamos contra
as outras.
Agnes Grey
6
Mary non se laiaba, mais rumiaba continuamente a desgraza e
afundiuse nun estado de abatemento do que ningún esforzo meu lograba
sacala. Non fun quen de lle facer ver o lado positivo das cousas como as
vía eu; e de feito eu tiña tanto medo de que me acusase de frivolidade
infantil ou de estúpida insensibilidade que tiven bo coidado de gardar para
min a maioría das miñas brillantes ideas e ocorrencias optimistas, pois
sabía que non as ía apreciar.
A miña nai só pensaba en consolar ao meu pai, pagar as nosas débedas
e recortar os nosos gastos por todos os medios posibles; mais o meu pai
estaba totalmente abafado pola calamidade: minguáronlle as forzas, a
saúde e os ánimos co golpe, e nunca volveu recuperalos de todo. A miña
nai tentou en balde animalo apelando á súa relixiosidade, ao seu valor, ao
seu afecto por ela e por nós. Ese mesmo afecto era o seu maior tormento:
polo noso ben desexara tan ardentemente aumentar a súa fortuna, polo
noso interese enchera de tanto optimismo as súas esperanzas e iso era o
que agora lle producía tanta amargura na súa actual anguria. Agora
torturábano os remorsos por non lle facer caso aos consellos da miña nai,
que o librarían polo menos da carga adicional das débedas. Reprochábase
a si mesmo inutilmente por tirala da dignidade, a comodidade e o luxo da
súa posición anterior para se dedicar ao seu carón ás preocupacións e ás
fatigas da pobreza. Era unha amargura e unha mortificación para a súa
alma ver aquela muller espléndida e moi competente, que fora tan
adulada e admirada, convertida en ama de casa e administradora activa,
coa cabeza e as mans ocupadas continuamente cos labores do fogar e a
economía doméstica. A boa disposición coa que ela levaba a cabo todas
estas obrigas, a alegría coa que aturaba os contratempos e a amabilidade
que lle impedía botarlle a el a máis mínima culpa corrompíanse co seu
Agnes Grey
7
hábil autotormento até se converteren nunha agravación do seu
sufrimento. E deste xeito a mente oprimíalle o corpo e alteráballe o
sistema nervioso, o que á súa vez aumentaba as perturbacións da mente,
até que pouco a pouco se resentiu gravemente a súa saúde; e ningunha de
nós logrou convencelo de que a nosa situación non era tan mala, que non
estabamos tan absolutamente desesperados como a súa mórbida
imaxinación lle facía ver.
Vendemos o útil faetón xunto co rexo poni ben alimentado, o preferido
de todos, o que decidiramos que acabaría os seus últimos días en paz e
nunca pasaría a outras mans distintas das nosas; arrendamos a pequena
cocheira e o cortello, despedimos o mozo e a máis eficiente (tamén a máis
cara) das dúas doncelas. A roupa mandabámola remendar, darlle a volta e
zurcir até o mesmo bordo da decencia; a comida, sempre frugal,
simplificouse até un grao sen precedentes, coa excepción dos pratos
preferidos de meu pai; economizamos de maneira dolorosa o carbón e as
candeas, reducíndose a parella destas a unha, que se usaba poucas veces,
e o carbón administrábase coidadosamente no fogar medio baleiro,
especialmente cando o meu pai estaba ausente cumprindo as súas obrigas
parroquiais ou confinado na cama por algunha enfermidade; entón
sentabámonos cos pés no gardalume, xuntando de cando en vez as ascuas
agonizantes e botando, cada certo tempo, po e fragmentos de carbón,
simplemente para mantelas vivas. En canto ás alfombras, co tempo
quedaron raídas, con máis parches e zurcidos mesmo ca a nosa roupa.
Para aforrarmos o soldo dun xardineiro, Mary e eu comprometémonos a
manter arranxado o xardín; e todos os labores da casa e da cociña que non
podía realizar con facilidade unha soa criada, facíano a miña nai e a miña
irmá, cun pouco de axuda pola miña banda de cando en vez, mais só un
Agnes Grey
8
pouco, pois aínda que eu xa me tiña por unha muller, para elas aínda era
unha nena. A miña nai, coma a maioría das mulleres emprendedoras e
activas, non tivo a sorte de ter fillas dinámicas coma ela; por este motivo,
sendo ela tan lista e dilixente, nunca se sentiu tentada a delegar os seus
asuntos, máis ben ao contrario, atopábase disposta a actuar e a pensar
polos demais e non só por si mesma; e, fose cal fose o asunto que tivese
entre mans, adoitaba crer que ninguén sabería facelo tan ben coma ela,
polo que cando eu me ofrecía a axudala, recibía unha resposta coma:
«Non, ruliña, non podes, en serio. Vai axudar a túa irmá, ou dille que vaia
dar un paseo contigo. Dille que non pase tanto tempo sentada nin quede
sempre na casa, por iso está delgada e con aspecto abatido».
Mary, di mamá que che axude, ou que che diga que veñas dar un
paseo comigo; di que por iso estás delgada e con aspecto abatido, por
estar sempre sentada na casa.
Non podes axudarme, Agnes, nin eu podo saír contigo, porque teño
moitas cousas que facer.
Entón deixa que che axude.
Non podes, en serio, ruliña. Vai tocar música ou xogar coa gatiña.
Sempre había unha gran cantidade de costura que facer, mais a min
non me ensinaran a cortar ningunha peza e, excepto simples pespuntes ou
ganduxes, pouco podía facer, nin sequera dentro diso, xa que ambas as
dúas afirmaban que lles era moito máis fácil facer o traballo elas mesmas
que preparalo para min. Ademais preferían verme proseguir cos meus
estudos ou divertirme; xa tería tempo de estar dobrada sobre o labor
coma unha solemne matrona cando a miña gatiña preferida se convertese
Agnes Grey
9
nunha gata vella e sensata. Nesas circunstancias, aínda que eu era pouco
máis útil ca a gatiña, a miña desocupación non estaba totalmente
inxustificada.
Durante os nosos contratempos, só unha vez oín a miña nai queixarse
pola nosa falta de diñeiro. En chegando o verán, comentounos a Mary e a
min:
Como me gustaría que o voso pai puidese pasar unhas semanas nun
balneario. Estou convencida de que o aire do mar e o cambio de ambiente
lle farían un ben incalculable. Pero, xa sabedes, non hai diñeiro engadiu
cun suspiro.
As dúas desexabamos que se puidese facer, e laiámonos moito de que
non fose posible.
Vaia, vaia dixo. Non serve de nada queixarse. Se cadra podemos
facer algo para levar a cabo o proxecto despois de todo. Mary, es unha
boa debuxante. Que che parecería facer uns cantos debuxos máis co teu
mellor estilo e mandalos enmarcar, xunto coas acuarelas que xa tes feitas,
e tentar venderllos a algún xeneroso marchante que teña sensibilidade
para discernir os teus méritos?
Mamá, a min encantaríame se cres que poderían venderse por unha
cantidade que valla a pena.
Vale a pena tentalo de todos os xeitos, ruliña. Ti fai os debuxos e eu
procurarei atopar un comprador.
Oxalá eu puidese facer algo dixen.
Agnes Grey
10
Ti, Agnes? Ben, quen sabe? Ti tamén debuxas moi ben. Se escolles
unha peza sinxela como tema, estou segura de que saberás facer algo que
todos estaremos orgullos de exhibir.
Pero teño outro proxecto na cabeza, mamá, dende hai tempo
aínda
que non quería mencionalo.
De verdade? Dinos cal é.
Gustaríame ser institutriz.
A miña nai proferiu unha exclamación de sorpresa, e logo riu. Á miña
irmá caeulle o labor co asombro, e exclamou:
Ti, institutriz, Agnes! Con que andas a soñar?
Vaia! Non creo que sexa algo tan extraordinario. Non pretendo ser
quen de ensinar a rapazas maiores; mais coido que podería ensinar a
unhas pequenas
e gustaríame tanto
Encántanme os nenos. Déixame
facelo, mamá!
Pero, ruliña, aínda non aprendiches a coidar de ti mesma; e tratar con
nenos pequenos require máis xuízo e experiencia ca cos maiores.
Pero, mamá, teño máis de dezaoito anos e son quen de coidar de min
mesma e doutros tamén. Non sabes nin a metade da sabedoría e
prudencia que posúo, porque nunca o puiden demostrar.
Ti pensa dixo Mary no que farás nunha casa chea de estraños,
sen que mamá ou eu esteamos para falar e actuar por ti
cunha chea de
nenos, ademais de ti mesma, para atender, e ninguén que te poida
aconsellar. Non saberías sequera que roupa poñer.
Agnes Grey
11
Como sempre fago o que me mandades, credes que non teño opinión
propia; pero poñédeme a proba, é o único que pido, e veredes o que podo
facer.
Naquel momento entrou o meu pai e explicámoslle o tema da nosa
conversa.
Que, a miña pequena Agnes, institutriz? berrou e, malia o seu
abatemento, riu ante a idea.
Si, papá, non digas nada en contra. Encantaríame facelo, e estou
segura de que me sairía moi ben.
Pero, ruliña, non poderemos estar sen ti.
E brillou unha bágoa nos seus ollos cando engadiu: Non, non! Por
moi mal que esteamos, seguro que non imos chegar até iso.
Oh, non! dixo miña nai. Non hai necesidade de dar semellante
paso; é só un capricho dela. Así que debes calar a boca, nena travesa, pois
aínda que ti esteas disposta a deixarnos a nós, sabes ben que non
podemos afastarnos de ti.
Fixéronme calar aquel día e moitos días despois, pero non renunciei de
todo ao meu marabilloso proxecto. Mary preparou os materiais de debuxo
e púxose ao choio. Eu tamén preparei os meus; pero mentres debuxaba,
pensaba noutras cousas. Como me gustaría ser institutriz! Saír ao mundo,
emprender unha nova vida, actuar por min mesma, exercitar as miñas
facultades aínda sen explotar, poñer a proba as miñas fortalezas
descoñecidas, gañar o meu propio sustento e algo para consolar e axudar
ao meu pai, á miña nai e á miña irmá, ademais de liberalos de
Agnes Grey
12
proporcionarme comida e roupa; demostrarlle a papá o que a súa
pequena Agnes podía facer; convencer a mamá e a Mary de que non era
tan indefensa e inconsciente como supoñían. E ademais, moito me
agradaba que me confiasen o coidado e a educación duns nenos! Dixesen
o que dixesen os demais, eu sentíame totalmente competente para esa
tarefa: a clara lembranza dos meus propios pensamentos da primeira
infancia sería unha guía máis fiable que as instrucións do conselleiro máis
maduro. Todo canto tiña que facer era volver a vista atrás dende os meus
pequenos alumnos até eu mesma coa idade deles para saber axiña como
gañar a súa confianza e afecto, como espertar o arrepentimento dos
descarreirados e consolar os aflixidos, como facer viable a virtude,
desexable a educación e agradable e comprensible a relixión.
Unha tarefa gratificante: ensinar a agromar unha idea nova! Adestrar as
tenras plantas e mirar despregárense os seus brotes día a día!
Influenciada por tantos alicientes, decidín seguir perseverando, aínda
que o temor a desgustar a miña nai ou a ferir os sentimentos do meu pai
impedíronme tocar de novo o tema durante varios días. Finalmente, volvín
mencionarllo á miña nai en privado e, con certa dificultade, conseguín que
prometese axudarme no que estivese na súa man. Despois conseguín o
consentimento reticente do meu pai e logo, malia que Mary aínda
suspiraba con desaprobación, a miña benquerida nai comezou a buscarme
un posto. Escribiu aos familiares do meu pai e consultou os anuncios dos
xornais. Había tempo que perdera toda a comunicación coa súa propia
familia. O único que os unía dende o seu casamento era un intercambio
formal de cartas de cando en vez, e nunca se lle ocorrería acudir a eles
para un asunto desta natureza. Mais os meus pais illáranse tanto tempo e
Agnes Grey
13
por completo do mundo que pasaron moitas semanas antes de que
atopásemos un posto axeitado. Por fin, para gran ledicia miña, decidiuse
que me faría cargo da nova familia dunha tal señora Bloomfield, á que
coñecera de moza a miña amable e estirada tía Grey, quen afirmaba que
era unha señora moi xeitosa. O seu marido era un comerciante retirado,
que fixera unha boa fortuna, pero a quen non podían persuadir de que
pagase un salario maior de vinte e cinco libras á institutriz dos seus fillos.
Así e todo, para min era mellor aceptalo ca renunciar ao posto, aínda que
os meus pais inclinábanse a pensar que o segundo sería mellor plan.
Mais aínda tiña que dedicar unhas semanas aos preparativos. Que
longas e aburridas me pareceron aquelas semanas! Aínda así, eran felices
na maior parte, cheas de brillantes esperanzas e ardentes expectativas.
Con que estraño pracer axudei a confeccionar a miña nova roupa e logo a
encher os baúis! Mais tamén había unha sensación de amargura
mesturada nesta última ocupación, e cando rematou, cando estaba todo
preparado para a miña partida ao día seguinte e se achegaba a última
noite na casa, parece que unha súbita anguria me invadiu o corazón. A
miña familia semellaba tan triste e falaba con tanta amabilidade que eu
case non podía evitar derramar unhas bágoas, mais aínda así finxín estar
alegre. Dera o último paseo con Mary polos páramos, a última camiñada
polo xardín e pola casa; derámoslles xuntas de comer por última vez ás
nosas pombas, aquelas lindas criaturas ás que adestraramos para que
comesen nas nosas mans. Déralles unha palmadiña no lombo por última
vez mentres se amoreaban no meu colo. Dera un tenro bico ás miñas
favoritas, aquela parella de pombas pavonas brancas coma a neve; tocara
a última melodía no vello piano familiar e cantara para papá a miña última
canción; agardaba que non fose a derradeira, mais sería a última no que
Agnes Grey
14
me parecía moitísimo tempo. E se cadra cando volvese facer todas estas
cousas, sería con outros sentimentos; poida que as circunstancias
cambiasen e que esta casa non volvese ser o meu fogar nunca máis. A
miña querida amiguiña, a gatiña, seguro que estaría cambiada; xa se
estaba convertendo nunha fermosa gata; e cando volvese, aínda que fose
unha apresurada visita no Nadal, o máis probable era que esquecese tanto
á súa compañeira de xogos coma as súas alegres trasnadas. Brincara con
ela por última vez; e cando acariñei a súa brillante pel suave mentres
rosmaba para durmir no meu colo, apoderouse de min un sentimento de
tristeza que non puiden disimular con facilidade. Logo, á hora de
deitarnos, cando me retirei con Mary ao noso dormitorio silencioso, onde
xa os meus caixóns e a miña parte da libraría estaban baleiros, e onde a
partir de entón ela tería que durmir soa, en triste soidade, tal como ela o
expresaba, encollíaseme o corazón máis ca nunca. Sentinme coma se fose
egoísta e mala ao insistir en deixala; e cando me axeonllei unha vez máis
xunta a nosa camiña, pedín bendicións para ela e os meus pais con máis
fervor que nunca. Para disimular a miña emoción, afundín a cara nas
mans, e axiña se asolagaron de bágoas. Decateime, cando me erguín, de
que ela tamén chorara, pero ningunha das dúas dixo nada; en silencio
tombámonos a descansar, xuntándonos un pouco máis, sendo conscientes
de que moi pronto nos separariamos.
Pero a mañá trouxo renovadas esperanzas e ánimos. Ía marchar cedo,
para que o vehículo que me levaba (unha carruaxe alugada ao señor
Smith, o merceiro, especieiro e mercador de té do lugar) puidese regresar
o mesmo día. Erguinme, laveime, vestinme, engulín con présa o almorzo,
recibín os cariñosos abrazos do meu pai, da miña nai e da miña irmá,
biquei á gata, para gran escándalo de Sally, a criada, a quen lle dei a man,
Agnes Grey
15
subín á carruaxe, tapei a cara co veo e logo, nin un minuto antes,
asolaguei en bágoas. A carruaxe púxose en marcha, e mirei atrás: a miña
nai e a miña irmá queridas estaban aínda na porta ollándome e dicíndome
adeus coa man. Devolvinlles o saúdo e preguei a Deus con todo o meu
corazón que as bendicise. Baixamos a ladeira e xa deixei de velas.
Vai fresquiño esta mañá, señorita Agnes comentou Smith e está
escuro tamén; pero poida que cheguemos ao lugar antes de que empece a
chover a chuzos.
Si, iso espero respondinlle con toda a tranquilidade que puiden.
Tamén caeu unha boa onte á noite.
Si.
Pero se cadra este vento frío manterá afastada a choiva.
Poida que si.
Aquí acabou a nosa conversa. Atravesamos o val e comezamos a subir
polo outeiro seguinte. Mentres subiamos, volvín a vista atrás de novo: alí
estaba a torre da igrexa da aldea, e máis aló a vella casa parroquial gris,
iluminada cun raio oblicuo de sol, tan só un raio feble, mais a aldea e os
outeiros que a rodeaban estaban todos na sombra e interpretei esa luz
dispersa coma un bo agoiro para o meu fogar. Coas mans xuntas, pedín
fervorosamente unha bendición para os seus ocupantes, e volvín axiña a
vista, pois vin que se estaba indo a luz; e tiven coidado de evitar volver
mirar por se o vía envolveito en tebras coma o resto da paisaxe.
Agnes Grey
16
CAPÍTULO II: PRIMEIRAS LECCIÓNS NA ARTE DA ENSINANZA
Mentres proseguiamos o camiño, recuperei os ánimos e dediqueime
con pracer á contemplación da nova vida que ía emprender. Malia que
non pasaba moito de mediados de setembro, as nubes densas e o forte
vento do nordeste combinábanse para facer o día extremadamente frío e
melancólico, e a viaxe parecía moi longa, pois, como comentara Smith, as
estradas estaban «moi pesadas», e dende logo o seu cabalo estaba moi
pesado tamén: subía con esforzo as costas e baixábaas lentamente, e só
se dignaba a trotar cando a estrada estaba chaira de todo ou cunha costa
moi leve, o que ocorría moi poucas veces naquela rexión rugosa; así que
era case a unha en punto cando chegamos ao noso destino. Así e todo,
cando atravesamos o alto portal de ferro e nos diriximos lentamente polo
suave e ben pisado camiño de carruaxes, co verde céspede a cada lado, e
nos achegamos á nova pero maxestosa mansión de Wellwood, que se
erguía por enriba do arboredo de chopos e cogomelos, sentín que
esvaecía, e desexaría que aínda faltase unha milla ou dúas. Por vez
primeira na miña vida, debía arranxarmas soa. Tiña que entrar naquela
casa e presentarme ante os seus descoñecidos habitantes. Mais como ía
facelo? Era certo que tiña case dezanove anos, mais, grazas á vida retirada
e os coidados protectores da miña nai e a miña irmá, ben sabía que moitas
mozas de quince anos ou menos estaban dotadas dunha madurez máis
adulta, de maior soltura e serenidade ca min. Así e todo, se a señora
Bloomfield era unha muller amable e maternal, seguro que ía estar moi
ben, a fin de contas; cos nenos, por suposto, axiña estaría a gusto, e co
señor Bloomfield había ter moi pouco trato.
Agnes Grey
17
«Reláxate, reláxate, pase o que pase», dixen para min mesma, e a
verdade é que me mantiven tan firme nesta resolución e estaba tan
ocupada controlando os nervios e calmando a axitación rebelde do
corazón que cando me pasaron ao recibidor e me levaron á presenza da
señora Bloomfield, case esquecín responder ao seu cortés saúdo; e
despois decateime de que o pouco que conseguira dicir dixérao co ton de
alguén medio morto ou medio durmido. A señora tamén foi un pouco fría
na súa actitude, como detectei cando tiven tempo de reflexionar. Era
unha muller alta, delgada e maxestosa, con denso cabelo negro, ollos
grises fríos e a pel extremadamente pálida.
Así e todo, coa debida cortesía, ensinoume o meu dormitorio e
deixoume alí para que descansase un pouco. Deixoume algo consternada
o meu aspecto cando me mirei no espello: o vento frío inchárame e
arroibárame as mans, desfixérame os rizos e enmarañárame o cabelo,
tinguírame a cara dunha cor morada clara; ademais o pescozo estaba
terriblemente engurrado, o vestido salpicado de barro, os pés calzados
con robustas botas novas e, como non me subían os baúis, non había
remedio. Así que, despois de alisar o cabelo o mellor que puiden e de tirar
varias veces do obstinado pescozo, baixei torpemente os dous tramos de
escaleira, filosofando durante o traxecto, e con algunha dificultade atopei
o camiño ao cuarto onde me agardaba a señora Bloomfield.
Levoume ao comedor, onde estaba servido o xantar para a familia.
Servíronme uns bistés e patacas medio frías, e mentres comía, ela sentou
en fronte, ollándome (iso me pareceu), e tentou soster algo semellante a
unha conversa, que consistiu sobre todo nunha serie de lugares comúns,
expresados con fríxida formalidade; pero poida que isto fose máis culpa
Agnes Grey
18
miña ca súa, pois o certo é que eu non era quen de conversar. De feito,
case toda a miña atención estaba posta na comida; non porque tivese un
apetito voraz, senón polo traballo que me daba a dureza dos bistés e o
entumecemento das mans, case paralizadas tras cinco horas de exposición
ao vento xeado. De boa gana comería só as patacas e deixaría a carne,
mais xa que tiña un anaco grande no prato, non podía ser tan descortés
coma para desprezalo. De xeito que, despois de moitos intentos torpes e
infrutuosos de cortala co coitelo, ou desgarrala co garfo, ou esnaquizala
entre os dous, consciente de que a terrible señora era testemuña de toda
a operación, por fin agarrei desesperada o coitelo e o garfo cos puños
coma un neno de dous anos de idade e púxenme a traballar coas poucas
forzas que tiña. Mais para isto foi necesaria unha especie de desculpa cun
aceno feble de rir, así que dixen:
Teño as mans tan entumecidas de frío que apenas podo manexar o
coitelo e o garfo.
Diría que sente frío respondeu ela cunha gravidade indiferente e
inmutable que non serviu para reconfortarme.
Cando concluíu a cerimonia, levoume de volta ao salón, onde tocou a
campá para mandar chamar os nenos.
Verá que están pouco adiantados nos seus coñecementos dixo,
pois tiven moi pouco tempo para ocuparme da súa educación eu mesma e
até agora parecíannos moi pequenos para ter unha institutriz; mais coido
que son uns nenos intelixentes e moi dispostos a aprender, especialmente
o rapaciño. Creo que el é a xoia da coroa, un neno xeneroso e nobre de
espírito, que necesita orientación, mais non imposición, e que destaca por
dicir sempre a verdade semellaba que desprezaba as mentiras (iso era
Agnes Grey
19
bo). A súa irmá, Mary Ann, precisará vixilancia proseguiu ela, mais é
unha nena moi boa en xeral, aínda que quero que a manteña fóra do
cuarto das aias na medida do posible, xa que ten case seis anos e podería
coller malos costumes delas. Mandei que puxesen o berce dela no seu
cuarto, e se fose tan amable de supervisar o aseo e o vestiario dela e se
fixese cargo da súa roupa, a nena non terá que ter máis trato coa aia.
Respondín que estaba disposta a facelo, e nese momento os meus
pequenos alumnos entraron na sala coas súas dúas irmás menores. O
señorito Tom Bloomfield era un raparigo ben mantido de sete anos, de
complexión algo delgada, pelo louro, ollos azuis, nariciño recachado e pel
clara. Mary Ann tamén era unha nena alta, bastante morena coma a súa
nai, mais cun rostro repoludo e redondo e as fazulas encarnadas. A
segunda irmá era Fanny, unha neniña moi bonita; a señora Bloomfield
aseguroume que era unha nena moi dócil, que precisaba motivación;
aínda non aprendera nada, pero nuns días cumpriría catro anos, e entón
podería tomar as primeiras leccións do alfabeto e comezar as aulas. A que
faltaba era Harriet, unha filla repoluda, gorda e alegre de apenas dous
anos, que me gustaba máis ca o resto, pero coa que non ía ter trato.
Falei cos meus pequenos alumnos o mellor que puiden, tentando
resultar agradable, mais coido que con pouco éxito, porque a presenza da
súa nai facía que me contivese. Eles, polo contrario, non eran nada
tímidos. Parecían uns nenos atrevidos e enérxicos e esperaba facerme
amiga deles axiña, sobre todo do raparigo, que tiña tan bo carácter,
segundo a súa nai. En Mary Ann había certo sorriso relambido e un afán
de atención que considerei unha pena observar. Mais o seu irmán
reclamaba toda a miña atención; quedou erguido en pé entre o lume e eu
Agnes Grey
20
coas mans nas costas, falando coma un orador, interrompendo o discurso
de cando en vez para reprobar cortante ás súas irmás cando facían
demasiado ruído.
Oh, Tom, que encantador es! exclamou a súa nai. Ven darlle un
bico a mamá, e logo por que non lle ensinas á señorita Grey a aula e os
teus bonitos libros novos?
Non che vou a dar un bico, mamá, pero ensinareille á señorita Grey a
miña aula e os meus libros novos.
É a miña aula tamén, Tom, e son os meus libros novos dixo Mary
Ann. Tamén son meus.
Son meus dixo el de xeito decidido. Veña, señorita Grey,
acompañareina.
Cando me ensinaron a aula e os libros, con algún altercado entre os
irmáns que me esforcei ao máximo por calmar ou mitigar, Mary Ann
sacoume a súa boneca e púxose a falar moi locuaz sobre a súa elegante
roupa, a súa cama, a súa cómoda e outras pertenzas. Pero Tom díxolle que
calase para que a señorita Grey puidese ver o seu cabalo de balancín, que,
con moito barullo, sacou a rastro do recuncho até o centro do cuarto,
chamándome a berros para que lle prestase atención. Despois,
ordenándolle á súa irmá que suxeitase as rendas, montou e fíxome estar
de pé dez minutos mirando con que afouteza utilizaba o látego e as
esporas. Mentres tanto, con todo, admirei a bonita boneca de Mary Ann e
todas as súas pertenzas; logo díxenlle ao señorito Tom que era un
excelente xinete, pero que agardaba que non empregase tanto o látego e
as esporas cando montase un poni de verdade.
Agnes Grey
21
Pois claro que o farei dixo, dándolle con redobrado ardor. Vouno
esnaquizar coma unha miñoca! Pode estar segura! Fareille suar a gota
gorda.
Iso era arrepiante, mais esperaba poder corrixilo co tempo.
Agora debe poñer o chapeu e o chal díxome o pequeno heroe, e
ensinareille o meu xardín.
E o meu dixo Mary Ann.
Tom alzou o puño cun xesto ameazador, ela soltou un forte berro
agudo, agochouse detrás de min e fíxolle unha carantoña.
Máis che vale, Tom, que non lle batas á túa irmá! Espero non verte
nunca faceres tal cousa.
Pois verao algunhas veces; é a miña obriga facelo de cando en vez
para mantela á raia.
Pero non é cousa túa mantela á raia, sabes? É cousa
Veña, vaia poñer o chapeu.
Non sei, está moi nubrado e vai frío; parece que vai chover
e xa
sabes que fixen unha viaxe moi longa.
Non importa, ten que vir; non lle permito escusas respondeu o
fachendoso raparigo. E, como era o primeiro día de coñecérmonos,
considerei que debía compracelo. Ía moito frío para que se atrevese a saír
Mary Ann, así que quedou coa súa nai, para gran alivio do seu irmán, que
quería terme para el só.
Agnes Grey
22
O xardín era grande e estaba deseñado con moito gusto; ademais
dalgunhas dalias, había outras fermosas plantas aínda en flor, pero o meu
acompañante non me deu tempo a examinalas. Debía ir con el, a través do
húmido céspede, até un recuncho afastado e recóndito, o lugar máis
importante da facenda, porque alí estaba o seu xardín. Había dous leitos
redondos, provistos de diversas plantas. Nun deles había unha fermosa
roseira. Detívenme para admirar as súas belas flores.
Non repare nese! dixo en ton despectivo. É o xardín de Mary
Ann; mire, este é o meu.
Despois de observar cada flor e escoitar un discurso sobre cada planta,
permitíuseme marchar, pero primeiro, con gran pompa, colleu unha
prímula e ofreceuma, coma se me fixese un gran favor. Observei sobre o
céspede do seu xardín certos aparellos feitos de paus e millo, e
pregunteille que eran.
Trampas para paxaros.
Por que os atrapas?
Papá di que fan mal.
E que fas con eles cando os capturas?
Varias cousas. Ás veces dóullelos ao gato, ás veces esnaquízoos co
meu canivete; pero o próximo penso asalo vivo.
E por que pretendes facer unha cousa tan horrible?
Por dúas razóns: primeiro, para ver canto tempo se mantén vivo, e
logo para ver a que sabe.
Agnes Grey
23
Pero non sabes que é moi perverso facer semellantes cousas? Lembra
que os paxaros poden sentir igual ca ti, e pensa se a ti che gustaría que
cho fixesen.
Vaia, non pasa nada! Non son un paxaro e non podo sentir o que lles
fago.
Pero terás que sentilo algunha vez, Tom; oíches falar de onde van os
malvados cando morren; e se non deixas de torturar paxaros inocentes,
lembra que ti terás que ir alí e sufrir o que lles fixeches sufrir a eles.
Iso son parvadas! Non irei a ningures. Papá sabe como os trato e
nunca me berra por iso; di que é xusto o que facía el cando era neno. O
verán pasado deume un niño cheo de gorrionciños e viume arrincarlles as
patas, as ás e a cabeza e non me dixo nada, ademais de que eran uns
bichos desagradables e que non debía deixar que me manchasen os
pantalóns. E o tío Robson tamén estaba alí e ría e dicía que eu era un gran
rapaz.
Pero que diría a túa nai?
A ela non lle importa! Di que é unha mágoa matar bonitos paxariños
cantores, pero que podo facer o que me pete cos travesos gorrións e cos
ratos e as ratas. Así que, señorita Grey, xa ve que non é perverso.
Eu creo que si, Tom, e se cadra tamén opinarían o mesmo o teu papá
e a túa mamá se se parasen a pensalo e engadín para min: «Así e todo
poden dicir o que queiran, pero eu estou decidida a que non farás nada
semellante se eu teño poder para evitalo».
Agnes Grey
24
Despois levoume alén do céspede para ver as súas trampas para
toupeiras, e logo ao curral para ver as súas trampas para donicelas, unha
das cales, para gran alegría súa, contiña unha donicela morta; e a
continuación ao cortello, non para ver os nobres cabalos das carruaxes
senón un poldriño rudo, do cal me informou que fora mantido
exclusivamente para el, e que o montaría en canto estivese
axeitadamente adestrado. Tentei compracer o rapaz escoitando a súa
charla con toda a paciencia que puiden, porque pensei que se el era quen
de sentir agarimo, debía esforzarme por gañalo e logo, co tempo, podería
ensinarlle o enganado que estaba. Mais busquei en balde o espírito
xeneroso e nobre do que falara a súa nai, aínda que puiden ver que non lle
faltaba certa axilidade e perspicacia cando quería.
Cando volvemos entrar na casa, xa era case a hora do té. O señorito
Tom díxome que, xa que o seu pai non estaba na casa, el, eu e Mary Ann
iamos tomar o té con mamá como algo excepcional, pois en tales ocasións
ela sempre comía con eles ao mediodía no canto de facelo ás seis. Pouco
despois do té, Mary Ann foi para a cama, pero Tom deleitounos coa súa
compañía e a súa conversa até as oito. Despois de que el marchase, a
señora Bloomfield informoume máis sobre a disposición e os
coñecementos dos seus fillos e sobre o que debían aprender e como había
que manexalos e advertiume que non falase dos seus defectos con
ninguén máis ca con ela mesma. Miña nai xa me advertira que llos
mencionase a ela o menos posible, pois á xente non lle gusta que se lle
fale dos defectos dos seus fillos, polo que deducín que debía manter un
silencio total sobre o asunto. A iso das nove e media, a señora Bloomfield
convidoume a tomar unha cea frugal de friame e pan. Alegreime cando
rematou e ela colleu o candeeiro do seu dormitorio para retirarse a
Agnes Grey
25
descansar; porque aínda que quería estar a gusto con ela, a súa compañía
resultábame extremadamente molesta e non puiden evitar sentir que era
fría, seria e severa: todo o contrario da amable matrona acolledora que
esperaba que fose.
Agnes Grey
26
CAPÍTULO III: UNHAS CANTAS LECCIÓNS MÁIS
Erguinme á mañá seguinte cunha sensación de esperanzada ledicia,
malia as desilusións que xa experimentara; pero descubrín que vestir a
Mary Ann non era tarefa sinxela, pois había que untarlle o abundante
cabelo con pomada, logo facerlle tres longas trenzas e rematalas con lazos
de cinta, un traballo que resultou complicado para os meus dedos
inexpertos. Díxome que a súa aia era quen de facelo na metade de tempo
e, por mor da súa inquietude e impaciencia, contribuíu a que tardase
aínda máis. En canto estivo feito todo, fomos á aula, onde me reunín co
meu outro alumno e conversei con ambos os dous até a hora de baixar a
almorzar. Unha vez rematada a comida e logo de intercambiar unhas
palabras de cortesía coa señora Bloomfield, regresamos á aula e
comezamos a tarefa do día. Atopei os meus alumnos moi atrasados; mais
a Tom, aínda que era reticente a calquera clase de exercicio mental, non
lle faltaban facultades. Mary Ann apenas sabía ler unha palabra e era tan
descoidada e distraída que case non puiden facer nada con ela. Así e todo,
con grandes esforzos e moita paciencia, logrei facer algunha cousa ao
longo da mañá, e logo acompañei os meus novos discípulos ao xardín e ao
parque contiguo para gozar dun recreo antes de xantar. Alí entendémonos
bastante ben, agás porque me decatei de que eles non tiñan a idea de iren
comigo: era eu quen debía ir con eles onde quixesen levarme. Debía
correr, andar ou estar quieta exactamente segundo o seu capricho. A min
pareceume que isto era cambiar a orde das cousas; e resultábame
dobremente desagradable xa que, tanto nesa ocasión coma noutras
posteriores, parecían preferir os lugares máis sucios e as ocupacións máis
Agnes Grey
27
lamentables. Pero non había remedio: ou debía seguilos ou manterme
afastada deles, dando a impresión de descoidar as miñas
responsabilidades. Hoxe manifestaban unha especial preferencia por un
pozo que había ao fondo do céspede, onde estiveron chapuzando con
paus e seixos durante máis de media hora. Eu tiña un medo constante de
que os vise a súa nai dende a xanela e me botase a culpa por lles permitir
ensuciar a roupa e mollar as mans e os pés no canto de facer exercicio;
pero ningún razoamento, orde ou rogo conseguía apartalos de alí. Aínda
que ela non os viu, si os viu outra persoa; un señor montado dacabalo
entrara polo portal e achegábase polo camiño; a uns pés de distancia,
detívose e, berrando aos nenos cun ton penetrante e irascible,
ordenoulles manterse «fóra desa auga».
Señorita Grey dixo (supoño que é vostede a señorita Grey),
sorpréndeme que permita vostede que ensucien a roupa dese xeito. Non
ve vostede que a señorita Bloomfield manchou o vestido? E que os
calcetíns do señorito Bloomfield están mollados? E que ningún dos dous
leva luvas! Vaia, vaia! Permítame pregarlle que no futuro os manteña
decentes, polo menos. E con estas palabras deu media volta e reiniciou a
súa cabalgata até a casa.
Era o señor Bloomfield. Sorprendeume que chamase aos seus fillos
señorito e señorita Bloomfield, e aínda máis que me falase con tan pouca
cortesía a min, a súa institutriz e unha persoa totalmente descoñecida
para el. Logo soou a campá para chamarnos. Eu comín cos nenos á unha,
mentres que el e a súa esposa xantaron na mesma mesa. O seu
comportamento alí non o fixo mellorar moito na miña estima. Era un
home de estatura normal, máis por debaixo ca por enriba, e máis ben
Agnes Grey
28
fraco que rexo, aparentemente de entre trinta e corenta anos; tiña a boca
grande, unha pel pálida e deslucida, os ollos azuis leitosos e o cabelo da
cor do cánabo. Había unha pata de carneiro diante del; serviunos á señora
Bloomfield, aos nenos e a min, pedíndome que lles cortase a carne aos
nenos e logo, tras darlle varias voltas ao carneiro e examinalo dende
diferentes puntos, declarouno non apto para o consumo, e pediu que lle
trouxesen tenreira fría.
Que lle pasa ao carneiro, querido? preguntou a súa esposa.
Está algo pasado. Non se decata, señora Bloomfield, de que perdeu
toda a súa graza ao torrarse? E non ve vostede que o rico mollo vermello
secou de todo?
Ben, creo que a tenreira estará ao seu gusto.
Puxéronlle a tenreira diante e el comezou a trinchala, pero coa máis
lamentable expresión de desgusto.
Que lle ocorre á tenreira, señor Bloomfield? A min pareceume que
era moi boa.
E «era» moi boa. Non podería haber un anaco mellor, pero está
totalmente botada a perder respondeu el con tristeza.
E logo?
E logo! Pero non ve vostede como a cortaron? Vaia, vaia, é un horror!
Deberon de cortala mal na cociña entón, pois estou segura de que a
trinchei perfectamente onte aquí.
Agnes Grey
29
Sen dúbida que a cortaron mal na cociña, as moi bestas. Vaia, vaia!
Alguén viu un anaco de tenreira tan boa que estea tan completamente
esnaquizada? Pero lembre que, no futuro, cando un prato bo se retire
desta mesa, na cociña non deben tocalo. Lémbreo ben, señora Bloomfield!
Malia o estado lamentable da tenreira, o cabaleiro conseguiu cortar
algunhas talladas boas, parte das cales comeu en silencio. Cando volveu
falar, foi nun ton menos queixoso, para preguntar que había para cear.
Pavo e pita do monte foi a concisa resposta.
E que máis?
Peixe.
Que clase de peixe?
Non o sei.
Que non o sabe? berrou el, levantando solemne a vista do prato e
deixando suspensos polo asombro o garfo e o coitelo.
Non. Díxenlle á cociñeira que comprase algo de peixe, pero non lle
dixen de cal.
Ben, isto xa é demasiado, unha señora pretende levar unha casa e nin
sequera sabe que peixe hai para a cea! Quere pedir peixe, pero non
especifica cal!
Quizais, señor Bloomfield, quererá pedir a cea persoalmente de agora
en diante.
Agnes Grey
30
Non se dixo nada máis, e eu aledeime moito de saír do comedor cos
meus alumnos, porque nunca na vida me sentira tan avergoñada e
incómoda por algo que non era culpa miña.
Pola tarde aplicámonos ás leccións de novo; despois volvemos saír,
tomamos o té na aula, vestín a Mary Ann para a sobremesa, e cando ela e
o seu irmán estaban abaixo no comedor, aproveitei a oportunidade para
comezar a escribir unha carta á miña familia, pero os nenos subiron antes
de que escribise a metade. Ás sete deitara a Mary Ann; logo xoguei con
Tom até as oito. Cando el tamén marchou, rematei a carta e desfixen as
maletas, cousa que antes non tivera ocasión de facer e, finalmente, tamén
fun para a cama.
Pero este é un exemplo moi favorable do transcurso dun día.
As miñas tarefas de educación e vixilancia, en lugar de facérense máis
fáciles ao irnos afacendo eu e os meus alumnos uns a outros, puxéronse
máis difíciles segundo ían manifestando os seus carácteres. O nome de
institutriz, como descubrín axiña, era unha mera burla tal e como mo
aplicaban; os meus alumnos tiñan menos idea do que é a obediencia ca un
poldro salvaxe e indómito. O medo habitual ao xenio malhumorado do seu
pai e o temor aos castigos que adoitaba infrinxirlles cando se irritaba,
xeralmente mantíñaos baixo control cando el estaba presente. As nenas
tamén temían algo a ira da súa nai, e o rapaz de cando en vez era
subornado por ela para que fixese o que lle mandaba coa esperanza
dunha recompensa; mais eu non tiña recompensas que ofrecer e, en
canto a castigos, déuseme a entender que os pais reservaban ese
privilexio para eles; e así e todo, esperaban que mantivese controlados os
Agnes Grey
31
meus alumnos. Outros nenos podían guiarse polo medo á ira e o desexo
de aprobación, pero ningunha das dúas cousas tiña ningún efecto neles.
O señorito Tom, non satisfeito con rexeitar que mandasen nel, quería
erixirse el mesmo como dominador e manifestaba a súa vontade de
manter á raia non só ás súas irmás, senón tamén á súa institutriz, con
acenos violentos de mans e pés; e, como era un rapaz alto e forte para a
súa idade, isto ocasionaba non poucos trastornos. Unhas cantas labazadas
nesas ocasións poderían resolver a situación de xeito fácil; pero como en
tal caso era quen de inventar algunha historia para contarlla á súa nai, que
ela seguro crería, xa que tiña unha fe tan firme na súa veracidade (aínda
que eu xa comprobara que non era en absoluto impecable), decidín
absterme de baterlle mesmo en defensa propia. Entón, nos seus
momentos máis violentos, o meu único recurso era tombalo de costas e
agarrarlle os pés e as mans até que lle pasase un pouco a histeria. Á
dificultade de evitar que fixese o que non debía sumábase a de obrigalo a
facer o que si debía. A miúdo simplemente se negaba a aprender, ou a
repetir as leccións, ou mesmo a mirar o libro. Aquí tamén quizais fose útil
unha boa vara de bidueiro; pero como os meus poderes eran moi
limitados, debía aproveitar ao máximo os medios dos que dispoñía.
Como non había horas fixas asignadas ao estudo e ao recreo, decidín
impoñer aos meus alumnos unha tarefa determinada, que, con moderada
atención, poderían completar en pouco tempo, e até que a fixesen, por
cansa que eu estivese ou por perversos que fosen eles, nada menos que a
intervención paternal me induciría a permitirlles saír da aula, mesmo se
era necesario que eu sentara coa cadeira pegada á porta para retelos alí. A
paciencia, a firmeza e a perseveranza eran as miñas únicas armas, e
Agnes Grey
32
resolvín utilizalas o máximo posible. Decidín sempre cumprir ao pé da
letra as ameazas e promesas que facía, e con ese fin, debía ter coidado de
non ameazar ou prometer nada que non puidese levar a cabo. Deste xeito,
podía conter coidadosamente toda a inútil irritabilidade e indulxencia do
meu propio mal xenio; cando se comportasen ben, sería todo o amable e
compracente que puidese, co fin de facer a distinción máis ampla posible
entre o bo e o mal comportamento; tamén razoaría con eles de xeito máis
sinxelo e efectivo. Cando lles berrase, ou me negase a conceder os seus
desexos despois dunha falta grave, faríao con máis pena ca ira. Faría
comprensibles para eles os seus himnos e oracións; cando orasen pola
noite e pedisen perdón polas súas ofensas, lembraríalles os pecados do
día pasado con solemnidade pero con perfecta amabilidade, para evitar
provocar o espírito da oposición; cantarían himnos de penitencia se foran
travesos e himnos alegres se foran relativamente bos; e eu impartiríalles
todo tipo de instrución posible por medio dun discurso entretido, con
ningún obxectivo aparente que non fose divertilos.
Con estes medios esperaba, co tempo, tanto beneficiar os nenos como
gañar a aprobación dos seus pais, e tamén convencer os meus de que eu
non carecía de habilidade e prudencia, como supoñían. Sabía que me
enfrontaría a grandes dificultades; mais sabía (cando menos cría) que
unha incansable paciencia e perseveranza conseguirían vencelas, e día e
noite imploraba a axuda divina para este fin. Pero ou ben os nenos eran
moi incorrixibles, os pais moi insensatos, ou ben eu mesma estaba tan
enganada nas miñas ideas ou era tan incapaz de poñelas en práctica que
as miñas mellores intencións e os meus esforzos máis enérxicos non
semellaban dar mellor resultado ca a diversión dos nenos, a insatisfacción
dos seus pais e un tormento para min.
Agnes Grey
33
A tarefa da instrución era tan ardua para o corpo coma para a mente.
Tiña que correr detrás dos meus alumnos para collelos, levalos ou
arrastralos á mesa e ás veces mantelos alí á forza até o final da clase. A
miúdo colocaba a Tom nun recuncho, sentándome diante del nunha
cadeira suxeitando coa man o libro que contiña a pequena tarefa que
debía ler antes de liberalo. El non tiña forza suficiente para me empurrar a
min e a cadeira, polo que quedaba movendo o corpo e a cara coas
contorsións máis grotescas e singulares (graciosas, sen dúbida, para un
espectador despreocupado, pero non para min), proferindo berros fortes
e protestas penosas que pretendían representar choros, pero sen
derramar nin unha soa bágoa. Eu sabía que o facía co único fin de me
anoxar; e, polo tanto, por moito que tremese interiormente de
impaciencia e irritación, tentaba suprimir con valentía calquera sinal
visible de incomodidade e quedaba sentada con tranquila indiferenza
agardando que se dignara suspender ese pasatempo e se preparara para
corricar polo xardín, botando unha ollada ao libro e lendo ou repetindo
unas cantas palabras tal como se lle pedía. En ocasións decidía facer mal a
caligrafía, e eu tiña que agarrarlle a man para evitar que manchase ou
desfigurase a propósito o papel. A miúdo ameazábao con que, se non o
facía mellor, tería que escribir outra liña; entón el negábase
obstinadamente a escribir a liña actual, e eu, para manter a miña palabra,
tiña que acabar por utilizar o recurso de suxeitarlle os dedos ao redor da
pluma e moverlle a man arriba e abaixo até que, malia a súa resistencia, a
liña se completase dalgún xeito.
Así e todo, Tom non era para nada o menos manexable dos meus
alumnos; algunhas veces, para gran xúbilo meu, tiña sentido común para
ver que a medida máis sensata era completar as súas tarefas e saír a
Agnes Grey
34
divertirse até que as súas irmás e eu nos reunísemos con el, o que non
sempre acontecía, pois Mary Ann de cando en cando seguíalle o exemplo
neste sentido; semellaba que lle compracía máis envorcallarse polo chan
ca calquera outra diversión; deixábase caer coma un chumbo, e cando eu,
con gran esforzo, lograba inmobilizala, aínda tiña que sostela incorporada
cun brazo mentres que co outro suxeitaba o libro no que debía ler ou
estudar a lección. Cando o peso morto da nena grande de seis anos se
volvía moi pesado para que o soportase un brazo, trasladábao ao outro,
ou se os dous cansaban da súa carga, levábaa a un recuncho e dicíalle que
podería saír cando recuperase o uso dos pés e se erguese; pero
xeralmente prefería xacer alí coma un madeiro até a hora da cea ou o té
cando, xa que eu non podía privala da comida, debía liberala, e saía
silandeira cun aceno de triunfo na cara redonda e colorada. A miúdo
negábase de xeito teimudo a pronunciar unha palabra concreta da lección,
e agora lamento o traballo perdido que pasei tratando de conquistar a súa
obstinación. Se o deixase pasar coma unha cousa sen importancia,
seríanos mellor ás dúas partes ca tentar sen éxito superalo como facía;
mais consideraba que era un deber absoluto cortar de raíz esta tendencia
viciosa, e así era, se puidese conseguilo; e, se os meus poderes estivesen
menos limitados, podería impoñer a obediencia, pero tal e como eran as
cousas, tratábase dunha proba de forza entre ela e eu, da que ela
adoitaba saír vitoriosa; e cada vitoria servía para animala e reforzala para
a contenda seguinte. En balde eu razoaba, persuadía, pregaba, ameazaba,
rifaba; deixábaa sen xogar, ou, se me vía obrigada a deixala saír,
negábame a xogar con ela ou a falarlle con amabilidade ou a ter nada que
ver con ela; trataba de facerlle ver as vantaxes de cumprir o que se lle
ordenaba, e polo tanto de ser amada e tratada con amabilidade, e as
Agnes Grey
35
desvantaxes de persistir na súa perversidade absurda. Ás veces, cando me
pedía que fixese algo por ela, respondíalle:
Si, fareino, Mary Ann, só se dis a palabra máxica. Veña, máis che vale
dicila xa e non preocuparte máis diso.
Non.
Entón, por suposto, non podo facer nada por ti.
No meu caso, á súa idade ou menos, a indiferenza e o descrédito eran
os castigos máis terribles, pero nela non causaban ningún efecto. En
ocasións, exasperada até o limite, collíaa dos ombreiros e sacudíaa con
violencia ou tiráballe do longo cabelo ou poñíaa nun recuncho, e ela
castigábame por iso cuns fortes berros penetrantes que me atravesaban a
cabeza coma un coitelo. Sabía que eu odiaba iso, e cando se fartaba de
berrar, mirábame á cara cun aire de satisfacción vingativa, exclamando:
Tome xa, iso é para vostede!
E logo berraba unha e outra vez até obrigarme a tapar os oídos. A
miúdo estes terribles berros atraían a señora Bloomfield, que acudía a ver
o que acontecía.
Mary Ann é unha nena traste, señora.
Pero que son eses escandalosos berros?
Berra por un arrebato de rabia.
Nunca oín un estrondo semellante! Parece que a está matando. Por
que non está fóra co seu irmán?
Non logro que acabe as súas leccións.
Agnes Grey
36
Pero Mary Ann debe ser unha boa nena e acabar as súas leccións
iso dicíallo docemente á nena. E espero non volver oír semellantes
berros nunca máis.
E fixando os ollos fríos e pétreos en min cunha ollada toda chea de
razón, pechaba a porta e marchaba. Ás veces eu tentaba coller por
sorpresa á pequena obstinada e preguntarlle a palabra mentres pensaba
noutra cousa; con frecuencia empezaba a dicila e detíñase de súpeto,
cunha mirada provocadora que semellaba dicir: «Son demasiado lista para
ti; tampouco vas conseguir sacarma con trucos».
Noutra ocasión finxín esquecerme de todo o asunto, e falei e xoguei con
ela como de costume até a noite, até que a deito na cama; entón,
inclinándome sobre ela, mentres ela sorría e estaba de bo humor, xusto
antes de marchar, díxenlle, tan alegre e amable coma antes:
Ben, Mary Ann, dime esa palabra antes de que che dea un bico de
boas noites. Agora es unha nena boa, e por suposto, dirala.
Non, non a direi.
Entón non podo bicarte.
Vale, non me importa.
En balde lle expresaba a miña pena e insistía esperando algún síntoma
de contrición. Pero realmente «non lle importaba» e deixábaa soa na
escuridade, sorprendida sobre todo por esta última demostración de
obstinación insensata. Na miña propia nenez non podía imaxinar un
castigo máis penoso ca o feito de que a miña nai se negase a darme un
bico pola noite: a soa idea era arrepiante. Nunca cheguei a sufrir máis ca a
Agnes Grey
37
idea, pois afortunadamente nunca cometín un erro que se considerase
digno de tal pena. Mais lembro que unha vez, por algunha transgresión da
miña irmá, á nosa nai pareceulle conveniente infrinxirlla a ela. Non sei o
que sentiría ela, pero eu tardarei en esquecer as miñas bágoas solidarias e
o que sufrín por ela.
Outro trazo molesto de Mary Ann era a súa incorrixible predisposición a
correr unha e outra vez ao cuarto dos nenos para xogar coas súas irmás
pequenas e coa aia. Isto era bastante natural pero, como ía contra o
desexo expreso da súa nai, por suposto eu prohibinlle que o fixese e facía
todo o que podía por mantela comigo, pero iso só conseguiu aumentar os
seus desexos de estar no cuarto dos nenos, e canto máis me esforzaba por
mantela afastada, con máis frecuencia ía alí e máis tempo quedaba, para
gran desgusto da señora Bloomfield, quen, como ben sabía eu, botaríame
toda a culpa a min. Outro dos meus problemas era vestila polas mañás;
unhas veces negábase a que a lavase; outras, non se deixaba vestir a non
ser que puxese algún vestido determinado que eu sabía que á súa nai non
lle gustaría; outras berraba e saía correndo cando ía tocarlle o pelo. De
xeito que en moitas ocasións cando, tras moitas dificultades e esforzos,
por fin lograba que baixase, o almorzo xa case se acabara, e seguro que
unhas olladas de desaprobación de «mamá» e uns comentarios
malhumorados de «papá», dirixidos directa ou indirectamente a min,
serían a miña recompensa, pois había poucas cousas que o irritasen máis
ca a falta de puntualidade na hora das comidas. Despois, entre as
molestias menores, estaba a miña incapacidade de satisfacer á señora
Bloomfield coa vestimenta da súa filla, e o pelo da nena «nunca estaba
presentable». En ocasións, como gran reproche para min, realizaba ela
Agnes Grey
38
mesma o oficio de doncela, queixándose amargamente despois polo
trastorno que lle ocasionaba.
Cando a pequena Fanny viñese á aula, eu esperaba que ela polo menos
fose doce e boíña, mais uns poucos días, se non unas poucas horas, foron
suficientes para destruír a ilusión: pareceume unha criatura travesa e
incorrixible, propensa aos embustes e os enganos malia a súa tenra idade,
e terriblemente afeccionada a exercitar as súas dúas armas de ofensa e
defensa: cuspirlles á cara aos que provocasen o seu desagrado e ruxir
coma un touro cando non se cumprisen os seus insensatos desexos. Como
adoitaba estar calada na presenza dos seus pais e estes tiñan a impresión
de que era unha nena excepcionalmente dócil, case sempre crían as súas
mentiras e os seus fortes alborotos levábanos a sospeitar un tratamento
duro e insensato pola miña banda; e cando finalmente a súa mala
disposición se fixo manifesta mesmo aos ollos parciais deles, eu sentía que
me botaban a min a culpa de todo.
Que travesa está a volverse Fanny! dicía a señora Bloomfield
ao seu marido. Non te decataches, querido, do que cambiou dende que
asiste á clase? Axiña será tan mala coma os outros dous e, sinto dicir que
eles empeoraron moito ultimamente.
Iso parece era a resposta. Eu cheguei á mesma conclusión.
Pensaba que cando tivésemos institutriz, mellorarían, pero, ao contrario,
están cada vez peor. Non sei como estarán os seus coñecementos, pero
está claro que os seus hábitos non melloran nada. Cada día están máis
brutos, máis sucios e máis indecorosos.
Agnes Grey
39
Eu sabía que todo iso ía dirixido a min; estas e todas as indirectas
parecidas afectábanme moito máis profundamente ca unha acusación
aberta, porque contra esta tería a oportunidade de falar na miña propia
defensa. Entón pareceume que o plan máis sensato era reprimir todos os
impulsos de ira, eliminar o retraemento susceptible e seguir perseverando
e facendo o mellor que podía, porque por incómoda que fose a miña
situación, sinceramente quería conservala. Pensaba que se podía loitar
con incansable firmeza e integridade, os nenos tornaríanse co tempo máis
humanos: cada mes contribuiría a facelos un pouco máis sensatos e, en
consecuencia, máis manexables, pois un neno tan frenético e
incontrolable coma estes con seis e sete anos, con nove ou dez sería un
auténtico tolo.
Sentíame orgullosa de pensar que axudaba aos meus pais e á miña irmá
quedando alí porque, por pequeno que fose o salario, aínda gañaba algo,
e aforrando rigorosamente podería conseguir facilmente que me sobrase
algo para eles, se me facían o favor de aceptalo. Ademais fora pola miña
propia vontade como conseguira o posto. Eu mesma buscara toda esta
aflición, e estaba decidida a soportala. Aínda máis, nin sequera me laiaba
do paso que dera. Estaba desexando demostrarlle á miña familia que,
mesmo agora, era quen de desempeñar ese labor e de desenvolverme de
xeito honorable até o final. E se algunha vez me resultaba degradante
renderme tan facilmente, ou intolerable loitar tan constantemente,
volvíame cara á miña casa e dicía para min: «Poden esmagarme, pero non
me someterán. É en vós en quen penso, non neles».
Alá para o Nadal permitíronme facer unha visita á miña casa, pero só
durante unha quincena.
Agnes Grey
40
Pois dixo a señora Bloomfield pensei que, como hai pouco que
viu vostede á súa familia, non lle importará non quedar máis tempo.
Deixei que pensase iso, pero ela non tiña nin idea do longas e cansas
que me parecían as catorce semanas de ausencia, con canta intensidade
desexaba as vacacións e o decepcionada que estaba pola súa redución. Así
e todo, ela non tiña a culpa diso. Eu nunca lle falaba dos meus
sentimentos e non podía esperar que ela os adiviñase. Non levaba con ela
nin un trimestre completo, e ela tiña xustificación para non me conceder
unhas vacacións completas.
Agnes Grey
41
CAPÍTULO IV: A AVOA
Afórrolles aos meus lectores a historia da miña alegría ao regresar á
casa e a felicidade que experimentei alí, gozando dun breve espazo de
descanso e liberdade naquel lugar querido e familiar, entre os que amaba
e me amaban, e da miña tristeza ao ter que lles dicir de novo un longo
adeus.
Así e todo, volvín ao meu traballo cun vigor incesante: unha tarefa máis
ardua do que ninguén poida imaxinar, ninguén que non sentise algo
semellante á desgraza de estar ao cargo de coidar e instruír un grupo de
rebeldes travesos e turbulentos aos que nin os seus máximos esforzos
logran facer cumprir co seu deber, mentres que, ao mesmo tempo, é
responsable da súa conduta ante un poder superior, que lle esixe algo que
non pode conseguirse sen a axuda da máis potente autoridade do
superior, quen se nega a prestarlla ben sexa por indolencia ou ben por
medo de non lle caer ben a esa cuadrilla de rebeldes. Podo concibir
poucas situacións máis atormentadoras ca aquela na que, por moito que
desexes o éxito, por moito que te empeñes por cumprir co teu deber, os
teus esforzos son frustrados e desbotados polos teus inferiores e
inxustamente censurados e terxiversados polos teus superiores.
Non nomeei nin a metade das tendencias abusivas dos meus alumnos
nin a metade dos problemas que xurdían como resultado das miñas
grandes responsabilidades por temor a abusar da paciencia do lector, algo
que se cadra xa fixen. O meu propósito ao escribir as últimas páxinas non
foi entreter senón beneficiar ás persoas ás que puidesen afectar; quen
non teña ningún interese en tales asuntos sen dúbida saltaríaos cunha
ollada superficial e, quizais, unha maldición pola prolixidade da autora.
Agnes Grey
42
Mais se hai pais que tiraron de aí algunha indicación útil ou se algunha
desafortunada institutriz sacou o máis mínimo beneficio, considérome
recompensada polas miñas molestias.
Para evitar problemas e confusión, tomei aos meus alumnos un por un
para falar das súas diferentes características; mais isto non pode dar unha
idea axeitada do que supoñía ser acosada polos tres á vez, cando, como a
miúdo era o caso, todos se empeñaban en «portarse mal e amolar a
señorita Grey e facela montar en cólera».
Ás veces, en tales ocasións, ocorríaseme este pensamento: «Se me
puidesen ver eles agora!», referíndome, por suposto, á miña familia, e a
idea da pena que sentirían por min facíame sentir pena de min mesma,
tanto que me custaba moitísimo traballo reprimir as bágoas; mais
reprimíaas até que marchaban os meus pequenos torturadores a tomar a
sobremesa ou á cama (as miñas únicas perspectivas de liberación) e
entón, no deleite da soidade, concedíame o luxo de romper a chorar sen
restricións. Mais esta era unha debilidade que non me permitía moi a
miúdo; as miñas obrigas eran moi numerosas e os meus momentos de
lecer demasiado preciosos para permitirme dedicar moito tempo a
infrutuosos queixumes.
Lembro en particular unha tarde de vento e neve, pouco despois do
meu regreso en xaneiro: os nenos acababan de chegar da cea, declarando
en voz alta que pensaban «portarse mal»; e cumpriron sobradamente o
seu propósito aínda que eu quedara rouca e esgotara todos os músculos
da gorxa nun intento van de disuadilos de o faceren. Conseguira
inmobilizar a Tom nun recuncho, de onde lle dixen que non fuxiría até que
non completase a tarefa asignada. Mentres tanto, Fanny apropiárase da
Agnes Grey
43
bolsa dos meus labores e estaba a rexistrar o contido e ademais a cuspir
dentro. Díxenlle que a deixase, pero non serviu de nada, por suposto.
Quéimaa, Fanny! berrou Tom; e ela apresurouse a obedecer esa
orde. Dei un brinco para rescatala do lume e Tom saíu disparado cara á
porta.
Mary Ann, tira o seu escritorio pola xanela! berrou, e o meu
precioso escritorio, que contiña as miñas cartas e documentos, a miña
pequena cantidade de diñeiro e todos os meus obxectos de valor, estaba a
piques de saír precipitado por unha xanela do terceiro piso. Fun voando
para rescatalo. Mentres tanto Tom saíra do cuarto e corría polas escaleiras
abaixo, seguido por Fanny. Tras asegurar o meu escritorio, bulín a por
eles, e Mary Ann veu corricando detrás. Os tres fuxiron de min e
precipitáronse fóra da casa até o xardín, onde se mergullaron na neve,
gritando e berrando pletóricos de alegría.
Que debía facer? Se os seguía, probablemente non sería quen de coller
a ningún, só se afastarían aínda máis; se non os seguía, como ía conseguir
que entrasen na casa? E que pensarían os seus pais de min se visen ou
oísen os nenos alborotando sen chapeus, sen gorros, sen luvas e sen botas
na neve profunda e branda? Mentres estaba neste desconcerto á porta da
casa, tentando por medio de severas miradas e palabras iradas sometelos
á miña vontade, oín unha voz ás miñas costas que exclamaba en ton
áspero e penetrante:
Señorita Grey! Como é posible isto? En que diaños está pensando?
Agnes Grey
44
Non consigo que entren, señor dixen, virando para ver o señor
Bloomfield, co pelo de punta e os ollos azuis pálidos saltándolle das
órbitas.
Pero insisto en que os faga entrar! berrou, achegándose máis, cun
aspecto realmente agresivo.
Entón, señor, se non lle importa, chámeos vostede mesmo, pois a min
non me fan caso respondín, dando un paso cara atrás.
Entrade agora mesmo, mocosos noxentos, ou azoutareivos a todos!
ruxiu, e os nenos obedeceron ao instante. Xa o ve vostede! Obedecen
á primeira.
Si, cando llelo di vostede.
E é moi estraño, tendo en conta que é vostede quen os coida, que
non teña máis control sobre eles. Aí os van, subindo a escaleira cos pés
sucios de neve. Vaia con eles e póñaos decentes, polo amor de Deus!
A nai do cabaleiro estaba daquela aloxada na casa. Mentres subía a
escaleira e pasaba diante da porta do salón, tiven a satisfacción de oír a
anciá declamando en voz alta para a súa nora sobre iso (pois só puiden
distinguir as palabras máis enfáticas):
Santo Ceo! Nunca na miña vida
vai acabar con eles
Ti cres,
querida, que ela é a persoa axeitada? Douche a miña palabra de que
Non oín máis, pero foi dabondo. A nai do señor Bloomfield estivera moi
atenta e cortés comigo, e até agora considerábaa unha anciá amable, de
bo corazón e falangueira. A miúdo achegábase a min e falaba comigo en
ton confidencial, asentindo e axitando a cabeza, e acenando coas mans e
Agnes Grey
45
os ollos, como adoita facer certa clase de anciás, aínda que nunca
coñecera ningunha que manifestase esa peculiaridade até tal punto.
Mesmo se compadecía de min polos problemas que tiña cos nenos e ás
veces expresaba, con medias frases intercaladas con acenos de
asentimento coa cabeza e chiscadelas de complicidade, o seu sentido da
conduta insensata da nai ao restrinxir o meu poder e ao non me apoiar
coa súa autoridade. Este xeito de mostrar a súa desaprobación non era
moi do meu gusto; en xeral rexeitaba facerlle caso ou entender algo máis
do que dicía abertamente; polo menos, nunca fun máis aló do
recoñecemento implícito de que, se as cousas estivesen dispostas doutro
xeito, a miña tarefa sería menos difícil, e seríame máis fácil guiar e educar
os meus alumnos; mais agora debía ser dobremente precavida. Até aquel
momento, aínda que vira que a anciá tiña os seus defectos (un dos cales
era unha tendencia a proclamar as súas perfeccións), sempre estivera
disposta a perdoárllelos e darlle crédito por todas as virtudes que
profesaba e mesmo imaxinar outras aínda non coñecidas. A amabilidade,
que fora o sustento da miña vida durante tantos anos, fórame negada tan
completamente nos últimos tempos que acollía con ledicia e gratitude
calquera cousa que se lle parecese. Logo non era de estrañar que sentise
simpatía pola anciá e me alegrase cando viña e me laiase cando marchaba.
Mais as poucas palabras que, por sorte ou por desgraza, oíra ao pasar,
revolucionaran por completo a miña opinión sobre ela; agora víaa como
hipócrita e mentireira, unha aduladora e espía das miñas palabras e actos.
Sen dúbida conviríame seguir recibíndoa co mesmo alegre sorriso e o ton
de cordialidade respectuosa de antes; mais non podía, aínda que quixese;
o meu comportamento vírase alterado polos meus sentimentos, e
volvinme tan fría e cohibida que seguro que ela se decataría. Axiña se
Agnes Grey
46
decatou, e o seu comportamento mudou tamén: os amables acenos de
asentimento foran substituídos por unha reverencia entumecida, o sorriso
cortés deu lugar a unha ollada de ferocidade de gorgona, a súa
locuacidade vivaz transferiuse por completo de min aos «queridísimos
rapaz e nenas», a quen aloumiñaba e consentía dun xeito máis absurdo do
que endexamais fixera a súa nai.
Confeso que estaba algo preocupada por aquel cambio: temía as
consecuencias do seu descontento e mesmo fixen algúns intentos de
recuperar o terreo que perdera, e con máis éxito aparente do que prevía.
Nunha ocasión, e por simple cortesía, pregunteille pola tose que tiña; ao
momento o seu longo rostro relaxouse nun sorriso, e correspondeume
coa historia particular daquel e outros achaques, seguida do relato da súa
piadosa resignación, contados co seu habitual estilo declamatorio e
empático, imposible de reproducir por escrito.
Mais hai un remedio para todo, ruliña, e é a resignación ergueu a
cabeza, a resignación ante a vontade divina elevou as mans e os
ollos. Sempre me axudou en todas as miñas dificultades, e sempre o
fará fixo unha sucesión de acenos de asentimento. E logo, non todo o
mundo pode dicir diso negou coa cabeza, mais eu sonlle das pías,
señorita Grey! fixo un significativo aceno de asentimento coa cabeza e
ergueuna. E, grazas a Deus, sempre o fun volveu asentir, e lóome
por iso apertou con énfase as mans e axitou a cabeza. E con varios
textos das Sacras Escrituras, mal citados ou mal aplicados, ademais
dunhas exclamacións relixiosas tan impregnadas de ridiculez no estilo en
que as recitou e no xeito en que as introduciu, se non nas mesmas
expresións, que me nego a repetilas, retirouse, sacudindo a súa enorme
Agnes Grey
47
cabeza de moi bo humor consigo mesma polo menos e deixoume coa
esperanza de que, despois de todo, fose máis feble ca ruín.
Na súa seguinte visita a Wellwood House, cheguei ao punto de lle dicir
que me aledaba de vela tan ben. Iso tivo un efecto máxico: as palabras,
pronunciadas en sinal de cortesía, foron recibidas coma un cumprimento
aloumiñeiro; iluminóuselle o rostro, e a partir daquel momento volveuse
tan amable e benévola como o corazón puidese desexar, na súa aparencia
externa cando menos. Por como a percibía agora, e o que me contaban os
nenos, sabía que, para gañar a súa cordial amizade, só tiña que pronunciar
unha palabra de aloumiño cada vez que tivese unha ocasión axeitada.
Mais isto ía en contra dos meus principios, pero por non o facer, a
caprichosa anciá axiña me volveu privar do seu favor e coido que me fixo
moito dano en segredo.
Non puido exercer moita influencia na súa nora na miña contra, pois a
señora e ela profesábanse unha antipatía mutua, manifestada
principalmente por parte dela en aldraxes e calumnias secretas; por parte
da outra, nun exceso de fríxida formalidade no seu comportamento; non
había adulacións garatuxeiras da anciá que puidesen derreter o muro de
xeo que a máis nova interpuxo entre ambas as dúas. Pero co seu fillo a
señora tiña máis éxito: el escoitaba todo o que ela tivese que dicir, con tal
de que puidese acougar o seu terrible xenio e non o irritase coas súas
propias asperezas; e teño motivos para crer que ela contribuíu
considerablemente a reforzar o seu prexuízo contra min. Dicíalle que eu
tiña os nenos vergoñentamente descoidados, e que nin sequera a súa
esposa os atendía como debía, e que el mesmo debía coidar deles
persoalmente se non quería que se botasen a perder.
Agnes Grey
48
El, alentado dese xeito, a miúdo tomábase a molestia de vixialos dende
a xanela mentres xogaban; ás veces seguíaos ao redor do parque, e con
demasiada frecuencia aparecía de súpeto cando chapuzaban no pozo
prohibido, falaban co cocheiro nos cortellos ou se envorcallaban na lorda
do curral, mentres que eu agardaba exhausta, despois de esgotar toda a
miña enerxía en vans intentos de afastalos de alí. A miúdo tamén axexaba
de imprevisto coa cabeza na aula cando os rapaces estaban a comer e
atopábaos vertendo o leite pola mesa e por eles mesmos, mergullando os
dedos nas cuncas propias e alleas ou pelexando pola comida coma
cachorros de tigre. Se eu estaba calada nese momento, estaba a facer a
vista gorda ao seu comportamento incontrolado; se (como ocorría a
miúdo) resultaba que elevaba a voz para impoñer orde, estaba a empregar
unha violencia inxustificada e era un mal exemplo para as nenas con
semellante rudeza de ton e linguaxe.
Lembro unha tarde de primavera, na que, debido á choiva, non podían
saír; mais, por unha asombrosa boa sorte, todos acabaran as súas leccións
e, aínda así, abstivéronse de baixar correndo a amolar os seus pais, un
artificio que me irritaba enormemente, pero que de cando en cando
lograba impedir nos días de choiva, porque abaixo atopaban novidade e
diversións, especialmente cando había visitas na casa. A súa nai, aínda que
me ordenaba que os retivese na aula, nunca lles berraba por abandonala,
nin se molestaba en mandalos de volta alí. Mais ese día parecían estar
satisfeitos co seu aloxamento actual e, o que é aínda máis asombroso,
semellaban estar dispostos a xogar eles sos sen depender de min para os
entreter e sen rifar entre eles. A súa ocupación era algo enigmática: todos
estaban en crequenas no chan a carón da xanela cunha chea de xoguetes
rotos e varios ovos de ave, ou máis ben cascas, pois afortunadamente o
Agnes Grey
49
contido fora extraído. Romperan esas cascas e estábanas esnaquizando en
anaquiños, pero non puiden nin imaxinar para que o facían. Mais xa que
estaban calados e sen faceren ningunha trasnada, non me importaba, e,
cunha sensación de descanso atípico, sentei a carón do lume, dando as
últimas puntadas a un vestido para a boneca de Mary Ann, coa intención
de comezar a escribir unha carta á miña nai cando rematase. De súpeto
abriuse a porta e axexou a sombría cabeza do señor Bloomfield.
Que silencio hai por aquí! Que andades a facer? dixo. «Nada malo
hoxe, polo menos», pensei. Pero el tiña unha opinión diferente.
Achegándose á xanela e vendo a ocupación dos nenos, berrou anoxado:
Que raios andades a facer?
Estamos a machucar cascas de ovo, papá gritou Tom.
Como vos atrevedes a facer tal estrago, diaños de rapaces? Non
vedes que estades a estragar a alfombra? A alfombra era un tapiz
marrón corrente. Señorita Grey, sabía vostede o que estaban a facer?
Si, señor.
Sabíao?
Si.
Sabíao e sentou aí tan tranquila e permitiulles seguir sen unha
palabra de reproche!
Non pensei que estivesen a facer nada malo.
Nada malo! Mire para aí! Mire a alfombra e verá. Algunha vez se viu
tal cousa nun fogar cristián? Non é milagre que o seu dormitorio estea
peor ca un cortello. Non é milagre que os seus alumnos estean peor ca un
Agnes Grey
50
fato de porcos! Non é milagre
! Debo dicir que isto acaba coa miña
paciencia! E marchou, batendo a porta ao saír cun golpe que fixo rir os
nenos.
«Tamén acaba coa miña paciencia!» murmurei, erguéndome; e,
agarrando o atizador, dirixino varias veces contra as brasas e remexinas
cunha insólita enerxía, aliviando así a miña carraxe co pretexto de avivar o
lume.
Despois disto, o señor Bloomfield axexaba continuamente para ver se a
aula estaba ordenada; e, posto que os nenos ensuciaban decontino o chan
con anacos de xoguete, paus, croios, restrollos, follas e outros lixos que eu
non podía impedir que trouxesen nin obrigalos a recollelos, e os criados
negábanse a «limpar detrás deles», eu tiña que pasar unha parte
considerable dos meus valiosos momentos de lecer de xeonllos no chan,
poñendo con dificultade as cousas en orde. Unha vez díxenlles que non
probarían a cea até que recollesen todo da alfombra; Fanny podería tomar
a súa cea cando recollese certa cantidade, Mary Ann, cando recollese o
dobre e Tom había de recoller o resto. Por incrible que pareza, as nenas
fixeron a súa parte, pero Tom estaba tan furioso que se abalanzou sobre a
mesa, tirou o pan e o leite polo chan, bateu nas súas irmás, sacou o
carbón do cubo dunha patada, tentou envorcar a mesa e as cadeiras e
semellaba disposto a facer as de Caín con todo o contido do cuarto; pero
agarreino e mandei Mary Ann buscar a súa mamá, suxeiteino malia as
patadas, puñazos, esputos, berros e maldicións até que apareceu a señora
Bloomfield.
Que lle pasa ao meu neno? preguntou.
Agnes Grey
51
E cando lle expliquei o asunto, o único que fixo foi chamar á doncela
para ordenar o cuarto e traerlle a cea ao señorito Bloomfield.
Xa ve! dixo Tom, exultante, erguendo a vista do prato coa boca
quizais demasiado chea para falar. Xa ve, señorita Grey! Xa ve que me
deron a cea ao seu pesar, e iso que non recollín nin unha soa cousa.
A única persoa da casa que me compadecía era a aia, pois ela padecera
aflicións semellantes, aínda que en menor grao, dado que non tiña a
tarefa de ensinar nin era tan responsable da conduta dos rapaces.
Ai, señorita Grey dicíame, ten vostede problemas con estes
cativos!
Si que os teño, Betty, e aposto a que ti sabes o que é iso.
Si, ben cho sei! Pero eu non me agonío tanto con eles coma vostede.
E logo, sabe? Eu pégolles unha cachoada ás veces; e ás pequenas, bátolles
ben de cando en vez, pois disque non che hai mellor remedio nestes
casos. Pero perdín o meu posto por iso.
De verdade, Betty? Oín dicir que che marchabas.
Si, Deus a bendiga! A señora deume un aviso hai tres semanas.
Díxome denantes de Nadal o que pasaría se lles volvía bater; pero non me
parou a man de xeito ningún. Non sei como o consegue vostede, pois
Mary Ann éche ben peor que as súas irmás.
Agnes Grey
52
CAPÍTULO V: O TÍO
Ademais da anciá dama, había outro parente da familia cuxas visitas me
amolaban moito: era «o tío Robson», o irmán da señora Bloomfield, un
tipo alto e arrogante co cabelo negro e a pel pálida coma a súa irmá, un
nariz que semellaba desprezar a terra e uns olliños grises, a miúdo medio
pechados cunha mestura de auténtica estupidez e finxida indiferenza cara
a todos os obxectos que o rodeaban. Era un home rexo e de constitución
forte, pero atopara algún xeito de comprimir a cintura nun espazo
notablemente reducido, e isto, xunto coa rixidez pouco natural da súa
figura, demostraba que o altivo e viril señor Robson, tan desprezativo co
sexo feminino, non estaba por enriba da vaidade dun corpiño. Rara vez se
dignaba en fixarse en min; e cando o facía, era con certa arrogante
insolencia de ton e maneiras que me convencía de que non era un
cabaleiro, aínda que pretendese producir o efecto contrario. Pero non era
por iso polo que me desagradaba que viñese, senón polo dano que
causaba aos nenos: animando todas as súas inclinacións cara ao mal e
desfacendo nuns escasos minutos o pouco ben que a min me custara
meses de traballo conseguir.
Poucas veces condescendía en reparar en Fanny e na pequena Harriet,
pero podíase dicir que Mary Ann era a súa favorita. Constantemente
animaba a súa tendencia á afectación (que eu fixera todo o posible por
destruír), falando da súa cara bonita e enchéndolle a cabeza de todo tipo
de ideas vaidosas referentes á súa aparencia persoal (que eu lle instruíra
que considerase coma po en comparación co cultivo da mente e das
maneiras), e eu nunca coñecera unha nena máis susceptible aos
aloumiños ca ela. Alentaba calquera cousa mala, xa fose nela ou no seu
Agnes Grey
53
irmán, ríndolle a graza ou mesmo loándoa; a xente non se decata do dano
que fan aos nenos ríndolle as cousas malas e convertendo nun chiste
gracioso o que os seus auténticos amigos se esforzaron por ensinarlles
que aborrezan.
Aínda que non era un borracho recoñecido, o señor Robson adoitaba
inxerir grandes cantidades de viño, e saboreaba con pracer
ocasionalmente un vaso de coñac con auga. Ensinaba o seu sobriño para
que o imitase no posible naquela habilidade súa, e a crer que canto máis
viño e licores puidese tomar, e canto máis lle gustasen, máis manifestaba
seu espírito ousado e masculino e máis aumentaría a superioridade sobre
as súas irmás. O señor Bloomfield non tiña moito que dicir en contra diso,
pois a súa bebida favorita era a xenebra con auga, da que consumía unha
cantidade considerable cada día mediante constantes grolos, e a isto
sobre todo atribuía eu a súa pel lúgubre e o seu carácter irritable.
O señor Robson tamén alentaba a predisposición de Tom de perseguir
seres inferiores, tanto cos ditos coma cos feitos. Como frecuentemente
viña cazar our disparar nas terras do seu cuñado, traía consigo os seus
cans favoritos, e tratábaos con tanta brutalidade que eu, pobre como era,
daría calquera día o que fose por ver algún deles mordelo, sempre que o
animal puidese facelo con impunidade. Ás veces, cando estaba de moi bo
humor, ía en busca de niños de aves cos rapaces, cousa que a min me
irritaba e anoxaba enormemente, xa que eu, despois de intentos
frecuentes e perseverantes, tiña a fachenda de pensar que lles ensinara en
parte a maldade dese entretemento e agardaba, co tempo, inculcarlles un
sentido xeral da xustiza e a humanidade; pero con dez minutos buscando
niños co tío Robson, ou mesmo unha gargallada súa ante o relato
Agnes Grey
54
dalgunha das súas barbaridades pasadas, era dabondo para destruír nun
momento o efecto de toda a miña elaborada clase de razoamento e
persuasión. Así e todo, por sorte, durante aquela primavera nunca, agás
unha vez, atoparon outra cousa que non fosen niños baleiros ou só ovos,
xa que eran demasiado impacientes para deixalos até que incubaran os
paxariños; naquela ocasión, Tom, que estivera co seu tío na horta
contigua, veu correndo con gran xúbilo ao xardín cunha niñada de pitiños
sen plumas nas mans. Mary Ann e Fanny, que ían saír comigo naquel
momento, correron a admirar o seu botín e pregarlle que lles dese un
paxariño a cada unha.
Non, nin un! berrou Tom. Son todos meus; deumos o tío Robson.
Un, dous, tres, catro, cinco, non tocaredes ningún deles! Non, ningún, por
nada do mundo! continuou exultante; deixando o niño no chan, e
poñéndose de pé sobre el coas pernas ben separadas, as mans afundidas
nos petos do pantalón, o corpo inclinado cara adiante e o rostro
debuxando toda clase de contorsións debido á éxtase do seu deleite.
Pero xa veredes como acabo con eles. Xúrovolo, vounos esnaquizar.
Xa veredes como o fago! Raios, vouno pasar de medo con este niño!
Pero, Tom díxenlle eu, non che permitirei que tortures eses
paxaros. Hai que matalos dunha vez ou devolvelos ao lugar de onde os
colliches, para que os paxaros adultos poidan continuar alimentándoos.
Pero vostede non sabe onde é, señorita. Só eu e o tío Robson o
sabemos.
Pero se non mo dis, matareinos eu mesma, por máis que o deteste.
Agnes Grey
55
Non se atreverá. Non se atreverá a tocalos por nada do mundo!
Porque sabe que papá e mamá e o tío Robson se anoxarían. Ha, ha! Aí
pilleina, señorita.
Farei o que me pareza axeitado nun caso deste tipo, sen consultar a
ninguén. Se resulta que o teu papá ou a túa mamá non o aproban,
lamentarei ofendelos, pero, dende logo, as opinións do teu tío Robson
non significan nada para min.
Dicindo isto, apurada polo sentido do deber, co risco tanto poñerme
mal coma de incorrer na ira dos meus patróns, collín unha gran pedra
plana preparada polo xardineiro como trampa para ratos e, logo de tentar
unha vez máis convencer en van o pequeno tirano de que devolvese os
paxariños, pregunteille que tiña pensado facer con eles. Con diabólico
xúbilo comezou a enumerar unha lista de tormentos e, mentres estaba
ocupado contándoa, deixei caer a pedra sobre as súas pretendidas vítimas
e esmagueinas por completo. Houbo grandes protestas e terribles
execracións como consecuencia desta atrevida aldraxe; o tío Robson viña
pola avenida coa súa escopeta e nese momento detívose para lle dar unha
patada ao can. Tom lanzouse cara a el, xurando que conseguiría que me
pegase a patada a min en vez de a Juno. O señor Robson apoiouse na
escopeta e riu excesivamente da violencia da cólera do seu sobriño e das
amargas maldicións e infamantes epítetos cos que me colmaba.
Es de boa raza, dende logo! exclamou por fin, recollendo a súa
arma e proseguindo o camiño cara á casa. Que me parta un raio, este
neno si que ten coraxe! Que me leve o demo se vin algunha vez un
pillabán máis nobre ca el. Xa está por enriba da autoridade das saias: por
Agnes Grey
56
Deus, desafía a súa nai, a súa institutriz, a súa avoa e a todas! Ha, ha, ha!
Non te preocupes, Tom, conseguireiche outra niñada mañá.
Se o fai, señor Robson, tamén os matarei dixen eu.
Mm! respondeu el e, tras honrarme cunha longa mirada, que,
contra o que el esperaba, sostiven sen acovardarme, deu media volta cun
aire de absoluto desprezo, e entrou ofendido na casa. Logo Tom foi a
contarllo á súa mamá. Ela non era dada a falar moito sobre ningún tema;
pero a seguinte vez que me viu, o seu aspecto e o seu porte estaban
dobremente escuros e xélidos. Despois dalgún comentario fortuíto sobre
o tempo, comentou:
Lamento, señorita Grey, que vostede considere necesario interferir
nas diversións do señorito Bloomfield; o rapaz desgustouse moito porque
lle matou os paxaros.
Cando as diversións do señorito Bloomfield consisten en magoar
criaturas sensibles contestei, creo que é o meu deber interferir.
Semella que esqueceu dixo serenamente que todas as criaturas
foron creadas para o noso proveito.
Parecíame que aquela doutrina admitía dúbidas, pero respondín
soamente:
Se é así, non temos dereito a atormentalas para nosa diversión.
Eu creo dixo ela que a diversión dun neno non se pode comparar
co benestar dunha besta sen alma.
Mais, polo ben do neno, non hai que animalo a que se entreteña con
tales diversións respondín, tan docemente como puiden, para
Agnes Grey
57
compensar a miña atípica persistencia. «Benaventurados os
misericordiosos, pois eles alcanzarán misericordia».
Oh, por suposto. Pero iso refírese á nosa conduta cos demais.
«O home misericordioso ten misericordia coa súa besta» atrevinme
a engadir.
Paréceme que vostede non deu mostras de ter moita misericordia
respondeu ela, cunha risa breve e amarga, ao matar todos eses pobres
paxariños dese xeito tan horrible e facer sufrir tanto ao rapaz por un
simple capricho!
Considerei prudente non dicir máis nada. Isto foi o máis semellante a
unha discusión que cheguei a ter coa señora Bloomfield, ademais de ser o
maior número de palabras que cheguei a intercambiar con ela nunha soa
vez dende o día da miña chegada.
Pero o señor Robson e a señora Bloomfield non eran as únicas visitas a
Wellwood House que me incomodaban; todos os hóspedes me amolaban
máis ou menos, non tanto porque me desprezasen (aínda que a súa
conduta si me semellaba estraña e desagradable neste sentido) senón
porque me resultaba imposible manter afastados deles aos meus
alumnos, tal e como se me pedía reiteradamente. Tom tiña que falar con
eles e Mary Ann tiña que chamar a atención deles. Nin un nin outra sabían
o que significaba sentir o máis mínimo grao de vergoña, nin sequera de
modestia normal. Interrompían insolente e clamorosamente a conversa
dos maiores, amolábanos coas preguntas máis impertinentes, aos
cabaleiros abordábanos rudamente, subían ao seu colo sen permiso,
colgábanse dos seus ombreiros ou rexistrábanlles os petos; ás señoras
Agnes Grey
58
tirábanlles dos vestidos, enmarañábanlles o cabelo, desarranxábanlles os
pescozos e pedíanlles con impertinencia as súas alfaias.
A señora Bloomfield tiña suficiente sentido para escandalizarse e
anoxarse por todo isto, pero non para evitalo; esperaba que o impedise
eu. Mais como podía facelo eu? Os invitados, coa súas roupas finas e as
súas caras novas, continuamente os aloumiñaban e acariñaban para
compraceren os seus pais. Como ía eu, coas miñas pezas modestas, a miña
cara corrente e as miñas palabras sinceras, afastalos? Esforceime con toda
a miña alma para logralo; tentando distraelos, procuraba atraelos ao meu
carón; exercendo a pouca autoridade que posuía e toda a severidade que
me atrevía a utilizar, tentaba impedir que atormentasen os hóspedes; e
reprochándoos polas súas malas maneiras, quería avergoñalos para que
non o volvesen facer. Mais non coñecían a vergoña: desprezaban toda
autoridade que non estivese apoiada polo terror, e en canto á
amabilidade e o afecto, ou ben non tiñan corazón ou ben o tiñan tan
fortemente gardado e tan ben oculto que eu, con todos os meus esforzos,
aínda non descubrira como alcanzalo.
Mais axiña as miñas dificultades neste sentido chegaron á súa fin, antes
do que esperaba ou desexaba; pois unha apracible tarde cara a finais de
maio, mentres me aledaba pola proximidade das vacacións e me felicitaba
por algúns progresos que fixera cos meus alumnos (no tocante á evolución
da súa aprendizaxe, cando menos conseguira meterlles algo na cabeza, e
finalmente lograra facelos un pouco, un pouquiño, máis racionais sobre
acabar as súas leccións a tempo para deixar espazo para o recreo, no
canto de se atormentaren a si mesmos e a min todo o día para nada) a
señora Bloomfield mandoume chamar e informoume tranquilamente que
Agnes Grey
59
despois do solsticio de verán xa non ían requirir os meus servizos.
Aseguroume que o meu carácter e a miña conduta en xeral eran
impecables, pero que os nenos fixeran tan poucos progresos dende a miña
chegada que o señor Bloomfield e ela sentían que era o seu deber
procurarlles outro modo de instrución. Aínda que eran superiores en
habilidade á maioría dos nenos da súa idade, estaban sen dúbida por
debaixo deles en canto a logros, as súas maneiras eran brutas e o seu
comportamento indisciplinado. E ela atribuía isto á falta da firmeza
necesaria e de coidados dilixentes e perseverantes pola miña banda.
Unha firmeza impasible, unha dilixencia abnegada, unha perseveranza
incansable e uns coidados incesantes eran precisamente as calidades das
que me gababa en segredo e coas que esperaba, co tempo, superar todas
as dificultades e lograr por fin o éxito. Quería dicir algo para xustificarme,
pero ao tentar falar notei que me tremía a voz, e por non mostrar a miña
emoción nin permitir que me saltasen as bágoas que se me ateigaban nos
ollos, preferín gardar silencio e soportalo todo, coma unha culpable
confesa.
Así se me despediron e así marchaba para a miña casa. Vaites! Que
pensarían de min? Non era quen, despois de tanto presumir, de manter,
nin sequera por un ano, o meu posto de institutriz de tres nenos
pequenos, cuxa nai, segundo sostiña a miña propia tía era «unha señora
moi simpática». Ao poñerme deste xeito na balanza e resultar insuficiente,
non era de esperar que se permitisen tentalo de novo. E pensar iso non
era agradable, pois malia o moito que me amolaran, atormentaran e
decepcionaran, e o moito que aprendera a amar e valorar o meu fogar,
aínda non estaba cansa de aventuras nin disposta a renderme. Sabía que
Agnes Grey
60
non todos os pais eran como o señor e a señora Bloomfield, e estaba
segura de que non todos os nenos eran coma os deles. A seguinte familia
sería diferente, e calquera cambio sería para mellor. Madurara grazas á
adversidade e aprendera da experiencia, e ansiaba redimir a honra
perdida aos ollos daqueles cuxa opinión me importaba máis que ningunha
outra do mundo.
Agnes Grey
61
CAPÍTULO VI: DE VOLTA Á CASA PARROQUIAL
Durante uns cantos meses permanecín tranquilamente na casa,
gozando do apracible pracer da liberdade e o descanso e o verdadeiro
cariño, dos que estivera tan privada, e proseguín seriamente cos meus
estudos co fin de recuperar o perdido durante a miña estancia en
Wellwood House e acumulei novas reservas para usar no futuro. A saúde
de meu pai aínda era moi feble, mais non materialmente peor que a
última vez que o vira, e aledábame de ser quen de animalo co meu
regreso e divertilo cantando as súas cancións preferidas.
Ninguén se aledou polo meu fracaso nin me dixo que mellor me iría se
escoitara os seus consellos e quedara na casa. Todos estaban contentos de
me ter de volta e colmábanme de máis amabilidade ca antes, para me
compensar por todo o que sufrira. Mais ninguén tocaba nin un xilin do que
tan a gusto gañara e tan coidadosamente aforrara, coa esperanza de o
compartir con eles. Grazas a uns aforros por aquí e outros poucos por alá,
as nosas débedas xa estaban case todas pagas. Mary tivera moito éxito
cos seus debuxos, mais o noso pai insistira en que ela tamén quedara con
todo o beneficio do seu negocio. Todo o que podiamos aforrar en
abastecer o noso humilde gardarroupa e nos nosos pequenos gastos
ocasionais, indicounos que o gardásemos na caixa de aforros, dicindo que
non sabiamos o pronto que poderiamos ter que depender só desta
cantidade para manternos, pois el cría que lle quedaba pouco tempo para
estar connosco, e que só Deus sabía o que sería da nosa nai e de nós
cando el se fose.
Querido papá, se se preocupase menos das aflicións que nos
ameazaban no caso de que falecese, estou convencida de que ese temido
Agnes Grey
62
acontecemento non tería lugar tan axiña. Miña nai nunca lle permitía
reflexionar sobre iso se podía evitalo.
Oh, Richard! exclamou nunha ocasión, se tirases da cabeza esas
cuestións tan tétricas, vivirías tanto coma calquera de nós; polo menos
vivirías dabondo para ver casadas as mozas e para ser un feliz avó cunha
leda velliña por compañeira. Miña nai riuse e meu pai tamén, pero o riso
del axiña esvaeceu nun triste suspiro.
Casadas elas, pobres coitadas! dixo. Pregúntome quen ía querer
casar con elas.
Pois ninguén que non as valore. Non era eu pobre cando casaches
comigo? E finxiches, cando menos estar moi satisfeito coa túa elección.
Mais non importa que casen ou non; podemos idear mil maneiras
honradas de gañarmos o pan. E asómbrame, Richard, que poidas romper a
cabeza coa nosa pobreza no caso de que falezas, coma se nos importase
iso comparado coa desgraza de te perdermos a ti, unha aflición que ben
sabes que estaría por enriba de todas as demais e que debes facer todo o
posible por evitarnos; non hai nada coma unha mente optimista para
manter o corpo san.
Xa sei, Alice, que é un erro estar sempre laiándose como fago eu,
pero non podo evitalo; tes que desculparme.
Non te desculparei se te podo cambiar! respondeu miña nai, pero a
aspereza das súas palabras quedaba anulada polo sincero afecto do seu
ton e o seu bonito sorriso, que fixo que meu pai volvese sorrir con menos
tristeza e de xeito menos fugaz ca de costume.
Agnes Grey
63
Mamá dixen eu en canto atopei a oportunidade de falar con ela a
soas, non teño moito diñeiro e non ha durar moito; se puidese
aumentalo, reduciría a ansiedade de papá, polo menos nese tema. Non sei
debuxar coma Mary, así que o mellor que podo facer é buscar outro
posto.
Entón volveríalo tentar, Agnes?
Dende logo que si.
Pois, miña ruliña, eu cría que xa tiveras dabondo.
Pero sei dixen que non todo o mundo é coma o señor e a señora
Bloomfield
Hainos peores interrompeu miña nai.
Mais coido que non moitos respondín, e estou segura de que
non todos os nenos son coma os deles; pois Mary e eu non eramos así;
sempre faciamos o que nos pedías, non si?
Xeralmente. Pero eu non vos aloumiñaba, e tampouco erades
precisamente uns anxiños: Mary era algo teimosa e o teu defecto era que
tiñas algo de mal xenio; pero en xeral erades moi boas rapazas.
Sei que ás veces me enfurruñaba, e tamén me gustaría ver estes
nenos desgustados ás veces, pois podería entendelos; mais eles non se
enfurruñaban, porque non había xeito de ofendelos, ferilos ou
avergoñalos; non podían estar desgustados de xeito ningún, excepto
cando entraban en cólera.
Ben, se non podían, non era culpa súa; non podes esperar que a
pedra sexa tan maleable coma a arxila.
Agnes Grey
64
Non, mais mesmo así, é moi desagradable convivir cunhas criaturas
tan pouco impresionables e tan incomprensibles. É imposible querelos, e
aínda que fose posible, desperdiciarían o teu cariño, xa que nin cho
devolverían, nin o valorarían nin o entenderían. Así e todo, aínda que
volvese tropezar cunha familia semellante, o cal é pouco probable, teño
toda esa experiencia para comezar e levaríao moito mellor ca antes; o
propósito final de todo este preámbulo é: déixame tentalo de novo.
Ben, miña nena, xa vexo que non é fácil desalentarte; e alédome diso.
Pero déixame que che diga que estás moito máis pálida e delgada ca
cando marchaches da casa por vez primeira e non podemos consentir que
arruínes a saúde para acumular diñeiro nin para ti nin para os demais.
Mary tamén di que cambiei, e non me estraña moito, pois estaba nun
constante estado de axitación e ansiedade todo o día; pero a próxima vez
estou decidida a tomar as cousas con calma.
Despois dalgunhas conversas máis, miña nai prometeu unha vez máis
axudarme, sempre que esperase e tivese paciencia; e eu deixei que fose
ela quen sacase o tema con meu pai cando e como lle parecese máis
aconsellable, non dubidando nin por un momento da súa capacidade de
obter o seu consentimento. Entrementres, buscaba con grande interese
nas columnas de anuncios dos xornais, e respondín a todos os «Búscase
institutriz» que parecían minimamente aceptables; pero ensinaba
responsablemente todas as miñas cartas e as respostas a elas, cando as
había, á miña nai, e ela, para o meu desgusto, facíame rexeitar os postos
un tras outro: uns porque eran persoas malas, outros moi esixentes nas
súas demandas e aqueloutros moi amarrados no tocante á remuneración.
Agnes Grey
65
Os teus talentos non son os que posúe calquera coitada filla de
clérigo, Agnes dicíame, e non debes desperdicialos. Lembra que
prometiches ter paciencia, non hai por que apurarse, tes moito tempo por
diante, e haberá moitas máis oportunidades.
Finalmente aconselloume que puxese un anuncio no xornal, sinalando
as miñas cualificacións, etc.
Música, canto, debuxo, francés, latín e alemán dixo non é un
repertorio ruín; moitos se alegrarán de reunir tanto nunha mesma
institutriz e esta vez probarás fortuna cunha familia con algo máis de
altura, coa dun auténtico cabaleiro de pura raza, pois é máis probable que
aí te traten co debido respecto e consideración ca eses comerciantes
interesados e arribistas fachendosos. Coñecín varias familias dos máis
altos rangos que trataban ás institutrices coma se fosen da familia, aínda
que é certo que algúns son tan insolentes e esixentes coma calquera
outro, pois hai bos e malos en todas as clases sociais.
Axiña redactei e enviei o anuncio. Das dúas persoas que responderon,
só unha aceptaba pagarme cincuenta libras, a suma que me aconsellou
miña nai que dixese como salario que pretendía gañar; e neste caso eu
dubidaba se me comprometer ou non, pois temía que os nenos fosen
demasiado maiores e que os seus pais quixesen alguén máis ostentoso, ou
con máis experiencia, ou con mellores dotes ca min; mais miña nai
disuadiume de rexeitalo por esa razón: faríao moi ben, dixo, se conseguía
vencer a miña falta de seguridade e adquirir un pouco máis de confianza
en min mesma. Só tiña que falar simple e sinceramente das miñas
habilidades e cualificacións, citar as estipulacións que decidise facer e
agardar o resultado. A única estipulación que me atrevín a propoñer foi
Agnes Grey
66
pedir dous meses de vacacións no ano para visitar os meus, no verán e no
Nadal. A dama descoñecida, na súa resposta, non puxo obxeccións a isto,
e declarou que no referente ás miñas habilidades estaba segura de que
resultaría satisfactoria; pero na contratación de institutrices consideraba
estas cousas coma tan só puntos subordinados, pois ao estar situados nas
proximidades de O-, podía atopar mestres para suplir calquera deficiencia
nese respecto, mais, na súa opinión, ademais dunha moralidade
irreprochable, os requisitos máis esenciais eran un carácter doce e xovial e
unha disposición servizal.
Á miña nai isto non lle gustou nada e puxo moitas obxeccións a que
aceptase o posto, no que recibiu o fervoroso apoio de miña irmá; pero
como non estaba disposta a ter máis obstáculos, impúxenme ante elas; e,
obtendo primeiro o consentimento de meu pai (a quen falara pouco
tempo antes destas transaccións), escribín unha epístola moi servizal á
miña descoñecida correspondente e, finalmente, concluíuse o negocio.
Decretouse que o último día de xaneiro debía ocupar o meu novo posto
como institutriz coa familia do señor Murray, de Horton Lodge, preto de
O-, a unhas setenta millas da nosa aldea, unha distancia formidable para
min, xa que nunca me afastara máis de vinte millas da casa no transcurso
dos meus vinte anos de estancia sobre a terra e xa que, ademais, cada
membro daquela familia e cada persoa dos arredores era descoñecida
para min e para todos os meus seres queridos. Pero isto facíao aínda máis
atractivo para min. Agora librárame, en certa medida, da mauvaise honte
que me oprimía tanto antes; había unha agradable emoción na idea de
entrar en rexións descoñecidas e abrirme camiño soa entre os seus
estraños habitantes. Agora compracíame que ía ver algo do mundo: a
Agnes Grey
67
residencia do señor Murray estaba preto dunha gran cidade, e non nun
distrito industrial, onde a xente non tiña outra cousa que facer que gañar
diñeiro; o seu rango, polo que puiden deducir, parecía ser maior ca o do
señor Bloomfield e, sen dúbida, sería un daqueles fidalgos de pura raza
dos que falaba miña nai, que trataría á súa institutriz coa debida
consideración coma unha señorita respectable e ben educada, instrutora e
guía dos seus fillos, e non unha simple criada superior. Ademais, os meus
alumnos, ao seren maiores, serían máis racionais, máis educables e menos
problemáticos ca os anteriores, estarían menos confinados na aula e non
necesitarían un labor constante e unha vixilancia incesante. E finalmente
mesturábanse prósperas visións coas miñas esperanzas, coas que pouco
ou nada tiñan que ver o coidado dos nenos e as simples obrigas dunha
institutriz. Así verá o lector que non pretendía ser considerada unha mártir
á devoción filial, que saía disposta a sacrificar a paz e a liberdade co único
propósito de acumular reservas para o benestar e sustento de meus pais;
aínda que, dende logo, o benestar de meu pai e o futuro sustento de miña
nai ocupaban unha gran cota nos meus cálculos, e cincuenta libras non me
parecía unha cantidade corrente. Debía ter roupa decente axeitada á miña
posición; debía chegar para mandar facer a coada fóra e tamén para pagar
as catro viaxes anuais entre Horton Lodge e a miña casa; pero, poñendo
estrita atención na economía, estaba segura de que vinte libras, ou pouco
máis, cubrirían estes gastos e quedarían trinta para o banco, ou pouco
menos. Que valiosa incorporación á nosa conta! Oh, debía esforzarme por
conservar ese posto, fora como fose, tanto pola miña propia honra ante os
meus coma polo gran servizo que lles prestaría se continuase alí.
Agnes Grey
68
CAPÍTULO VII: HORTON LODGE
O trinta e un de xaneiro foi un día tempestuoso e tormentoso; sopraba
un forte vento do norte, cunha continua xistra que se amoreaba no chan e
se arremuiñaba polo aire. A miña familia quería que atrasase a partida,
mais, por medo a predispoñer os meus patróns en contra de min por
semellante falta de puntualidade ao comezo do meu compromiso, insistín
en cumprir coa cita.
Non infrinxirei aos lectores o castigo dunha descrición da miña partida
aquela mañá escura e invernal, das cariñosas despedidas, da longa,
longuísima viaxe a O-, das solitarias esperas nas pousadas por coches ou
trens (pois daquela xa había algúns ferrocarrís) e, finalmente, do encontro
en O- co criado do señor Murray, a quen mandara co faetón para me levar
dende alí até Horton Lodge. Só direi que a forte nevada puxera tantos
obstáculos aos cabalos e ás locomotoras de vapor que xa se fixo de noite
unhas cantas horas antes de que chegase á fin da miña viaxe, e que ao
final se desatou unha tormenta moi asoballadora, que converteu o espazo
dunhas cantas millas que hai entre O- e Horton Lodge nunha travesía
longa e impoñente. Estaba sentada e resignada, coa fría e cortante neve
axitándome o veo e cubríndome o colo, sen ver nada, preguntándome
como o pobre cabalo e o pobre cocheiro podían proseguir o camiño
mesmo tan ben como o facían, e de feito era un estilo laborioso e
progresivo de avanzar, por dicilo de boa maneira. Por fin fixemos unha
pausa; e á chamada do cocheiro, alguén desenganchou e virou sobre uns
renxentes gonzos o que parecía ser o portal da propiedade. Logo
avanzamos por un camiño máis chan, onde de cando en vez albiscaba
unha enorme masa esbrancuxada que escintilaba a través da escuridade e
Agnes Grey
69
que me pareceu que era un anaco dunha árbore cuberta de neve. Logo
dun tempo considerable fixemos unha nova pausa, ante o elegante
pórtico dunha casa grande con longas xanelas que chegaban ao chan.
Erguinme con certa dificultade de debaixo da montaña de neve que me
cubría e apeeime da carruaxe, esperando que unha recepción amable e
hospitalaria me compensaría polo grande esforzo e dificultades do día.
Unha persoa cortés vestida de negro abriu a porta e recibiume nun
espazoso vestíbulo iluminado por unha lámpada de cor ámbar que
colgaba do teito; conduciume a través deste polo corredor e, abrindo a
porta dun cuarto traseiro, díxome que era a aula. Entrei e atopei dúas
novas damas e dous novos cabaleiros, os meus futuros alumnos, supuxen.
Logo dun saúdo formal, a rapaza maior, que rebuldaba cun anaco de lenzo
e unha cesta de la alemá, preguntoume se quería subir ao meu cuarto.
Contestei afirmativamente, como é natural.
Matilda, colle unha candea e acompáñaa ao seu dormitorio dixo.
A señorita Matilda, unha moza rexa duns catorce anos, cun vestido
curto e pantalóns, encolleuse de ombreiros e fixo un pequeno aceno, pero
colleu unha candea e precedeume pola escaleira de atrás (un dobre tramo
longo e empinado) e a través dun corredor longo e estreito até un cuarto
pequeno pero bastante cómodo. Entón preguntoume se quería tomar té
ou café. Estiven a piques de responder que non, pero, lembrando que non
tomara nada dende as sete da mañá e sentíndome esvaecida por esta
razón, dixen que tomaría unha cunca de té. Indicándome que llo diría a
«Brown», a moza nova marchou; e cando tirei a capa pesada e húmida, o
chal, o chapeu e o demais, veu unha melindrosa doncela a dicir que as
señoritas querían saber se tomaría o té alí arriba ou na aula. Coa escusa
Agnes Grey
70
do cansazo, elixín tomalo alí. Retirouse e, despois dun intre, regresou
cunha pequena bandexa de té, que colocou na cómoda que facía as veces
de tocador. Despois de darlle as grazas con cortesía, pregunteille a que
hora se esperaba que me erguese pola mañá.
As señoritas e os señoritos almorzan ás oito e media, señora
díxome; érguense cedo, pero como ás veces dan as clases antes do
almorzo, supoño que estará ben que se levante vostede pouco despois
das sete.
Pedinlle se era tan amable de me espertar ás sete e, prometendo que
así o faría, retirouse. Entón, despois de romper o longo xaxún cunha cunca
de té e unhas finas rebandas de pan con manteiga, senteime xunta o
pequeno lume fumegante e entretívenme cun abundante ataque de
bágoas; despois disto recei as miñas oracións e entón, sentíndome
considerablemente aliviada, empecei os preparativos para me deitar. Ao
me decatar de que non me subiran a equipaxe, púxenme a procurar a
campá, e ao non atopar sinais dese obxecto tan práctico en ningún
recuncho do cuarto, collín a candea e embarquei a través do longo
corredor e pola empinada escaleira nunha viaxe de exploración. Atopei
unha dama ben vestida polo camiño e díxenlle o que quería, mais non sen
gran vacilación, pois non estaba moi segura se era unha criada superior ou
a propia señora Murray. Mais resultou ser a doncela persoal da señora. Co
aire de alguén que concede un favor excepcional, prometeu encargarse de
que me enviasen as cousas; e cando regresei ao meu dormitorio e agardei
perplexa moito tempo (temendo seriamente que o esquecese ou
incumprise a súa promesa e dubidando se debía seguir esperando,
deitarme ou volver baixar) ao fin reaviváronseme as esperanzas ao oír
Agnes Grey
71
voces e risas, acompañadas de pasadas no corredor, e decontado
tróuxome a equipaxe unha doncela con aspecto basto e un home, ningún
dos cales se mostrou moi respectuoso na súa actitude cara a min. Despois
de pechar a porta ao retirarse eles e de desempaquetar algunhas das
miñas pertenzas, por fin me dispuxen a descansar, bastante contenta, pois
sentíame fatigada de corpo e mente.
Cun estraño sentimento de desolación mesturado cunha forte
sensación da novidade da miña situación e unha especie de curiosidade
exenta de alegría polo que aínda era descoñecido para min, espertei á
mañá seguinte, sentíndome coma transportada por un feitizo e lanzada de
súpeto dende as nubes a unha terra remota e estraña, completamente
illada de todo o que vira ou coñecera antes; ou coma unha semente de
cardo levada polo vento a algún recóndito recuncho de chan hostil, onde
debía permanecer moito tempo antes de botar raíces e xerminar,
nutríndose de algo que semellaba tan alleo á súa natureza, se
verdadeiramente aquilo fose posible. Pero isto non dá para nada unha
idea exacta dos meus sentimentos; e ninguén que non vivise unha vida tan
retirada e sedentaria coma a miña pode imaxinar cales eran, nin sequera
se sabe o que significa espertar unha mañá e atoparse en Port Nelson en
Nova Zelandia, cun mundo de augas entre el e todos os seus seres
queridos.
Tardarei en esquecer a estraña sensación coa que levantei a persiana e
mirei o mundo descoñecido: un deserto branco e extenso foi todo canto
alcanzou a miña ollada, un ermo de desertos asolagados pola neve e
arboredos ben mestos.
Agnes Grey
72
Baixei á aula sen demasiado entusiasmo para me reunir cos meus
alumnos, aínda que con certa sensación de curiosidade polo que podería
revelar unha relación máis profunda con eles. Entre outras cousas
obviamente máis importantes, propúxenme facer unha cousa: debía
comezar chamándolles señorita e señorito. Parecíame unha formalidade
arrepiante e antinatural entre os fillos dunha familia e a súa institutriz e
compañeira diaria, especialmente cando aqueles eran só uns nenos
pequenos, coma no caso de Wellwood House; pero mesmo así, o que feito
de que eu chamase aos pequenos Bloomfield simplemente polos seus
nomes tomouse coma unha liberdade ofensiva, como os seus pais se
preocuparon de indicarme, designándoos coidadosamente señorito e
señorita Bloomfield, etc., cando falaban comigo. Tardara moito en coller a
indirecta, pois todo o aquilo me parecía moi absurdo; mais esta vez
decidín ser máis sensata e comezar dende o principio con toda a
formalidade e cerimonia que puidera desexar calquera membro da
familia. De feito, ao seren maiores os mozos, resultaría menos difícil, aínda
que as palabriñas señorita e señorito semellaban estar dotadas dun efecto
sorprendente para reprimir toda amabilidade familiar e sincera e extinguir
todo indicio de cordialidade que puidese xurdir entre nós.
Dado que non podo, coma Dogberry, entregar de corazón toda a
monotonía sobre o lector, non o aburrirei con detalles precisos de todos
os descubrimentos e procederes daquel día e o seguinte. Sen dúbida
sentirase moi satisfeito cun bosquexo conciso dos diferentes membros da
familia, e unha visión xeral do primeiro ano ou dous da miña estancia con
eles.
Agnes Grey
73
Para comezar co cabeza de familia, disque o señor Murray era un
terratenente farfallán e esmorgueiro, afeccionado á caza do raposo, xinete
hábil e ferreiro, agricultor activo e práctico e un farturento bon vivant. E
digo disque porque, con excepción dos domingos cando ía á igrexa, eu nin
o vía de mes en mes, a non ser que de casualidade me cruzase, ao
atravesar o vestíbulo ou pasear polo xardín, coa figura dun cabaleiro alto e
corpulento, con fazulas escarlata e o nariz carmesí. Nesas ocasións, se
pasaba o bastante preto coma para falar, adoitaba dedicarme unha
inclinación informal de cabeza, acompañada dun «Bos días, señorita Grey»
ou un saúdo igual de breve. A miúdo oía as súas fortes gargalladas dende
lonxe, e aínda máis a miúdo oíao renegar e blasfemar contra os criados, o
palafreneiro, o cocheiro ou algún outro servente desafortunado.
A señora Murray era unha dama de corenta anos elegante e atractiva,
que non precisaba colorete nin recheos para aumentar os seus encantos,
e cuxos principais praceres eran, ou semellaban ser, dar frecuentes festas
e vestir á ultimísima moda. Non a vin até as once da mañá seguinte á miña
chegada, cando me honrou cunha visita, xusto como acudía miña nai á
cociña para ver unha nova doncela
mais non exactamente, pois miña nai
iría vela nada máis chegar, e non esperaría até o día seguinte; ademais,
dirixiríase a ela de xeito máis aberto e amable, e diríalle tamén algunha
palabra de alento ademais dunha simple explicación dos seus deberes;
pero a señora Murray non fixo nin unha cousa nin a outra. Simplemente
pasou pola aula despois de volver de encargar o xantar no cuarto da ama
de chaves, deume os bos días, quedou de pé dous minutos xunta a lareira,
dixo algunhas palabras sobre o tempo e a viaxe «máis ben dura» que
debín de facer o día anterior, acariñou o seu fillo máis novo (un rapaz de
dez anos, que acababa de limpar as mans no seu vestido, despois de darse
Agnes Grey
74
o pracer de comer algún saboroso bocado da despensa do ama de
chaves), díxome o doce e bo que era, e despois saíu, cun sorriso
autocompracente na cara, pensando, sen dúbida, que fixera dabondo polo
momento e que ademais fora agradablemente condescendente no trato.
Os seus fillos evidentemente eran da mesma opinión e só eu pensaba
doutro xeito.
Despois disto veu verme unha ou dúas veces, en ausencia dos meus
alumnos, para instruírme sobre as miñas obrigas con eles. En canto ás
mozas, parecía ansiosa só de que adquirisen tantos atractivos superficiais
e destrezas vistosas como lles fose posible, sen que lles causasen
molestias ou incomodidades; e eu debía de actuar en consonancia:
estudar e esforzarme por divertilas e compracer, instruír, refinar e puílas
co mínimo esforzo pola súa banda e sen exercer ningunha autoridade pola
miña. Con respecto aos dous rapaces, quería máis ou menos o mesmo, só
que no canto de destrezas debía encherlles a cabeza todo o posible de
gramática latina e do Delectus de Valpy, co fin de preparalos para a escola,
todo o posible pero sen causarlles incomodidade a eles. Poida que John
fose «un chisco impetuoso» e Charles algo «nervioso e tedioso
».
Pero en calquera caso, señorita Grey díxome, espero que vostede
manteña a calma e sexa sempre paciente e tolerante, sobre todo co
pequeno Charles; é tan nervioso e sensible e non está afeito a nada que
non sexa o trato máis suave. Prégolle que me desculpe por lle dicir estas
cousas; o caso é que até agora todas as institutrices, mesmo as
mellorciñas, parecéronme deficientes neste punto. Faltáballes ese
carácter manso e sosegado que san Mateu, ou algún deles, di que é mellor
que vestir o hábito
Saberá a que pasaxe me refiro, pois é filla de clérigo.
Agnes Grey
75
Mais non dubido de que resultará satisfactoria neste aspecto coma no
resto. E lembre, en todas as ocasións, cando algún dos mozos faga algo
inadecuado, se a persuasión e os reproches non funcionan, que veña un
dos outros a contarmo a min, porque eu podo falarlles máis sinxelamente
do que sería correcto que fixese vostede. E fágaos todo o felices que
poida, señorita Grey, e atrévome a dicir que o fará moi ben.
Decateime de que mentres que a señora Murray se preocupaba
excesivamente pola comodidade e felicidade dos seus fillos e falaba
continuamente diso, en ningún momento mencionou a miña, aínda que
eles estaban na súa propia casa e rodeados dos seus e eu era unha
forasteira entre estraños; aínda non tiña bastante mundo coma para non
sorprenderme considerablemente por esta anomalía.
A señorita Murray, de nome Rosalie, tiña uns dezaseis anos cando eu
cheguei e era unha moza moi bonita; dous anos despois, cando o tempo
desenvolveu completamente as súas formas e engadiu graza ao seu porte
e postura, púxose realmente bela, cunha beleza fóra do común. Era alta e
esvelta, mais non delgada, perfectamente formada, exquisitamente loura,
pero sen carecer dunha frescura louzá e saudable. O cabelo, que levaba
peiteado en profusión de longos caracois, era castaño moi claro tirando a
dourado, os ollos azuis celestes, pero tan claros e brillantes que poucos
preferirían que fosen máis escuros, as súas demais faccións eran
pequenas, non exactamente regulares e tampouco particularmente ao
contrario, polo que ninguén dubidaría en declarar que era unha rapaza
ben xeitosa. Oxalá puidese dicir o mesmo da súa mente e a súa disposición
que da súa figura e o seu rostro.
Agnes Grey
76
Mais non pensen que teño que facer ningunha terrible revelación: era
vivaz, alegre e podía ser moi agradable, cos que non contrariasen os seus
desexos. Comigo, cando cheguei, era fría e altiva, logo insolente e
arrogante; pero ao termos máis relación, pouco a pouco deixou de lado os
seus aires, e co tempo chegou a ter tanto afecto como lle podía ter ela a
alguén do meu carácter e posición; porque rara vez perdía a perspectiva,
durante máis de media hora seguida, de que eu era unha empregada e a
filla dun clérigo pobre. E con todo, en xeral, coido que me respectaba
máis do que ela mesma era consciente, porque eu era a única persoa
daquela casa que sempre manifestaba bos principios, habitualmente dicía
a verdade e procuraba antepoñer o deber ao desexo; e non digo isto para
gabarme senón para mostrar o estado lamentable da familia á que
dedicaba, naquel momento, os meus servizos. Non había ningún membro
da familia en que lamentase máis esa carencia de principios ca na propia
señorita Murray; non só porque se encariñara comigo, senón porque
había tanta simpatía e atractivo nela que, malia os seus defectos, caíame
moi ben, cando non me indignaba ou alteraba o meu xenio ao despregar
enormemente os seus defectos, os cales, así e todo, quería convencerme
de que eran máis o efecto da súa educación ca da súa disposición. Nunca
lle ensinaran a distinguir entre o ben e o mal. Coma aos seus irmáns,
dende a infancia permitíralle tiranizar as súas aias, institutrices e doncelas;
non lle ensinaran a moderar os seus desexos, controlar o seu xenio, frear a
súa vontade ou sacrificar os seus propios praceres polo ben dos demais.
Dado o seu temperamento, bo por natureza, nunca era violenta nin arisca,
pero a miúdo era irritable e caprichosa a raíz dunha continua
compracencia e un desprezo habitual da razón; nunca lle cultivaran a
mente: o seu intelecto era, como moito, bastante superficial. Posuía
Agnes Grey
77
bastante vivacidade, algo de rapidez perceptiva e un pouco de talento
para a música e a aprendizaxe de idiomas, pero até os quince anos non se
molestara en aprender nada; entón un afán de protagonismo espertara as
súas facultades e inducíraa a aplicarse, pero só nos talentos máis vistosos.
E cando cheguei eu a situación era a mesma: todo estaba marxinado
menos o francés, o alemán, a música, o canto, o baile, os labores de
costura e un pouco de debuxo, o tipo de debuxo que producise o máximo
impacto co mínimo esforzo, e as partes principais do cal xeralmente
realizaba eu. Para a música e o canto, ademais das miñas ensinanzas
ocasionais, gozaba dos servizos do mellor profesor que había na rexión; e
nestas destrezas, así coma no baile, adquiriu certamente unha gran
competencia. De feito, dedicaba demasiado tempo á música, tal e como
eu, simple institutriz que era, lle dicía con frecuencia. Pero a súa nai cría
que se lle gustaba, era imposible que dedicase demasiado tempo a
adquirir unha arte tan atractiva. Dos labores de costura eu non sabía nada
máis do que me explicaba a miña alumna e o que eu mesma observara;
pero unha vez que me iniciei, ela utilizábame de vinte maneiras
diferentes: cargou sobre min todas as partes aburridas do seu labor, tales
como preparar os bastidores, fixar o lenzo, clasificar as las e as sedas,
facer os recheos, contar as puntadas, amañar os erros e acabar as pezas
cando ela cansaba delas.
Aos dezaseis anos, á señorita Murray gustáballe divertirse, pero non
máis do normal e permisible nunha moza desa idade; pero aos dezasete,
esa tendencia, coma todo o demais, comezou a dar paso á paixón
dominante e pronto quedou engulida pola ambición absorbente de atraer
e abraiar o sexo oposto. Pero xa temos dabondo con ela: falemos agora da
súa irmá.
Agnes Grey
78
A señorita Matilda Murray era unha verdadeira marimacho da que
pouco hai que dicir. Tiña uns dous anos e medio menos ca a súa irmá, as
faccións máis grandes e a pel moito máis morena. Era posible que chegase
a ser unha muller atractiva, pero tiña unha complexión demasiado grande
e torpe para ser considerada unha rapaza guapa e, naquel momento,
importáballe ben pouco. Rosalie coñecía todos os seus encantos e críaos
aínda maiores do que eran, e valorábaos máis do que debería valoralos
aínda que fosen tres veces máis grandes. Matilda víase bastante ben, pero
a cuestión preocupáballe pouco, e aínda menos lle importaban o cultivo
da mente e a adquisición de talentos adicionais. O xeito no que aprendía
as leccións e practicaba a música estaba calculado para desesperar a
calquera institutriz. Por curtas e fáciles que fosen as súas tarefas, se as
facía, facíaas sen rumbo en calquera momento e de calquera xeito, pero
xeralmente nos momentos menos oportunos e do xeito menos
beneficioso para ela mesma e o menos satisfactorio para min. Na media
hora escasa de práctica de música, peiteaba de forma horrible; mentres
tanto, insultábame seguido ou ben por interrompela para corrixila ou por
non rectificar os seus erros antes de que os cometese, ou por algún outro
motivo igualmente pouco razoable. Unha ou dúas veces atrevinme a
reprendela en serio por unha conduta tan irracional, pero en cada unha
destas ocasións recibín unhas protestas tan censuradoras por parte da súa
nai que me convenceron de que, se quería manterme no posto, debía
deixar que señorita Matilda seguise ao seu aire.
Cando acababan as leccións, con todo, xeralmente remataba tamén o
seu mal humor. Mentres montaba no seu brioso cabalo ou rebuldaba cos
cans, ou cos seus irmáns, pero sobre todo co seu querido irmán John,
estaba contenta coma un cuco. Como animal, Matilda estaba ben, chea de
Agnes Grey
79
vida, vigor e actividade; como ser intelixente, era barbaramente
ignorante, indócil, descoidada e irracional, e en consecuencia, moi
perturbadora para quen tivese a tarefa de cultivar o seu entendemento,
reformar as súas maneiras e axudala a adquirir talentos adicionais que ela,
a diferenza da súa irmá, desprezaba tanto coma o demais. A súa nai era
parcialmente consciente das súas deficiencias e deume moitas charlas
sobre como debía tentar formar os seus gustos e procurar espertar e
coidar a súa aletargada vaidade e, por medio dunha insinuante e hábil
adulación, dirixir a súa atención cara aos obxectivos desexados (cousa que
eu non faría) e como debía preparar e achandar o camiño da aprendizaxe
até que puidese deslizarse por el sen facer o máis mínimo esforzo (cousa
que eu non podía facer) porque nada pode ensinarse con ningún fin sen
un pouco de esforzo por parte do aprendiz.
Dende o punto de vista moral, era temeraria, obstinada, violenta e
incapaz de entrar en razón. Unha proba do estado lamentable da súa
mente era que, seguindo o exemplo do seu pai, aprendera a xurar coma
un arrieiro. A súa nai estaba realmente horrorizada por esta «manía pouco
feminina» e preguntábase «onde a aprendería».
Pero vostede axiña lla quitará, señorita Grey díxome; só é un
costume, e se vostede llo lembra con delicadeza cada vez que o fai, estou
segura de que pronto deixará de facelo.
Eu non só llo lembraba «con delicadeza», senón que tentaba facerlle
ver o impropio e perturbador que era para os oídos da xente decente;
pero todo era en van; respondíame só cunha risa desenfadada e dicía:
Agnes Grey
80
Oh, señorita Grey! Como se escandaliza. Que contenta estou! ou
tamén: Vaia, non podo evitalo. Papá non debeu ensinarme. Aprendino
todo del, e se cadra un pouco do cocheiro.
O seu irmán John, alias o señorito Murray, tería uns once anos cando eu
cheguei, e era un bo mozo, rexo e san, franco e bondadoso polo xeral, e
puidera ser un rapaz estupendo se fose educado axeitadamente, pero era
tan bruto coma un osiño, alborotado, revoltoso, indisciplinado,
maleducado, ineducable
polo menos para unha institutriz vixiada pola
súa nai. Poida que na escola os seus mestres o manexasen mellor, pois ían
mandalo á escola, para gran alivio meu, ao ano seguinte, nun estado, por
certo, de escandalosa ignorancia do latín, ademais doutras cousas máis
útiles e tamén máis descoidadas. E todo iso, sen dúbida, achacaríase a que
a súa educación fora encargada a unha mestriña ignorante, que pretendeu
facerse cargo de algo para o que era totalmente incompetente. Non me
librei do seu irmán até doce meses máis tarde, cando a el tamén o
despacharon no mesmo estado de vergoñosa ignorancia ca o primeiro.
O señorito Charles era o olliño dereito da súa nai. Era algo máis dun ano
máis novo ca John, pero era un cativo moito máis pequeno, máis pálido e
menos activo e robusto; un neno irritable, covarde, caprichoso e egoísta,
só activo para facer trasnadas, e só intelixente para inventar mentiras, non
simplemente para disimular os seus propios defectos, senón, con
maliciosa perversidade, para crear odio entre os demais. De feito, o
señorito Charles era un grande estorbo para min: era unha proba para a
paciencia convivir con el pacificamente; coidalo era peor; e ensinarlle, ou
pretender ensinarlle, era inconcibible. Aos dez anos non sabía ler
correctamente a liña máis fácil do libro máis sinxelo; e debido a que,
Agnes Grey
81
segundo os principios da nai, había que dicirlle cada palabra antes de que
tivese tempo de vacilar ou de examinar a súa ortografía e nunca había que
informalo, como estímulo para que se esforzase, de que había outros
rapaces máis adiantados ca el, non é sorprendente que fixese poucos
progresos durante os dous anos que eu me encarguei da súa educación.
Había que repetirlle as súas diminutas porcións de gramática latina, etc.,
até que el decidise dicir que xa as sabía, e logo había que axudarlle a
dicilas. Se cometía erros nas sinxelas sumas de aritmética, había que
ensinarllos enseguida e facerlle a suma correctamente, no canto de
deixarlle exercer as súas facultades buscándoas por si mesmo; de tal xeito
que, por suposto, non se preocupaba por evitar os erros, senón que a
miúdo poñía os números ao azar sen facer ningún cálculo.
Non sempre me limitaba a cumprir estas normas; facelo ía contra a
miña conciencia; pero rara vez conseguía desviarme delas o máis mínimo
sen incorrer na ira do meu pequeno alumno, e logo na da súa mamá, a
quen narraba as miñas transgresións, maliciosamente esaxeradas ou
adornadas con invencións súas; e a miúdo, en consecuencia, estiven a
piques de perder ou renunciar ao meu posto. Pero polo ben dos meus,
tragaba o orgullo e reprimía a indignación, e así logrei seguir adiante até
que enviaron á escola o meu pequeno torturador; o seu pai declarou que
a educación no fogar «non lle ía ben, estaba claro; a súa nai malcriábao de
maneira aldraxante e a súa institutriz non era quen de lle tirar partido».
Unhas cantas observacións máis sobre Horton Lodge e os seus devires e
deixarei as áridas descricións polo de agora. Era unha casa moi
respectable, superior á do señor Bloomfield, tanto pola súa idade e
tamaño coma pola súa magnificencia: o xardín non estaba deseñado con
Agnes Grey
82
tanto gusto, pero no canto dun simple céspede ben segado, novas árbores
protexidas por valados, o arboredo de álamos intrusos e a plantación de
abetos, había un amplo parque, repleto de cervos e embelecido por
fermosas árbores anellas. A rexión dos arredores era agradable, cos seus
campos fértiles, as súas árbores frondosas, os seus tranquilos camiños
verdes e as súas riseiras sebes salpicadas de flores silvestres en toda a súa
extensión; pero era tristemente chairo para unha persoa nacida e criada
entre os escarpadas outeiros de -.
Atopabámonos situados a unhas dúas millas da igrexa da aldea e, en
consecuencia, a carruaxe familiar sacábase todos os domingos pola mañá
e ás veces máis a miúdo. O señor e a señora Murray normalmente
pensaban que era suficiente deixarse ver na igrexa unha vez ao longo do
día, pero frecuentemente os rapaces preferían ir por segunda vez no
canto de deambular polo xardín sen ter nada que facer. Se algúns dos
meus alumnos decidía ir andando e levarme con eles, a min víñame ben,
xa que doutro xeito, o meu posto na carruaxe consistía en apertarme no
recuncho máis afastado da xanela aberta, de costas aos cabalos, unha
posición na que sempre me mareaba; e se non me vía obrigada a saír da
igrexa a metade do servizo, interfería coas miñas devocións unha
sensación de languidez e angustia e o temor atormentador de poñerme
peor; e adoitaba acompañarme unha dor de cabeza deprimente durante o
resto do día, que doutro xeito sería un día de descanso benvido e de
pracer sagrado e tranquilo.
É moi raro, señorita Grey, que sempre se maree na carruaxe
comentaba a señorita Matilda. A min non me ocorre nunca.
Agnes Grey
83
A min tampouco dicía a súa irmá, pero imaxino que me marearía
se me sentase onde senta ela: un sitio desagradable e horrible, señorita
Grey; pregúntome como pode soportalo.
Teño que aguantalo, xa que non teño outra opción debería
contestar, mais por non ferir os seus sentimentos, tan só respondín: Oh,
pero se é un traxecto moi curto, e se non me mareo na igrexa, non me
importa.
Se se me solicitase facer unha descrición das habituais divisións e
disposicións do día, resultaríame moi difícil. Tomaba todas as comidas na
aula cos meus alumnos, ás horas que lles dese a eles a gana: ás veces
chamaban para reclamar o xantar antes de que estivese medio cociñado;
ás veces deixábano esperar sobre a mesa máis dunha hora, e logo
desgustábanse porque as patacas estaban frías e a salsa cuberta de graxa
solidificada; ás veces tomaban o té ás catro; frecuentemente rifaban aos
criados por non servilo exactamente ás cinco; e cando obedecían estas
ordes, para alentar a puntualidade, adoitaban deixalo intacto sobre a
mesa até as sete ou as oito.
As súas horas de estudo organizábanse máis ou menos do mesmo xeito:
nunca tiñan en conta a miña opinión nin o meu benestar. Ás veces John e
Matilda decidían «despachar todos os asuntos aburridos antes do
almorzo» e enviaban á doncela para espertarme ás cinco e media, sen
ningún escrúpulo nin desculpa. Ás veces dicíanme que estivese lista para
as seis, e logo de me vestir de présa, baixaba a un cuarto baleiro, e tras
esperar con incerteza un longo intre, descubría que mudaran de idea e
estaban aínda na cama. Ou quizais, se era unha espléndida mañá de
verán, Brown viña dicirme que os novos cabaleiros e damas colleran o día
Agnes Grey
84
libre e saíran; entón eu quedaba esperando o almorzo até estar case a
piques de esvaecer
Seguro que eles tomaran algo antes de marcharen.
A miúdo daban as clases ao aire libre, ao que eu non tiña nada que
obxectar, agás que frecuentemente me constipaba ao sentar na herba
húmida ou ao expoñerme ao orballo da tarde ou a algunha corrente
traizoeira, que semellaba non ter ningún efecto nocivo neles. Era bo que
fosen resistentes, mais deberían aprender a ter consideración polos que
non o eramos tanto. Pero non debo culpalos polo que, se cadra, era culpa
miña, pois nunca facía obxeccións a sentarme onde a eles lles apetecía,
elixindo parvamente correr o risco das consecuencias antes de molestalos
en prol do meu benestar. O seu xeito indecoroso de dar as clases era tan
rechamante coma o capricho mostrado na elección da hora e o lugar.
Mentres recibían os meus ensinos ou repetían o que aprenderan,
estomballaban no sofá, deitábanse na alfombra, espreguizábanse,
bocexaban, falaban entre si ou miraban pola xanela, mentres que eu non
podía nin atizar o lume nin recoller un pano que me caera sen que algún
dos meus alumnos me reprochase a miña falta de atención ou me dixese
que «a mamá non lle gustaría que fose tan descoidada».
Os criados, vendo a pouca estima que lle tiñan á institutriz tanto os pais
coma os fillos, regulaban o seu comportamento polo mesmo patrón. A
miúdo defendíaos a eles, a risco dalgún prexuízo para min mesma, da
tiranía e inxustiza dos seus novos amos; e sempre procurei darlles tan
pouco traballo como me fose posible; pero eles descoidaban
absolutamente o meu benestar, desprezaban as miñas peticións e
desatendían as miñas instrucións. Estou convencida de que non todos os
criados actuarían dese xeito; pero os serventes en xeral, sendo ignorantes
Agnes Grey
85
e pouco afeitos a razoar e reflexionar, son moi fáciles de corromper pola
neglixencia e o mal exemplo dos seus superiores; e estes, creo eu, non
foran nunca do mellorciño.
Algunhas veces sentíame degradada pola vida que levaba e avergoñada
por someterme a tantas vexacións; e ás veces sentíame coma unha parva
por preocuparme tanto por eles, e temía que me faltase humildade cristiá,
ou que a caridade, que «non se ensoberbece; non é malcriado, non busca
a súa comenencia, non se alporiza, non garda malicia; non simpatiza coa
inxustiza, senón que se alegra coa verdade. Desculpa sempre, fíase
sempre, espera sempre, atura sempre».
Pero, co tempo e con paciencia, as cousas melloraron un pouco,
amodiño, ben é certo, e de xeito case imperceptible; pero libreime dos
meus alumnos masculinos (que non era pouca vantaxe) e as mozas, como
insinuei antes ao referirme a unha delas, fixéronse algo menos insolentes
e comezaron a mostrarme algúns síntomas de aprecio. «A señorita Grey
era unha criatura estraña; nada aduladora, non as eloxiaba o suficiente,
para nada, pero cando falaba favorablemente delas ou sobre elas, podían
sentirse seguras de que a súa aprobación era sincera. Era moi
compracente, sosegada e xeralmente pacífica, pero algunhas cousas
poñíana fóra de si; isto non lles importaba moito, a verdade, pero así e
todo era mellor tela contenta, pois cando estaba de bo humor, charlaba
con elas e ás veces era moi simpática e divertida, ao seu xeito, que era
bastante diferente do de mamá, pero que aínda así estaba moi ben para
variar. Tiña opinións propias sobre todos os temas, e mantíñaas
firmemente, e ás veces eran unhas opinións moi molestas, xa que sempre
estaba a pensar no que estaba ben e o que estaba mal, e tiña unha
Agnes Grey
86
estraña reverencia cara a cuestións relacionadas coa relixión e un gusto
incomprensible polas persoas de ben».
Agnes Grey
87
CAPÍTULO VIII: A «PRESENTACIÓN EN SOCIEDADE»
Con dezaoito anos, a señorita Murray habería de saír da tranquila
escuridade da aula ao esplendor do mundo moderno, tanto esplendor,
polo menos, como era posible que houbese fóra de Londres, pois non foi
posible convencer seu pai de que deixase os seus praceres e actividades
rurais para residir na cidade nin sequera unas cantas semanas. Ía ser
presentada en sociedade o tres de xaneiro, nun magnífico baile que a súa
nai se propuxera dar para toda a nobreza e a clase podente de O- e os
arredores en vinte millas á redonda. Por suposto desexábao con moitísima
impaciencia e unha desmesurada ilusión.
Señorita Grey díxome unha tarde, un mes antes do día sinalado,
mentres eu lía atentamente unha longa e moi interesante carta de miña
irmá que tan só ollara pola mañá para asegurarme de que non contiña
malas noticias, e que gardara até agora sen poder atopar un momento de
tranquilidade para lela. Señorita Grey, faga o favor de gardar esa carta
parva e aburrida e escoitarme a min! Estou segura de que a miña conversa
debe de ser moito máis interesante.
Sentou no banquiño que había aos meus pés, mentres eu, suprimindo
un suspiro de vexación, comecei a dobrar a carta.
Debería dicirlle á boa xente da súa casa que non a aburran con cartas
tan longas dixo, e, sobre todo, dígalles que escriban en papel
adecuado para cartas e non nesas follas grandes e vulgares. Debería ver as
notiñas femininas que escribe mamá ás súas amizades.
A boa xente da miña casa respondín sabe moi ben que canto
máis longas son as súas cartas, máis me gustan. Lamentaría moito recibir
Agnes Grey
88
unha notiña encantadora e feminina dalgunha desas persoas, e pensaba
que vostede, señorita Murray, sería unha muller feita e dereita dabondo
coma para falar da «vulgaridade» de escribir sobre unha folla grande de
papel.
Ben, só o dixen para tomarlle o pelo. Pero agora quero falar do baile e
dicirlle que sen dúbida debe pospoñer as súas vacacións até que remate.
E logo por que? Non vou estar presente no baile.
Non, pero verá os cuartos arranxados antes de que empece e oirá a
música e, sobre todo, verá o meu espléndido vestido novo! Estarei tan
preciosa que estará vostede disposta a renderme culto. Ten que quedar.
Gustaríame moito vela, pero terei moitas oportunidades de vela igual
de preciosa con ocasión dalgún dos innumerables bailes e festas vindeiros,
e non podo decepcionar os meus pospoñendo tanto tempo o meu
regreso.
Oh, non se preocupe polos seus! Dígalles que non a deixamos
marchar.
Pero, en verdade, para min tamén sería unha decepción; teño tantas
ganas de velos a eles coma eles a min, ou se cadra máis.
Ben, pero é pouco tempo.
Case quince días, segundo os meus cálculos. Ademais, non soporto a
idea de pasar dun Nadal lonxe da miña casa. E, por outra banda, miña
irmá vai casar.
De verdade? Cando?
Agnes Grey
89
Non até o mes que vén; pero quero estar alí para axudala a facer os
preparativos e gozar da súa compañía mentres a temos na casa.
Por que non mo contou antes?
Acabo de saber a noticia nesta carta, que vostede tacha de aburrida e
parva, e non me permite ler.
Con quen se vai a casar?
Co señor Richardson, vigairo dunha parroquia veciña.
É rico?
Non, só acomodado.
É guapo?
Non, só aceptable.
Novo?
Non, só de mediana idade.
Vaia por Deus! Que desgraza! Que tipo de casa é?
Unha pequena vigairía, cun soportal cuberto de hedra, un xardín
anticuado e
Pare! Que noxo me da. Como pode soportalo ela?
Espero que non só o soporte, senón que sexa moi feliz. Non me
preguntou vostede se o señor Richardson era un home bo, sensato ou
amable. Responderíalle que si a todas estas preguntas, polo menos a Mary
parécello, e espero que non descubra que se enganou.
Agnes Grey
90
Pero, pobre criatura, como pode pensar en pasar a vida alí, pechada
con ese vello desagradable, sen ningunha esperanza de cambiar?
Non é vello; só ten trinta e seis ou trinta e sete; e ela xa ten vinte e
oito, e é tan seria coma se tivese cincuenta.
Oh, iso está mellor, pois casan ben; pero a el chámano «o respectable
vigairo»?
Non o sei, pero se o chaman así, creo que merece o epíteto.
Por Deus, é espantoso! E ela levará un mandil branco e fará tortas e
pasteis?
Non sei se levará mandil branco, pero seguro que fará tortas e pasteis
de cando en vez. Pero iso non será moito problema, pois xa o fixo antes.
E irá por aí cun sinxelo chal e un gran chapeu de palla, levando
panfletos e caldos de galiña aos pobres fregueses do seu marido?
Non estou segura, pero si sei que fará todo o que poida para que
estean cómodos de corpo e de alma, seguindo o exemplo da nosa nai.
Agnes Grey
91
CAPÍTULO IX: O BAILE
Ben, señorita Grey exclamou a señorita Murray, en canto entrei na
aula tras quitar as pezas de abrigo ao regreso das miñas catro semanas de
vacacións. Ben, peche vostede a porta e sente, que lle contarei como foi
o baile.
Non, maldita sexa, non! berrou a señorita Matilda. Cala a
boquiña, vale? E deixa que lle fale eu da miña nova egua
Que marabilla,
señorita Grey! Unha espléndida purosangue
Cala, Matilda, deixa que eu lle conte as miñas noticias primeiro!
Que non, non, Rosalie, tardarás unha chea de tempo! Escoitarame a
min primeiro, que me leve o demo se non!
Lamento oír, señorita Matilda, de que aínda non se desfixo dese
terrible hábito.
Ben, pois non podo evitalo: pero non volverei dicir unha palabra
malsoante se me escoita a min e lle di a Rosalie que peche a condenada
boca.
Rosalie protestou e crin que me ían partir en anacos entre as dúas, pero
como a señorita Matilda tiña a voz máis forte, ao final rendeuse a súa irmá
e permitiulle contar a súa historia antes: así me vin condenada a oír unha
longa descrición da súa marabillosa egua, a súa crianza e o seu pedigree,
os seus pasos, as súas fazañas, o seu brío, etc., e da súa propia habilidade
e valor asombrosos ao montala, concluíndo coa afirmación de que podía
saltar un valo de cinco barras «nun abrir e pechar de ollos», que o seu
Agnes Grey
92
papá dixera que podía ir con eles na próxima caza do raposo e que a súa
mamá lle encargara un traxe de amazona de cor escarlata viva.
Oh, Matilda, que embustes lle contas!
Ben respondeu ela sen chisco de vergoña, sei que podería saltar
un valo de cinco barras se o tentase, e papá dirame que podo ir á caza e
mamá encargará o traxe cando llo pida.
Ben, agora caladiña respondeu a señorita Murray e, querida
Matilda, tenta ser un pouco máis feminina. Señorita Grey, oxalá lle dixese
que non utilice unhas palabras tan chocantes: empéñase en chamar egua
ao seu cabalo, é tan inconcibiblemente chocante! E logo utiliza unhas
expresións tan terribles para describilo
Debeu de aprender dos mozos de
corte. Case me dá un ataque cada vez que empeza.
Aprendinas de papá, idiota, e dos seus divertidos amigos dixo a
nova, facendo estalar vigorosamente o látego que levaba habitualmente
na man. Teño tan bo ollo para os cabalos coma o que máis.
Pois cala xa, rapariga escandalosa! De verdade que me vai a dar un
ataque se segues así. E agora, señorita Grey, présteme atención, que lle
vou a falar do baile. Debe de estar morta de ganas de oílo, estou segura.
Oh, que baile! Nunca viu, oíu, leu nin soñou con nada semellante en toda
a súa vida! A decoración, a animación, a cea, a música foron indescritibles.
E os convidados! Viñeron dous nobres, tres fidalgos e tres damas con
título nobiliario, ademais de innumerables damas e cabaleiros. As damas,
por suposto, non me importaban agás para poñerme de bo humor ao
mostraren o feas e torpes que eran case todas; e as mellores, díxome
mamá, as belezas máis transcendentais de entre elas, non eran nada
Agnes Grey
93
comparadas comigo. En canto a min, señorita Grey, sinto moitísimo que
non me vise! Estaba preciosa, va que si, Matilda?
Máis ou menos.
Non, de verdade que o estaba, polo menos iso dixo mamá
e Brown
e Williamson. Brown dixo que estaba segura de que ningún cabaleiro me
podería botar a vista enriba sen namorarse no acto, así que hai que
permitir que me sinta un pouco vaidosa. Xa sei que vostede me considera
unha moza frívola, fachendosa e desconcertante, pero sabe que non o
achaco todo ao meu atractivo persoal. Teño que lle dar algo de mérito á
perruqueira, e tamén ao meu vestido exquisito. Mañá verao: gasa branca
sobre raso rosado, e tan ben feito, e un colar e unha pulseira de preciosas
perlas grandes.
Non teño ningunha dúbida de que estaría vostede preciosa. Pero
debe iso satisfacela tanto?
Oh, non
non só iso. Pero, verá, admiráronme tanto e fixen tantas
conquistas aquela noite que lle asombraría saber
Pero de que lle servirá?
De que me servirá? E que unha muller me pregunte iso!
Ben, a min paréceme que unha conquista debería ser suficiente, e
demasiado, agás que a atracción sexa mutua.
Vaia, pero xa sabe que nunca estou de acordo con vostede nestes
temas. Espere un pouco e direille quen foron os meus principais
admiradores, os que foron evidentes aquela noite e despois, pois fun a
dúas festas dende aquela. Desgraciadamente os dous nobres, lord G- e
Agnes Grey
94
lord F-, están casados, se non dignaríame a ser especialmente amable con
eles. Ao ser así, non o fixen, aínda que era evidente que lord F-, que odia á
súa esposa, quedou engaiolado por min. Sacoume a bailar dúas veces, e
baila moi ben, por certo; e eu tamén, non se imaxina o ben que o fixen
estaba sorprendida comigo mesma. Milord tamén me felicitou moito
(quizais demasiado) e pareceume que o correcto sería mostrarme un
pouco altiva e distante; mais tiven o pracer de ver como a súa
desagradable e rosmona esposa estaba a piques de morrer de despeito e
irritación
Oh, señorita Murray! ¿Non me dirá que a compraceu unha cousa así?
Por moi rosmona ou
Ben, xa sei que non está ben, pero tanto ten. Penso ser boa algunha
vez, pero non me bote o sermón agora, sexa boa. Aínda non lle contei nin
a metade
Déixeme ver
Oh, ía contarlle cantos admiradores tiven: sir
Thomas Ashby foi un. Sir Hugh Meltham e sir Broadley Wilson son uns
vellos excéntricos, dignos compañeiros de mamá e papá. Sir Thomas é
novo, rico e alegre, pero feo coma un croio; con todo, mamá di que iso
non me importará despois de coñecelo algúns meses. Logo estaba Harry
Meltham, o fillo menor de sir Hugh, bastante atractivo e un tipo agradable
para coquetear con el; pero ao ser un fillo menor, só serve para iso.
Tamén estaba o novo señor Green, rico dabondo, pero non de boa familia,
e el é moi parvo, un pailán babeco; e logo, o noso bo reitor, o señor
Hatfield, que debía considerarse un humilde admirador, mais coido que
esqueceu incluír a humildade no seu repertorio de virtudes cristiás.
O señor Hatfield estivo no baile?
Si, dende logo. Cría vostede que era demasiado bo para asistir?
Agnes Grey
95
Pensei que o consideraría pouco clerical.
De xeito ningún. Non profanou a súa vocación bailando, pero
custoulle reprimirse, pobre home. Semellaba estar a morrer de ganas de
pedirme polo menos un baile; e, por certo, ten un axudante novo. O vello
farrapento, o señor Bligh, conseguiu por fin a parroquia que tanto tempo
desexara e marchou.
E como é o novo?
Un bruto! Chámase Weston. Podo describirllo en tres palabras: un
burricán insensible, feo e parvo. Son catro, pero é igual
abonda de falar
dese.
Retomou o tema do baile e contoume máis sobre o que fixera alí e nas
demais festas ás que asistira despois, e outros datos sobre sir Thomas
Ashby e os señores Meltham, Green e Hatfield e a impresión indeleble que
causara en cada un deles.
Ben, e cal dos catro lle gusta máis? preguntei, reprimindo o terceiro
ou cuarto bocexo.
Detéstoos a todos respondeu ela, sacudindo os seus relucentes
cabelos de caracol con enérxico desprezo.
Iso quere dicir, supoño: «Gústanme todos». Pero cal lle gusta máis?
Non, de verdade que os detesto a todos. Pero Harry Meltham é o
máis guapo e divertido, o señor Hatfield o máis intelixente, sir Thomas o
máis malvado e o señor Green o máis parvo. Pero ao que vou elixir,
supoño, se estou condenada a elixir un deles, é sir Thomas Ashby.
Non creo, ¿non di que é tan malvado e que non lle gusta?
Agnes Grey
96
Oh, non me importa que sexa malvado; iso é o mellor del. E en canto
a non gustarme, non me importaría moito ser a señora Ashby de Ashby
Park, se teño que casar. Mais se puidese ser sempre nova, seguiría sempre
solteira. Gustaríame divertirme moito e coquetear con todo o mundo até
estar a piques de que me chamen solteirona. E entón, para librarme da
desa infamia, despois de facer dez mil conquistas, gustaríame romperlles o
corazón a todos menos a un casando cun marido de alta liñaxe, rico e
indulxente a quen, por outra banda, cincuenta mulleres morresen por
conseguir.
Ben, mentres teña esa opinión, quede solteira, por suposto, e non
case nunca, nin sequera para librarse da infamia de ser solteirona.
Agnes Grey
97
CAPÍTULO X: A IGREXA
Ben, señorita Grey, que opina vostede do novo axudante do párroco?
preguntoume a señorita Murray cando regresabamos da igrexa o
domingo seguinte á continuación das miñas obrigas.
Pois aínda non lle podo dicir foi a miña resposta, pois nin sequera
o oín predicar.
Ben, pero viuno, non si?
Si, pero non podo pretender xulgar o carácter dun home cunha soa
ollada superficial ao seu rostro.
Pero va que é feo?
Non mo pareceu especialmente; non me desagrada ese tipo de
aspecto. Pero o único no que si reparei especialmente foi o seu estilo ao
ler, que me pareceu bo, infinitamente mellor, polo menos, ca o do señor
Hatfield. Leu as leccións coma se quixese dar a cada pasaxe o máximo
efecto: pareceume que até a persoa máis despreocupada non podería
evitar atender nin a máis ignorante podería evitar entender. E leu as
oracións coma se non estivese a ler senón a rezar, de xeito honesto e
sincero, de corazón.
Oh, si, é para o único que serve. Sabe conducir o servizo bastante
ben, pero non ten ningunha idea que vaia máis aló.
Como o sabe?
Oh, seino moi ben; son moi entendida nestes asuntos.Viu como saíu
da igrexa? Camiñando pesadamente, coma se non houbese ninguén alí
máis ca el mesmo, sen mirar á esquerda nin á dereita e evidentemente
Agnes Grey
98
non pensando en máis nada ca en saír da igrexa e, quizais, en ir á casa a
comer. Esa gran cabeza parva non pode conter ningunha outra idea.
Supoño que a vostede lle gustaría que botase unha ollada ao banco
do terratenente dixen, ríndome da vehemencia da súa hostilidade.
Por suposto que me indignaría moitísimo se se atrevese a facer tal
cousa! respondeu ela, alzando altivamente a cabeza. Despois, tras un
momento de reflexión, engadiu: Vaia, vaia! Supoño que será bo
dabondo para estar aí, pero alégrome de non depender del para
divertirme, iso é todo. Viu como o señor Hatfield se apresurou a saír para
que eu o saudase e para axudarnos a subir á carruaxe?
Si contestei eu, engadindo para os meus adentros «e pareceume
algo despectivo para a súa dignidade de clérigo correr con tanta ansia
dende o púlpito para estreitarlle a man ao terratenente e axudar a súa
esposa e fillas a subiren á carruaxe; ademais, gárdolle rancor por case
deixarme fóra». Pois, de feito, aínda que eu estaba en pé diante del, xunta
os banzos da carruaxe, esperando para subir, insistiu en axudalas a elas a
subir e en pechar a porta despois, até que un membro da familia llo
impediu berrándolle que aínda non subira a institutriz. Logo, sen unha
palabra de desculpa, marchou, dándolles os bos días e deixando que o
lacaio acabase o traballo.
Nota bene: o señor Hatfield nunca me dirixiu a palabra, nin tampouco o
señor Hugh nin a señora Meltham, nin o señor Harry nin a señorita
Meltham, nin o señor Green nin as súas irmás, nin ningún outro cabaleiro
ou dama dos que frecuentaban aquela igrexa, nin, en verdade, ningún dos
que ían de visita a Horton Lodge.
Agnes Grey
99
A señorita Murray pediu de novo a carruaxe pola tarde para ela e a súa
irmá. Dixo que ía demasiado frío para gozar do xardín e que, ademais, cría
que Harry Meltham iría á igrexa.
Porque dixo, sorrindo disimuladamente á súa bela imaxe no
espello foi un asistente exemplar na igrexa estes últimos domingos.
Calquera diría que é cristián bastante bo. E pode vir connosco, señorita
Grey, pois quero que o vexa. Mellorou moito dende que volveu do
estranxeiro, non o imaxina. E ademais, así terá a oportunidade de volver
ver ao encantador señor Weston e oílo predicar.
Oíno predicar e compraceume moito a verdade evanxélica da súa
doutrina así como a sincera sinxeleza das súas maneiras e a claridade e
vigor do seu estilo. Foi realmente refrescante oír ese sermón despois de
estar afeita a oír durante tanto tempo os discursos secos e prosaicos do
axudante anterior e as arengas aínda menos edificantes do reitor. O señor
Hatfield adoitaba pasar pola nave central, ou máis ben avanzar coma un
bulebule co seu rico hábito de seda ondeando ás súas costas, renxendo ao
rozar as portas dos bancos, subir ao púlpito coma un conquistador que
ascende ao coche triunfal, e logo deixarse caer sobre o almofadón de
veludo nunha postura de estudada elegancia e permanecer en silenciosa
prostración durante algún tempo; despois adoitaba murmurar unha
colecta e farfallar o nosopai, erguerse, quitar unha luva de cor lavanda
para que a congregación admirase os seus escintilantes aneis, pasar
suavemente os dedos polo seu cabelo enguedellado, sacudir un pano de
batista, recitar unha pasaxe moi curta ou, quizais, unha simple frase das
Escrituras, como encabezamento do seu discurso e, finalmente,
pronunciar un relato que, como relato, poderíase considerar bo, aínda que
Agnes Grey
100
demasiado preparado e artificial para o meu gusto: as proposicións
estaban ben fundadas, os argumentos desenvolvidos con lóxica e, con
todo, ás veces era difícil escoitalo enteiro con tranquilidade sen
manifestar un chisco de desaprobación ou impaciencia.
Os seus temas preferidos eran a disciplina eclesiástica, os ritos e as
cerimonias, a sucesión apostólica, a obriga da reverencia e a obediencia
aos clérigos, o atroz delito da disidencia, a absoluta necesidade de
observar todas as formas de piedade, a censurable presunción dos
individuos que tentaban pensar por si mesmos en temas relacionados coa
relixión ou seguían as súas propias interpretacións das Escrituras e, de
cando en vez (para compracer os seus fregueses ricos), a necesidade de
que os pobres fixesen gala de respectuosa obediencia aos ricos, apoiando
sempre as súas máximas e exhortacións con citas dos Pais, aos que parecía
coñecer moito mellor que aos apóstolos e os evanxelistas e cuxa
importancia semellaba considerar polo menos igual ca a destes. Pero de
cando en vez dábanos un sermón diferente, que algúns considerarían moi
bo, pero lóbrego e severo, representando a deidade máis como un terrible
supervisor ca como un pai benévolo. Con todo, mentres o escoitaba,
sentíame inclinada a crer que o home era sincero en todo o que dicía.
Debera cambiar as súas opinións e facerse firmemente relixioso, sombrío
e austero, mais aínda así devoto. Pero xeralmente disipábanse estas
ilusións ao saír da igrexa cando oía a súa voz falando alegremente con
algúns Meltham ou Green ou, quizais, os mesmos Murray, probablemente
ríndose do seu propio sermón e dicindo que esperaba que dera que
pensar á xente ruín e se cadra alegrándose ao pensar que a vella Betty
Holmes deixaría o pecaminoso capricho da pipa que fora o seu refuxio
diario dende había máis de trinta anos, que George Higgins asustaríase e
Agnes Grey
101
deixaría os seus paseos vespertinos do domingo e que Thomas Jackson
tería a conciencia moi intranquila, e cambalearía na súa segura e certeira
esperanza dunha resurrección xubilosa o día do xuízo final.
Deste xeito, só podía concluír que o señor Hatfield era un daqueles que
«atan pesadas cargas, penosas de levar, e colócanas nos ombreiros das
persoas mentres que eles mesmos non as moverán cun só dedo», e que
«fan que a palabra de Deus careza de efecto coas súas tradicións, ao
ensinar como doutrinas os mandamentos dos homes». Estaba encantada
de constatar que o novo axudante, polo que eu podía ver, non se lle
parecía en ningún destes aspectos.
Ben, señorita Grey, que opina del agora? preguntoume a señorita
Murray mentres nos sentabamos no coche despois do servizo.
Aínda non lle vexo nada malo respondín.
Nada malo? repetiu con asombro. Que quere vostede dicir?
Quero dicir que non teño peor opinión del ca antes.
Que non a ten peor! Pois coido que non, máis ben ao contrario! Non
mellorou unha chea?
Oh, si, moitísimo respondín, porque acababa de me decatar de que
se refería a Harry Meltham e non ao señor Weston. Aquel cabaleiro
adiantárase ansiosamente para falar coas novas damas, algo que non se
atrevería a facer se a súa nai estivese presente, e ademais axudounas a
subiren á carruaxe. Non tentou deixarme fóra coma o señor Hatfield;
tampouco me ofreceu axuda, por suposto (eu non a aceptaría se ma
ofrecese), pero mentres a porta seguiu aberta quedou sorrindo e
Agnes Grey
102
conversando con elas, e despois quitou o chapeu e marchou para a súa
casa, pero eu apenas reparei nel. As miñas compañeiras, contodo, foron
máis observadoras, e, mentres iamos troupeleando, falaron entre elas non
só do seu aspecto, as súas palabras e actos, senón de cada facción do seu
rostro e cada peza da súa vestimenta.
Non o vas ter só para ti, Rosalie dixo a señorita Matilda ao final
desa conversa. A min gústame. Sei que sería un compañeiro agradable e
xovial para min.
Ben, pois para ti todiño, Matilda respondeu a súa irmá, cun ton de
afectada indiferenza.
E estou segura dixo a outra de que me admira a min tanto coma
a ti, non si, señorita Grey?
Non o sei. Non coñezo os seus sentimentos.
Ben, pero aínda así é certo.
Querida Matilda, ninguén vai admirarte até que non te desfagas das
túas maneiras brutas e torpes!
Parvadas! A Harry Meltham gústanlle estas maneiras, e aos amigos de
papá tamén.
Ben, poida que engaioles os vellos e os fillos menores, pero a ninguén
máis, estou segura, lle vas gustar xamais.
Tanto me ten: non sempre me tenta o diñeiro, coma a ti e a mamá. Se
o meu marido é quen de manter uns cantos cabalos bos e cans, estarei
satisfeita, e todo o demais pode levalo o demo.
Agnes Grey
103
Ben, se tes que utilizar unhas expresións tan ofensivas, estou segura
de que ningún cabaleiro se atreverá a achegarse a ti. Realmente, señorita
Grey, non debería vostede permitirllo.
Non podo evitalo, señorita Murray.
E estás bastante equivocada, Matilda, ao crer que Harry Meltham te
admira. Asegúroche que non é así para nada. Matilda estaba a piques de
lle dar unha resposta anoxada, pero, por fortuna, a nosa viaxe chegou á
súa fin; e a disputa foi interrompida polo lacaio ao abrir a porta do coche e
sacar os chanzos para que nos apeásemos.
Agnes Grey
104
CAPÍTULO XI: OS CAMPESIÑOS
Como agora tiña só unha alumna fixa, aínda que contribuía a darme
tantos problemas coma tres ou catro normais, e a súa irmá aínda viña ás
clases de alemán e debuxo, dispoñía de bastante máis tempo do que
tivera nunca antes, dende que levaba o xugo de institutriz. Dedicaba ese
tempo en parte a manter correspondencia coa miña familia, en parte a ler,
estudar e practicar música, canto, etc., en parte a deambular polo parque
ou polos campos adxacentes, coas miñas alumnas se elas querían, ou soa
se non.
A miúdo, cando non tiñan ningunha ocupación máis interesante entre
mans, as señoritas Murray entretíñanse visitando os campesiños pobres
que vivían nas terras do seu pai para recibir o seu respecto aloumiñeiro ou
oír as vellas historias ou os últimos chismes das anciás faladeiras; ou,
quizais, gozar do pracer máis puro de facer feliz á xente pobre coa súa
grata presenza e os seus agasallos ocasionais, entregados con tanta
facilidade e recibidos con tanta gratitude. Ás veces chamábanme para
acompañar unha ou ambas as irmás nestas visitas; e ás veces querían que
fose eu soa para cumprir algunha promesa que estiveran máis dispostas a
facer que a satisfacer, para levar algún pequeno donativo ou lerlle a
alguén que estivese enfermo ou indisposto. Deste xeito, fixen algunhas
amizades entre os xornaleiros e en ocasións ía visitalos pola miña conta.
Xeralmente satisfacíame máis ir soa ca con algunha das novas damas,
pois estas, debido principalmente á súa mala educación, comportábanse
cos seus inferiores dun xeito que me resultaba moi desagradable
presenciar. Nunca se poñían, de pensamento, no seu lugar, e, en
consecuencia, non tiñan ningunha consideración polos seus sentimentos,
Agnes Grey
105
véndoos dunha orde de persoas totalmente diferentes a elas. Miraban as
pobres criaturas cando comían, facendo comentarios descorteses sobre os
seus alimentos e o seu xeito de comer; rían das súas ideas simples e as
súas expresións provincianas, até tal punto que algúns deles apenas se
atrevían a falar; chamábanlles á cara vellos parvos e burricáns aos homes
e mulleres anciáns; e todo isto sen pretender ofendelos. Eu dábame conta
de que a miúdo se sentían feridos e anoxados por esta conduta, aínda que
o seu medo ás «grandes damas» impedíalles declarar ningún tipo de
indignación; mais elas nunca se decataban diso. Pensaban que, como os
campesiños eran pobres e incultos, debían de ser parvos e brutos, e
sempre que elas, as súas superiores, condescenderan a falar con eles e
darlles xilins e medias coroas ou pezas de vestir, terían dereito a
divertirse, mesmo á conta deles, e a xente debía adoralas coma anxos de
luz, que se compracían en atender as súas necesidades e iluminar as súas
humildes moradas.
Fixen moitos intentos variados de librar ás miñas alumnas destas ideas
enganosas sen alarmar o seu orgullo, fácil de ferir e non tan fácil de
aplacar, pero con poucos resultados aparentes; e non sei cal das dúas era
máis reprobable: Matilda era máis groseira e escandalosa; pero a idade e
o aspecto maduro de Rosalie facían esperar algo máis dela, e aínda así era
tan provocadoramente descoidada e desconsiderada coma unha nena
atoleirada de doce anos.
Un día luminoso da última semana de febreiro ía camiñando polo
parque, gozando do triplo luxo da soidade, un libro e o bo tempo, pois a
señorita Matilda saíra dar o seu paseo diario dacabalo e a señorita Murray
marchara coa súa nai na carruaxe para facer algunhas visitas matinais.
Agnes Grey
106
Pero ocorréuseme que debía deixar eses praceres egoístas e o parque co
seu glorioso teito de ceo azul claro, o vento do leste soprando a través das
ramas aínda sen follas, as coroas de neve persistindo entre os ocos, aínda
que derreténdose rapidamente co sol, e os gráciles cervos pacendo na
húmida herba, que xa adoptaba a frescura e verdor da primavera
para ir
á casa dunha tal Nancy Brown, unha viúva que tiña un fillo que traballaba
todo o día no campo e que padecía unha inflamación nos ollos que non lle
permitía ler, para gran pena súa, pois era unha muller de mente seria e
profunda. Así que fun alá e atopeina soa, coma sempre, na súa casiña
escura e mal ventilada, que cheiraba a fume e aire pechado pero que tiña
tan limpa e ordenada como podía. Estaba sentada xunta a súa pequena
lareira (que consistía nunhas cantas brasas e un pouco de leña), tecendo
afanosamente, cun almofadón de tea de saco colocado aos seus pés para
que se acomodase a súa tenra amiga, a gata, que estaba tombada enriba,
co longo rabo rodeando as patas de veludo e os ollos semipechados
ollando somnolentos o gardalume baixo e torto.
Ben, Nancy, como se atopa hoxe?
Pois estoulle regular, señorita
os ollos non melloraron, pero estou
moito máis tranquila ca antes respondeu ela, erguéndose para darme a
benvida cun sorriso de alegría que me encantou ver, porque Nancy
padecera algo de melancolía relixiosa. Feliciteina polo cambio. Estivo de
acordo en que era unha gran bendición e dixo que estaba «moi agradecida
por iso» e engadiu:
Se Deus quere gardarme a vista de modo que poida volver ler a Biblia,
creo que estarei tan contento coma un cuco.
Agnes Grey
107
Espero que si, Nancy contestei, e, entrementres, eu virei lerlle de
cando en vez, cando teña un pouco de tempo libre.
Con expresións de pracer e agradecemento, a pobre muller fixo o xesto
de me achegar unha cadeira, pero debido a que lle aforrei o traballo,
púxose a atizar o lume e engadiu un pouco máis de leña ás brasas xa
febles. Logo, collendo a súa gastada Biblia do andel, limpouna con coidado
e deuma. Ao preguntarlle se lle gustaría que lese algunha pasaxe en
concreto, respondeume:
Ben, señorita Grey, se tanto lle ten, gustaríame oír o capítulo da
Primeira Epístola de San Xoán, o que di: «Deus é amor e quen permanece
no amor, permanece en Deus e Deus permanece nel».
Logo de buscar un pouco, atopei aquelas palabras no capítulo catro.
Cando cheguei ao sétimo versículo, interrompeume e, desculpándose sen
necesidade por coller semellante liberdade, pregoume que o lese moi
amodo, para que puidese entender todo e deleitarse con cada palabra,
esperando que eu a perdoase pois era só un ser sinxelo.
A persoa máis sabia respondín podería dar voltas a cada un
destes versículos durante unha hora e tirar o mellor deles, e eu prefiro
lelos amodo que rápido.
Deste xeito, acabei o capítulo tan devagar como quixo e ao mesmo
tempo de xeito tan emocionante como puiden; a miña oínte,
entrementres, escoitou con máis atención e agradeceumo de corazón
cando rematei. Quedei sentada e calada medio minuto para lle dar tempo
de reflexionar sobre iso e, para a miña sorpresa, rompeu o silencio para
preguntarme que me parecía o señor Weston.
Agnes Grey
108
Non o sei contestei, algo alarmada pola pregunta tan súbita; creo
que predica moi ben.
Xa o creo, e fala ben tamén.
Ah, si?
Si. Se cadra aínda non o viu vostede aínda, non dabondo coma para
falar con el, non?
Non, nunca vexo ninguén con quen falar, excepto ás novas señoritas
da mansión.
Ah, son unhas señoritas simpáticas e amables; pero non saben falar
coma el!
Entón, el vén vela, Nancy?
Si, señorita; e agradézollo. Vén vernos a todos os pobres moito máis a
miúdo do que o señor Bligh ou o reitor viñeron nunca; e fai ben, porque
sempre é benvido; non podemos dicir o mesmo do reitor: seica lle teñen
medo. Cando entra nunha casa, disque seguro que atopa algo malo, e
empeza a rifarlles en canto cruza o limiar, mais se cadra cre que é o seu
deber dicirlles o que está mal. E a miúdo vén a propósito rifar á xente por
non ir á igrexa, ou por non axeonllarse ou erguerse cando o fan os demais,
ou por ir á capela dos metodistas ou algunha cousa desas; pero non podo
dicir que me puxese moitos defectos a min. Veu verme unha ou dúas
veces antes de que viñera o señor Weston, cando a miña mente estaba
tan mal; e como ademais tiña mala saúde, atrevinme a mandalo chamar, e
veu decontado. Estaba moi angustiada, señorita Grey. Grazas a Deus que
xa estou mellor, pero cando collía a Biblia, non me tranquilizaba nada. Ese
Agnes Grey
109
mesmo capítulo que me acaba vostede de ler preocupábame tanto coma
o resto de cousas: «O que non ama, aínda non coñece a Deus». A min
parecíame terrible, pois sentía que non amaba nin a Deus nin aos homes
como debía, e non podía aínda que o tentase. E o capítulo anterior, onde
pon: «Quen naceu de Deus, xa non comete pecado». E noutro sitio di:
«Porque o amor a Deus consiste en cumprir cos seus mandamentos». E
moitos, moitos máis, señorita; esgotaríaa se llos citase todos. Pero todo
semellaba condenarme e mostrarme que non ía por bo camiño; e como
non sabía como poñerme nel, mandei a Bill pedirlle ao señor Hatfield que
fose tan amable de me vir ver un día e, cando veu, conteille os meus
problemas.
E que lle dixo, Nancy?
Pois, señorita, pareceu desprezarme. Poida que me engane, pero
soltou unha especie de asubío e vinlle un aceno de sorriso no seu rostro; e
dixo: «Oh, iso son parvadas! Estiveches cos metodistas, boa muller». Pero
díxenlle que nunca estivera cerca dos metodistas. E logo dixo: «Ben, debes
vir á igrexa, onde oirás as escrituras ben explicadas, no canto de quedar
estudando a Biblia na casa». Pero eu díxenlle que sempre ía á igrexa cando
tiña saúde; mais aquel inverno tan frío non me atrevía a ir tan lonxe,
estando tan mal con aquela reuma e todo». Pero el dixo: «Faralle ben á
túa reuma ir trenqueleando á igrexa; non hai nada coma o exercicio para a
reuma. Podes andar pola casa bastante ben; por que non podes ir
andando á igrexa? O caso é dixo el, que te estás a volver cómoda.
Sempre é fácil atopar unha escusa para eludir as obrigas dun». Pero
vostede sabe, señorita Grey, que non era así. Así e todo, díxenlle que o
tentaría. «Pero, por favor, señor, díxenlle, se vou á igrexa, estarei
Agnes Grey
110
mellor? Quero que os meus pecados queden borrados e sentir que xa non
se me terán en conta, e que o amor de Deus se expanda no meu corazón;
e se non podo sacar ningún ben de ler a Biblia e dicir as miñas oracións na
casa, que sacarei de ir á igrexa?» «A igrexa», dixo el, «é o lugar elixido por
Deus para lle render culto. É o teu deber ir alí sempre que poidas. Se
queres consolo, debes buscalo polo camiño do deber», e díxome moitas
máis cousas, pero non lembro todas as súas elegantes palabras. Así e
todo, en resume dixo que debía ir á igrexa tan a miúdo como me fose
posible, levando o libro de oracións comigo, e repetir os responsorios
despois do clérigo, e poñerme de pé, axeonllarme, sentar e facer todo o
que debía, e tomar a cea do Señor sempre que puidese e escoitar os
sermóns do señor Bligh e todo iría ben. Se seguía cumprindo co meu
deber, ao final conseguiría unha bendición». Mais se non recibes consolo
desta forma», dixo el, «acabouse». «Entón, señor», dixen eu, «crerá
vostede que son unha réproba?». «Pois», apuntou el, «se fas todo o
posible para ir ao ceo e non o consegues, debes de ser daqueles que
tentan entrar polo porta estreita e non poderán». Logo preguntoume se
vira algunha das damas da mansión aquela mañá; así que lle dixen onde
vira ás novas señoritas en Moss Lane, e dunha patada mandou a miña
pobre gata a polo chan e saíu na busca delas tan contento coma un cuco;
pero eu estaba moi triste. As súas últimas palabras calaran no meu
corazón e xacían alí coma un anaco de chumbo até que me cansei de
aturalo. Así e todo, seguín os seus consellos: cría que tiña boas intencións
aínda que as súas maneiras eran estrañas. Pero xa sabe, señorita, é rico e
novo, e os da súa clase non poden entender os pensamentos dunha pobre
vella coma min. Porén, fixen o posible para cumprir todo o que me
mandou
Se cadra estouna atormentando, señorita, coa miña charla.
Agnes Grey
111
Oh, non, Nancy! Siga, cóntemo todo.
Ben, mellorei da reuma, non sei se por ir á igrexa ou non, pero un
domingo xeado collín este frío que teño nos ollos. A inflamación non
apareceu de súpeto, senón aos poucos. Pero non ía falarlle dos meus
ollos, ía falarlle dos meus problemas mentais e, en verdade, señorita
Grey, non creo que mellorasen nada por ir á igrexa, polo menos nada que
se poida sinalar. Estou contenta de que mellorara a saúde, pero iso non
me curou a alma. Escoitei unha e outra vez aos pastores e lin unha e outra
vez o meu libro de oracións, pero era todo coma metal resoante ou un
prato que tintina: non entendía os sermóns e o libro de oracións só servía
para demostrarme o mala que era por poder ler unhas palabras tan boas e
non sentirme nunca mellor, e ademais sentir a miúdo que era unha ardua
tarefa no canto de ser a bendición e o privilexio que de todo bo cristián.
Semellábame todo árido e escuro. E logo esas palabras terribles: «Moitos
serán os que busquen entrar e non poderán». Case conseguen secarme o
espírito. Mais un domingo, cando o señor Hatfield daba a comuñón, oín
que dicía: «Se hai algún entre vós que non pode calmar a súa conciencia,
senón que necesita máis consolo ou consellos, que veña falar comigo ou
con outro clérigo discreto e entendido da palabra de Deus, e que exprese
a súa dor». Así que o domingo seguinte, antes do servizo, axexei na
sancristía e comecei a falar co reitor de novo
Case nin me imaxino como
puiden tomarme esa liberdade, pero pensei que, como a miña alma
estaba en xogo, non podía determe por unha insignificancia. Pero díxome
que non tiña tempo para atenderme naquel momento. «E, de feito»,
engadiu, «non teño nada que dicirche agás o que dixen antes. Toma o
sacramento, por suposto, e sigue cumprindo co teu deber; e se iso non
che axuda, nada o fará. Así que non me molestes máis». Entón marchei.
Agnes Grey
112
Pero oín o señor Weston
O señor Weston estaba alí, señorita, foi o seu
primeiro domingo en Horton, sabe vostede? E estaba na sancristía coa
sobrepeliz posta, axudando o reitor a poñer a sobreveste.
Si, Nancy.
E oíno preguntar ao señor Hatfield quen era eu; e este díxolle: «Oh, é
unha vella hipócrita e parva». E sentinme moi aflixida, señorita Grey; mais
fun ao meu asento e tentei cumprir co meu deber coma antes, pero non
atopaba a paz. E mesmo tomei o sacramento; pero sentín coma se
estivese a comer e beber para a miña propia condenación eterna. Así que
marchei para a casa, profundamente preocupada. Pero ao día seguinte,
antes de arranxar a casa (pois, señorita Grey, non tiña ganas de varrer nin
limpar nin fregar os cacharros, así que sentei entre a porcallada), sabe
quen entrou? O señor Weston! Entón púxenme a recoller e varrer e
limpar, porque esperaba que se puxese a chamarme a atención pola miña
nugalla como faría o señor Hatfield, pero estaba enganada. Só me deu os
bos días de xeito tranquilo e correcto. Así que lle tirei o po a unha cadeira
e arranxei un pouco a cheminea, pero non esquecera as palabras do
reitor, así que lle dixen: «Pregúntome, señor, como tomou a molestia de
vir ver unha vella hipócrita e parva coma min». Pareceu algo
desconcertado ao oír iso, pero quixo convencerme de que o reitor estaba
de broma e, como non o conseguiu, díxome: «Ben, Nancy, non lle dea
moita importancia; o señor Hatfield non estaba de moi bo humor nese
momento; sabe que ningún de nós é perfecto
Mesmo da boca de Moisés
saíron verbas imprudentes. Pero sente un minuto, se ten tempo, e
cónteme todas as súas dúbidas e temores, e eu tentarei eliminalos». Así
que sentei diante del. Era case un estraño, sabe, señorita Grey? E coido
Agnes Grey
113
que aínda máis novo que o señor Hatfield. Parecérame menos aposto ca el
e de aspecto un pouco malhumorado, pero falaba con tanta amabilidade,
e cando a pobre gata saltou sobre o seu colo, só a acariñou e sorriu un
pouco, e iso pareceume un bo sinal; pois unha vez, cando lle fixo o mesmo
ao reitor, apartouna coma con desagrado e anoxo, miña pobre. Pero non
se pode esperar que un gato teña as maneiras dun cristián, sabe, señorita
Grey?
Non, claro que non, Nancy. Pero que dixo o señor Weston logo?
Non dixo nada, pero escoitoume con moita atención e paciencia, sen
nada de desprezo; así que me puxen a contarlle todo, igual que a vostede,
e algo máis tamén. «Ben, díxome el, o señor Hatfield tiña razón ao lle dicir
que siga cumprindo co seu deber, pero ao aconsellarlle que fose á igrexa e
atendese o servizo, e todo iso, non quería dicir que ese era todo o deber
dun cristián; só pensou que podería vostede aprender alí máis sobre o que
se debe facer e gozar daqueles exercicios, en lugar de que lle parecesen
unha obriga e unha carga. E se vostede lle pedise que lle explicase aquelas
palabras que lle preocupan tanto, creo que o que lle diría é que se moitos
buscan entrar pola porta estreita e non poden, son os seus propios
pecados os que llelo impiden, coma a un home que leva un gran saco ás
costas e quere pasar por unha porta estreita, resultaralle imposible facelo
a non ser que deixe o saco. Pero vostede, Nancy, estou seguro de que non
ten ningún pecado do que non se desfaría se soubese como facelo».
«Dende logo, señor, o que di vostede é verdade», respondín eu. «Ben,
dixo el, coñece vostede o primeiro gran mandamento e o segundo, moi
semellante, os dous mandamentos dos que sae toda a lei e os profetas? Di
que non pode amar a Deus, pero ocórreseme que se considera vostede
Agnes Grey
114
ben quen é el e que é, non pode evitalo. El é o seu pai, o seu mellor amigo;
cada bendición, cada ben, todo o agradable ou útil procede del; e todo o
malo, todo o que ten motivos para odiar, evitar ou temer procede de
Satán, inimigo tanto del coma noso. Por esa razón Deus foi feito carne, a
fin de destruír as obras do demo: nunha palabra, Deus é amor e canto
máis amor teñamos dentro de nós, máis preto estaremos del e máis
posuiremos do espírito del». «Ben, señor, díxenlle, se sempre podo pensar
nestas cousas, é fácil que ame a Deus; pero como vou amar aos meus
semellantes, se algúns deles me anoxan e son tan teimudos e
pecaminosos?» «Podería semellar un asunto difícil», dixo el, «amar os
nosos semellantes, que teñen tanto de malvados e que cometen pecados
que a miúdo espertan o mal que xace dentro de nós, pero lembre que el
os fixo e el os ama; e o que ama ao creador, ama tamén o creado por el. E
se tanto Deus nos amou que nos deu o seu unixénito fillo para que
morrese por nós, deberiamos amarnos os uns aos outros. Pero se non
consegue vostede sentir verdadeiro afecto polos que non a queren, polo
menos pode tratar de facer por eles o que quixese que fixesen por
vostede: pode tentar sentir compaixón polos defectos e perdoarlles as
súas ofensas, e facer todo o ben que poida aos que a rodean. E se se afai
vostede a isto, Nancy, o mesmo esforzo fará que os ame un pouco, sen
mencionar a boa vontade que a súa bondade creará neles, aínda que lles
quede pouco de bo dentro. Se amamos a Deus e queremos servilo,
tentemos ser coma El, facer a súa obra, loitar pola súa gloria, que é o ben
dos homes, para acelerar a chegada do seu reino, que é a paz e a
felicidade de todo o mundo; por indefensos que parezamos, ao facer todo
o ben que poidamos ao longo da nosa vida, até o máis humilde de nós
pode facer moito para contribuír a iso; vivamos no amor, para que El viva
Agnes Grey
115
en nós e nós nel. Canta máis felicidade confiramos, máis recibiremos,
mesmo aquí, e maior será a nosa recompensa no Ceo cando descansemos
dos nosos labores». Creo, señorita, que esas foron as súas palabras
exactas, pois pensei nelas moitas veces. E logo colleu aquela Biblia e leu
anacos de aquí e de alí e explicoumas tan claro coma a auga; e pareceume
que unha nova luz me irrompeu na alma; e sentín calor ao redor do
corazón, e quixera que Bill e todo o mundo estivesen alí para oílo e
aledarse comigo. Despois de marchar, veu Hannah Rogers, unha das
veciñas, e quería que eu lle axudase a lavar. Díxenlle que non podía naquel
momento, pois aínda non puxera as patacas para o xantar nin fregara os
pratos do almorzo. Así que se puxo a berrarme pola miña preguiza. Estaba
un pouco anoxada ao principio, pero non lle dixen nada malo, só lle dixen,
moi tranquila, que viñera verme o novo clérigo, pero que faría o que tiña
que facer o máis rápido posible e logo iría axudala. Entón suavizouse, e foi
coma se o meu corazón se enchese de afecto cara a ela e, un intre
despois, eramos moi amigas. Así é, señorita Grey, «unha resposta branda
calma a ira; pero unha palabra áspera acende a cólera». Non só nos
demais, senón en ti tamén.
Moi certo, Nancy, oxalá o lembrásemos sempre!
Si, oxalá!
E o señor Weston volveu visitala?
Si, unha chea de veces; e dende que teño tan mal os ollos, senta a
lerme durante media hora cada vez, pero, xa sabe, señorita Grey, que ten
outras persoas ás que visitar e outras cousas que facer, que Deus o
bendiga! E o domingo seguinte, que sermón predicou! O texto era:
«Achegádevos a min todos os que estades cansos e oprimidos, que eu vos
Agnes Grey
116
aliviarei» e os dous benditos versículos que seguen. Vostede non estaba
alí, señorita, estaba vostede coa súa familia por entón, pero fíxome sentir
tan feliz! E síntome feliz agora, grazas a Deus! Cáusame pracer facer
pequenos favores aos meus veciños, dentro do que pode facer unha
pobre vella medio cega, e eles agradécenmo, tal como el dixo. Verá,
señorita, agora estou a facer un par de medias para Thomas Jackson: é un
tipo algo raro, e discutimos en moitas ocasións e algunhas veces tivemos
grandes diferenzas. Así que me pareceu que o mellor que podía facer era
tecerlle un par de medias quentiñas, e sinto que me cae moito mellor, o
pobre vello, dende que empecei. As cousas resultaron exactamente como
dixo o señor Weston.
Ben, pois alédome moito de vela tan contenta, Nancy, e tan sensata;
pero teño que marchar xa; estaranme a buscar na casa dixen; e
dicíndolle adeus, marchei, prometéndolle que volvería en canto tivese
tempo, e sentíndome case tan feliz coma ela.
Noutra ocasión fun lerlle a un pobre xornaleiro que se atopaba na
última fase da tuberculose. As novas señoritas foran velo, e dalgún xeito
sacáralles a promesa de lle ler, pero era demasiada molestia para elas,
polo que me pediron que fose eu no seu lugar. Fun de bastante boa gana,
e alí tamén me recompensaron coas loanzas do señor Weston, tanto de
parte do enfermo coma da súa esposa. Aquel díxome que lle
proporcionaban gran consolo e beneficios as visitas do novo clérigo, que ía
frecuentemente velo e que «era un home moi diferente» do señor
Hatfield, quen, antes da chegada do outro a Horton, fora de cando en vez
visitalo, e nesas ocasións sempre insistía en que se mantivese aberta a
porta da casa para que entrase aire fresco polo seu propio ben, sen ter en
Agnes Grey
117
conta o dano que podía ocasionarlle ao enfermo, e despois de abrir o libro
de oracións e ler ás présas parte do servizo para os enfermos, volvía
marchar correndo, se non quedaba para castigar á aflixida esposa con
algunha reprimenda ou para facer algún comentario desconsiderado, por
non dicir cruel, que máis ben contribuía a aumentar as penas do
desgraciado matrimonio que a diminuílas.
Mentres que dixo o home o señor Weston reza comigo de xeito
moi diferente, e fálame con toda amabilidade, e a miúdo leme tamén, e
senta xunta min igual ca un irmán.
Exactamente igual! exclamou a súa esposa. E hai unhas tres
semanas, cando se decatou de que o pobre Jem tremía de frío, e viu o
triste lume que tiñamos, preguntou se estabamos a quedar sen carbón.
Díxenlle que si, e que nos custaba conseguir máis
Pero sabe, señora?
Non pensaba que el nos fose axudar
e, así e todo, mandounos un saco
de carbón ao día seguinte, e temos bos lumes dende entón, o que é unha
bendición neste tempo de inverno. Pero así é el, señorita Grey: cando vai
á casa dunha pobre xente visitar algún enfermo, fíxase no que máis falta
lle faille e se pensa que non lle é fácil conseguilo por si mesmo, non di
nada sobre iso, pero simplemente conségueo. E non todos os que teñen
tan pouco coma el farían iso, pois, sabe, señora? Non ten nada para vivir á
parte do que lle dá o reitor, e seica que é ben pouco.
Lembrei entón, cunha especie de exultación, que a encantadora
señorita Murray o tachara moitas veces de bruto vulgar, porque levaba un
reloxo de prata e unhas roupas non tan pulcras e novas coma as do señor
Hatfield.
Agnes Grey
118
Ao regresar á casa, sentíame moi feliz e dei as grazas a Deus por ter
agora algo no que pensar, algo que ponderar para aliviar a aburrida
monotonía, a solitaria e ingrata tarefa da miña nova vida porque
verdadeiramente atopábame soa pois nunca, de mes en mes, de ano en
ano, con excepción dos breves intervalos de descanso na casa, vía unha
persoa á que puidese abrir o corazón, ou coa que puidese expresar
libremente os meus pensamentos coa esperanza de obter empatía ou
polo menos comprensión; ninguén, agás a pobre Nancy Brown, con quen
puidese gozar dun momento de verdadeira comunicación social, ou cuxa
conversa fora facerme mellor, máis sabia ou máis feliz ca antes, ou, polo
que eu vise que puidese beneficiarse da miña. Os meus únicos
compañeiros foran nenos pouco amables e raparigas ignorantes e
desatinadas, de cuxa esgotadora estupidez a soidade ininterrompida era a
miúdo un alivio sinceramente desexado e moi apreciado. Pero estar
restrinxida a ter tales compañeiros era un grave mal, tanto polos seus
efectos inmediatos coma polas consecuencias que puidese xerar.
Ningunha idea nova ou conmovedora me chegaba dende fóra; e as que
agromaban en min na súa maioría eran reprimidas enseguida ou estaban
condenadas a murchar ou esvaecer por falta de luz.
Sábese que os compañeiros habituais exercen grande influencia sobre
as súas respectivas mentes e maneiras. Aqueles cuxas accións están
sempre ante os nosos ollos e cuxas palabras están sempre nos nosos oídos
naturalmente conducirannos, aínda que sexa en contra da nosa vontade,
lenta, gradual e imperceptiblemente, quizais, a actuar e a falar coma eles.
Non pretendo dicir até onde chega este poder de asimilación; pero se un
home civilizado estivese condenado a pasar unha ducia de anos entre
unha raza de salvaxes ingobernables, a non ser que tivese o poder de
Agnes Grey
119
melloralos, dubido moito que ao final dese período non se convertese el
mesmo, polo menos, nun bárbaro. E eu, debido a que non podía mellorar
os meus novos compañeiros, tiña moito medo de que eles me
empeorasen a min, que gradualmente me baixasen os sentimentos, os
costumes e as capacidades ao seu mesmo nivel, pero sen impartirme a
min a súa despreocupación e alegre vivacidade.
Xa me parecía notar que se me deterioraba o intelecto, se me
petrificaba o corazón, se me encollía a alma e tremía por se mesmo se
reducían as miñas percepcións morais, se confundían as miñas distincións
entre o ben e o mal e se afundían as miñas mellores facultades baixo a
influencia dun xeito de vida tan nefasto. Concentrábanse ao meu redor os
bastos vapores da terra e pechaban o meu ceo interior; e deste xeito
alzouse por fin ante min o señor Weston, aparecendo coma o luceiro da
alba sobre o meu horizonte, para salvarme do medo á escuridade total; e
alegreime de ter xa un tema de contemplación por enriba de min, e non
por debaixo. Aledábame ver que non todo o mundo estaba feito de xente
coma os Bloomfield, os Murray, os Hatfield, os Ashby, etc., e de que a
excelencia humana non era unha mera ilusión da imaxinación. Cando nos
contan algo de bo e nada de malo sobre unha persoa, é fácil e agradable
imaxinar máis
En resumo, non é necesario analizar todos os meus
pensamentos, pero o domingo converteuse nun día de peculiar deleite
para min (xa case me afixera ao recuncho de atrás da carruaxe), pois
gustábame oílo
e gustábame velo tamén, aínda que sabía que non era
guapo nin sequera o que se di agradable de aspecto externo; pero dende
logo non era feo.
Agnes Grey
120
De estatura, era un pouco (moi pouco) por enriba da media;
perfectamente simétrico de tipo, de peito corpulento e complexión rexa; o
contorno do seu rostro consideraríase moi cadrado para os prototipos de
beleza pero, para min, expresaba decisión de carácter; o seu cabelo
castaño escuro non estaba coidadosamente rizado coma o do señor
Hatfield, senón simplemente peiteado cara a un lado sobre unha fronte
ampla e branca; as cellas, supoño, eran demasiado prominentes, pero
debaixo daquelas cellas escuras resplandecían uns ollos de excepcional
poder, de cor castaña, non grandes e algo afundidos, pero incriblemente
brillantes e expresivos; tamén había carácter na boca, algo que indicaba
que era un home de firmes propósitos e un pensador habitual, e cando
sorría
pero aínda non falarei diso, pois no momento do que falo, nunca o
vira sorrir; e, de feito, a súa aparencia xeral non me transmitía a idea dun
home moi dado a semellante relaxación, nin dun individuo tal como
describían os campesiños. Axiña formara unha opinión sobre el e, malia as
recriminacións da señorita Murray, estaba completamente convencida de
que era un home moi sensato, de fe firme e piedade ardente, pero
precavido e severo; e cando descubrín que ás súas outras boas calidades
se engadía unha verdadeira benevolencia e unha amabilidade tenra e
considerada, o descubrimento quizais me encantou moito máis por non
estar preparada para esperalo.
Agnes Grey
121
CAPÍTULO XII: O CHUVASCO
A seguinte visita que fixen a Nancy Brown foi durante a segunda
semana de marzo porque, malia que tiña moitos minutos libres ao longo
do día, de cando en cando conseguía ter unha hora enteira para min soa,
xa que, como todo dependía do capricho da señorita Matilda e a súa irmá,
non podía haber orde nin regularidade. Calquera actividade que eu elixise,
cando non estaba ocupada por elas ou polos seus problemas, debía
manter os lombos cinguidos, os pés calzados e o báculo na man, por así
dicilo, pois non estar dispoñible no mesmo momento en que me
chamaban era considerado unha ofensa imperdoable non só polas miñas
alumnas e a súa nai senón mesmo pola criada que viña sen alento na miña
busca, exclamando:
Debe ir directamente á aula, señora, as señoritas están agardándoa!
Clímax de horror! Alí agardando pola súa institutriz!
Pero esta vez estaba case segura de que tería unha ou dúas horas para
min, pois Matilda estaba a prepararse para un longo paseo dacabalo e
Rosalie estaba a vestirse para ir cear á casa de lady Ashby, polo que
aproveitei a ocasión para dirixirme á casiña da viúva, onde a atopei algo
preocupada pola súa gata, que levaba ausente todo o día. Consoleina con
todas as anécdotas das tendencias itinerantes do animal que puiden
lembrar.
Danme medo os gardamontes dixo. É no único en que penso. Se
os novos cabaleiros estivesen na casa, pensaría que eles mandaran os seus
cans tras ela, para amolala, pobriña, como fixeran cos gatos de moita
pobre xente, pero agora non podo temer iso.
Agnes Grey
122
Nancy tiña mellor os ollos, mais aínda estaban lonxe de estar ben de
todo; estivera tentando facer unha camisa de domingo para o seu fillo,
pero díxome que só aguantaba facer un pouquiño de cando en vez, polo
que progresaba con lentitude, aínda que ao pobre raparigo facíalle moita
falta. Así que me propuxen axudala un pouco, despois de lerlle, pois tiña
tempo dabondo aquela tarde e non tiña que regresar até a tardiña.
Aceptou agradecida o meu ofrecemento.
Tamén me fará compañía, señorita dixo, e agradézollo porque
me sinto moi soa sen a gata.
Pero cando acabara de ler e levaba media costura feita, co ancho dedal
de Nancy axustado ao dedo por medio dun papel enrolado ao redor,
interrompeume a entrada do señor Weston coa gata no colo. Agora vin
que sabía sorrir, e resultaba moi agradable.
Fíxenlle un bo favor, Nancy comezou; logo, ao verme, recoñeceu a
miña presenza cunha pequena reverencia. Eu resultaría invisible para o
señor Hatfield ou calquera outro cabaleiro daquela contorna. Rescateille
a gata continuou das mans, ou se cadra da escopeta, do gardamontes
do señor Murray.
Que Deus o bendiga, señor exclamou a anciá agradecida, a piques
de chorar de felicidade ao coller a súa favorita do colo del.
Coide vostede dela dixo el e non permita que se achegue á
coelleira, pois o gardamontes xura que a matará dun tiro se volve vela alí.
Faríao hoxe se non chego a estar eu alí a tempo para impedirllo. Creo que
chove, señorita Grey engadiu con voz máis queda, vendo que apartara o
Agnes Grey
123
meu labor e me preparaba para marchar. Non quero molestala
Non
quedarei nin un par de minutos.
Quedarán ambos os dous até que acabe este chuvasco dixo Nancy
mentres avivaba o lume e colocaba outra cadeira xunta el. Vaites! Hai
sitio aquí para todos.
Vexo mellor aquí, grazas, Nancy respondín, levando o meu labor
xunta a xanela, onde tivo a bondade de deixar que quedase tranquila,
mentres ela colleu un cepillo para quitarlle os pelos da gata ao abrigo do
señor Weston; quitoulle coidadosamente a choiva do chapeu, e deulle de
cear á gata, falando sen parar en todo momento: ora dando as grazas ao
seu amigo o clérigo polo que fixera, ora preguntándose como a gata
descubriría a coelleira, ora laiándose das posibles consecuencias de tal
descubrimento. El escoitaba cun sorriso tranquilo e bondadoso e
finalmente, accedendo ás súas insistentes invitacións, tomou asento,
aínda que repetiu que non tiña intención de quedar.
Teño outro sitio a onde ir dixo e vexo (mirando o libro que estaba
sobre a mesa) que lle leu outra persoa.
Si, señor, a señorita Grey tivo a amabilidade de lerme un capítulo, e
agora axúdame cunha camisa para Bill, pero temo que colla frío alí. Non
quere vostede achegarse ao lume, señorita?
Non, grazas, Nancy, non teño frío. Debo marchar en canto acabe este
chuvasco.
Ai, señorita! Se dixo vostede que podía quedar até a tardiña
exclamou a anciá provocadora, e o señor Weston colleu o chapeu.
Agnes Grey
124
Non, señor dixo ela, por favor non marche agora que chove
tanto.
Pero teño a impresión de que impido á súa visita achegarse ao lume.
Para nada, señor Weston respondín, esperando que non faría dano
unha mentira de tal natureza.
Claro que non! exclamou Nancy. Se hai sitio dabondo!
Señorita Grey dixo el, medio de broma, coma se sentise a
necesidade de cambiar de tema aínda que non tivese nada especial que
dicir, quixera que me desculpase ante o señor da mansión cando o vexa.
Estaba presente cando rescatei a gata de Nancy, e máis ben non aprobou
a miña acción. Díxenlle que a gata significaba máis para ela que todos os
coellos para el, e tan audaz afirmación mereceu que me dedicase unhas
palabras moi pouco educadas e coido que lle contestei con demasiado
entusiasmo.
Vaia por Deus, señor! Espero que non pelexase co amo por culpa da
miña gata. Non soporta que lle contesten.
Oh, non importa, Nancy. Non me preocupa realmente: non dixen
nada moi descortés, e supoño que o señor Murray está afeito a utilizar
unha linguaxe algo forte cando se anoxa.
Si, señor; é unha mágoa.
E agora si que teño que marchar. Teño que ir visitar un sitio unha
milla máis aló, e seguro que non quere que volva ás escuras; ademais,
case deixou de chover agora, así que boas tardes, Nancy. Boas tardes,
señorita Grey.
Agnes Grey
125
Boas tardes, señor Weston
pero non conte vostede comigo para
que lle faga as paces co señor Murray, pois nunca o vexo, moito menos
para falar con el.
De verdade? Entón non ten remedio contestou con aflixida
resignación; logo, cun peculiar medio sorriso, engadiu: Pero non
importa; creo que o señor ten máis para desculpar ca min. E saíu da
casiña.
Continuei cosendo mentres tiven luz para ver; logo deille as boas noites
a Nancy, cortando a súa excesiva gratitude coa innegable afirmación que
só fixera por ela o que ela faría por min, se estivese no meu lugar e eu no
dela, e regresei apresurada a Horton Lodge, onde, ao entrar na aula,
atopei a mesa do té envolvida en confusión, coa bandexa asolagada de té
e a señorita Matilda dun humor feroz.
Señorita Grey, onde andaba metida? Tomei o té hai media hora, e
tiven que preparalo eu e bebelo soa. Tiña vostede que volver máis cedo!
Fun ver a Nancy Brown. Pensei que non regresara vostede de
cabalgar.
Gustaríame saber como ía cabalgar baixo a choiva! O condenado
chuvasco xa foi bastante molesto, chegando cando estaba en plena
marcha; e logo vir para atopar que non había ninguén para tomar o té
comigo
e sabe vostede que non sei facer o té ao meu gusto!
Non pensei na chuvia respondín (e, de feito, non pasara pola miña
cabeza pensar que iso a levaría de volta á casa).
Agnes Grey
126
Non, claro que non; vostede estaba ben resgardada e nunca pensa
nos demais.
Aguantei os seus vulgares reproches con sorprendente ecuanimidade,
mesmo con bo humor, pois era consciente de que lle fixera máis ben a
Nancy Brown ca mal a ela; e quizais algún outro pensamento axudase a
non perder o ánimo e atopar pracer na cunca de té frío e reseso, e
encanto na mesa polo demais desagradable; mesmo estiven a piques de
dicirllo á cara pouco amable da señorita Matilda. Mais ao pouco intre foi
aos cortellos e deixoume para que gozase tranquilamente da comida
solitaria.
Agnes Grey
127
CAPÍTULO XIII: AS PRÍMULAS
A señorita Murray adoitaba ir dúas veces á igrexa agora, pois gustáballe
tanto a admiración que non aturaba perder unha soa oportunidade de
conseguila; e era tan seguro que a conseguiría alí onde se presentase que,
estivesen ou non Harry Meltham e o señor Green, sempre estaba
presente alguén a quen non lle pasarían desapercibidos os seus encantos,
ademais do reitor, que estaba xeralmente obrigado a asistir por razón do
seu cargo oficial. Xeralmente tamén, se o tempo así o permitía, ela e a súa
irmá volvían á casa a pé; Matilda, porque odiaba confinarse na carruaxe, e
ela, porque lle desagradaba esa privacidade e gozaba da compañía que
adoitaba animar a primeira milla do camiño entre a igrexa e o enreixado
do señor Green, preto da cal se iniciaba a estrada privada que conducía a
Horton Lodge, que se atopaba en dirección contraria, mentres que a
estrada pública levaba en liña recta á mansión aínda máis afastada de sir
Hugh Meltham. Deste xeito, sempre había unha posibilidade de que as
acompañase até alí ou ben Harry Meltham, con ou sen a señorita
Meltham, ou o señor Green, quizais acompañado dunha das súas irmás ou
ambas as dúas, e algún cabaleiro que estivese con eles de visita.
O que eu fose camiñando coas novas damas ou na carruaxe cos seus
pais dependía totalmente do capricho delas; se decidían «levarme» con
elas, ía a pé; se, por razóns que só elas coñecían, preferían ir soas, eu
ocupaba o meu lugar na carruaxe. Agradábame máis ir a pé, pero un
sentido de reticencia a impoñer a miña presenza a alguén que non a
desexaba, sempre me mantiña pasiva nestas ocasións e noutras similares,
e nunca cuestionaba as causas dos seus cambiantes caprichos. De feito,
esta era a mellor política, pois someterse e compracer era o papel da
Agnes Grey
128
institutriz mentres que satisfacer o seu propio pracer era o das alumnas.
Mais cando ía camiñando, a primeira metade do camiño adoitaba
causarme unha gran molestia. Como ningún dos cabaleiros ou damas se
dignaba a decatarse da miña presenza, era desagradable andar ao seu
carón, coma se estivese a escoitar o que dicían ou desexando que me
considerasen un deles, mentres eles falaban por enriba ou a través de
min, e se cando falaban os seus ollos caían sobre min, parecían observar o
baleiro, coma se non me visen ou tivesen moitas ganas de que así
parecese. Era desagradable tamén camiñar detrás, coma se recoñecese a
miña propia inferioridade, pois a verdade é que me consideraba case tan
boa coma o mellor deles, e quería que o soubesen e non cresen que me
consideraba un mera servente, que coñecía demasiado ben o seu lugar
coma para ir camiñando xunta uns cabaleiros e damas tan finos coma
eles
aínda que as súas novas damas quixesen tela con elas e mesmo se
dignaban a conversar con ela cando non había mellor compañía
dispoñible. Deste xeito, case me avergoña confesalo, tomaba grandes
molestias (se é que ía xunta eles) por aparecer absolutamente
inconsciente da súa presenza ou indiferente a ela, coma se estivese
totalmente absorbida nas miñas propias reflexións ou na contemplación
dos obxectos que estaban ao meu redor; ou, se quedaba atrás, algún
paxaro ou algún insecto atraía a miña atención e, despois de examinalo co
debido interese, seguía o paseo a soas, paseniño, até que as miñas
alumnas se despedían dos seus compañeiros e se desviaban pola tranquila
estrada privada. Lembro perfectamente unha ocasión destas, unha
preciosa tarde cara a finais de marzo: o señor Green e as súas irmás
mandaran regresar baleira a súa carruaxe co fin de gozar do brillante sol e
a suave brisa dando un paseo sociable cos seus visitantes, o capitán
Agnes Grey
129
Fulano e o tenente Mengano (un par de militares presumidos), e as
señoritas Murray, as cales, por suposto, conseguiron unirse a eles. Esta
compañía agradaba especialmente a Rosalie, pero, ao non atopala
enteiramente do meu gusto, eu non tardei en quedar atrás e púxenme a
explorar plantas e insectos ao longo das verdes sebes e as floridas cercas
até que o grupo estivo bastante adiantado e puiden oír o doce canto da
louzá laverca. Entón o espírito de misantropía que se apoderara de min
comezou a esvaecer baixo o suave aire puro e o sol tépedo, pero no seu
lugar xurdiron tristes pensamentos da miña primeira infancia, a morriña
de gozos perdidos ou o anhelo dun destino futuro máis prometedor.
Mentres os meus ollos percorrían as altas sebes cubertas de herba nova e
follas verdes e coroadas con arbustos florecentes, desexei intensamente
ver algunha flor coñecida que me lembrase os arborizados vales ou os
verdes outeiros da miña casa
os páramos escuros, por suposto, eran
impensables. Tal descubrimento faría que me brotasen bágoas dos ollos,
sen dúbida, pero era un dos meus maiores praceres naquel momento. Por
fin albisquei no alto, entre as retortas raíces dun carballo, tres preciosas
prímulas, que axexaban con tanto encanto dende o seu agocho que me
saltaron as bágoas nada máis velas, pero estaban tan altas que tentei en
balde coller unha ou dúas para soñar con elas e levalas comigo. Non podía
alcanzalas sen rubir polo terraplén, pero impediume facelo o son dunha
pisada detrás de min nese momento, e estaba a piques de afastarme
cando me sorprenderon as palabras pronunciadas co tons graves e serios
dunha voz moi coñecida:
Permítame que llas colla, señorita Grey.
Agnes Grey
130
Inmediatamente colleu as flores e entregoumas. Era o señor Weston, por
suposto
que outro se molestaría en facer tanto por min? Deille as grazas,
non sei se de xeito cálido ou frío, pero estou segura de que non expresei
nin a metade do agradecemento que sentía. Era unha parvada, quizais,
sentir ningunha gratitude, pero pareceume a min naquel momento unha
mostra extraordinaria da súa bondade, un acto de amabilidade á que non
podería corresponder pero que nunca esquecería. Estaba moi pouco afeita
a recibir semellantes xentilezas, moi pouco preparada para esperalas
de
ningunha persoa que se achase a cincuenta millas á redonda de Horton
Lodge. Así e todo, iso non me impediu sentirme algo incómoda na súa
presenza, e púxenme a seguir as miñas alumnas a moita maior velocidade
ca antes; aínda que, quizais, se o señor Weston se dese por aludido e me
permitise pasar sen dicir outra palabra, podería repetilo unha hora
despois, pero non o fixo. Un paso algo acelerado para min era un paso
normal para el.
As súas novas damas deixárona soa dixo.
Si; están ocupadas cunha compañía máis agradable.
Entón non se moleste vostede en alcanzalas.
Afrouxei o paso, pero ao momento arrepentinme de facelo; o meu
acompañante non dicía nada, e a min non se me ocorría nada en absoluto
que dicir, e temía que el se atopase na mesma situación. Finalmente, con
todo, rompeu a pausa para preguntarme, cunha peculiar brusquidade moi
súa, se me gustaban as flores.
Si, moito respondín, sobre todo as silvestres.
Agnes Grey
131
A min gústanme as flores silvestres dixo; non me gustan as
demais, porque non teño ningún vínculo en particular con elas, coa
excepción dunha ou dúas. Cales son as súas flores preferidas?
As prímulas, as campánulas e o breixo.
As violetas non?
Non, porque, como vostede di, non teño ningún vínculo en particular
con elas, pois non hai violetas doces nos outeiros e vales ao redor da miña
casa.
Debe de ser un gran consolo para vostede ter un fogar, señorita Grey
observou o meu acompañante tras unha curta pausa; por afastado
que estea, ou por pouco que o visite, é algo cara a onde ollar.
Pois si que o é, tanto que creo que non podería vivir sen iso
respondín, cun entusiasmo do que me arrepentín enseguida, porque
pensei que debía de parecer esencialmente parva.
Si que podería dixo el, cun sorriso pensativo. As ataduras que nos
unen á vida son máis resistentes do que vostede ou calquera imaxina,
calquera que non sentira a forza coa que se pode tirar delas sen rompelas.
Podería sentirse triste sen fogar, pero mesmo así vostede podería vivir, e
non tan triste como supón. O corazón humano é coma o caucho: cun
pouco pódese inflamar pero nin con moito se pode facer estalar. Se
«pouco máis ca nada o altera, pouco menos ca todo abondará» para
rompelo. Nas partes externas do noso corpo existe un poder vital
inherente que o fortalece contra a violencia externa. Cada golpe que o fai
cambalear servirá para endurecelo contra un golpe futuro, igual que a pel
da man se fai máis grosa e os músculos se fortalecen co traballo
Agnes Grey
132
constante, no canto de se debilitaren, polo que un día de arduo traballo
que podería estragarlle a palma a unha dama non deixaría pegada na dun
labrador rexo. Falo por experiencia, en parte pola miña propia. Houbo
unha época na que pensaba igual ca vostede
Polo menos estaba
convencido de que o fogar e os seus afectos eran o único que facían
tolerable a vida, e que, coa privación deles, a existencia converteríase
nunha carga difícil de aturar. Pero agora non teño fogar, a non ser que
queira vostede dignificar con ese nome os dous cuartos que teño alugados
en Horton. E non fai nin doce meses que perdín o último e máis amado
dos meus seres queridos. Con todo, non só vivo senón que non estou
totalmente desprovisto de esperanza e consolo, mesmo nesta vida, aínda
que debo recoñecer que poucas veces consigo entrar nunha casiña
humilde ao luscofusco e ver os moradores reunidos apraciblemente ao
redor da alegre cheminea sen case sentir envexa do seu benestar
doméstico.
Aínda non sabe que felicidade ten ante vostededixen; agora está
no comezo da viaxe.
A mellor felicidade xa a teño respondeu el: o poder e o desexo de
ser útil.
Achegabámonos a un oco na sebe que daba a un carreiro que conducía
a unha granxa, onde supuxen que se dirixía o señor Weston para ser
«útil», pois despediuse de min, pasou polo oco e camiñou polo carreiro co
seu habitual paso firme e elástico, deixándome para reflexionar sobre as
súas palabras mentres seguía o meu camiño soa. Xa oíra que perdera a
súa nai non moitos meses antes de vir. Ela era entón o último e máis
amado dos seus seres queridos, e el non tiña fogar. Compadecino de
Agnes Grey
133
corazón, case chorei por compaixón. E isto, pensei, explicaba a sombra de
cautela prematura que tan frecuentemente lle escurecía a fronte e lle
daba a reputación de ter unha actitude malhumorada e sombría para a
caritativa señorita Murray e toda a súa familia. «Pero, pensei, non
está tan abatido como o estaría eu ante tales privacións: leva unha vida
activa e ten ante el un amplo campo para o esforzo útil, pode facer
amigos, e pode construír un fogar tamén se o desexa, e sen dúbida
desexarao algunha vez. Que Deus lle dea unha parella para ese fogar que
sexa digna del e que o converta nun fogar feliz, o tipo de fogar que el
merece ter. E que agradable sería
». Pero tanto ten o que pensei.
Empecei a escribir este libro coa intención de non agochar nada, para
que os que quixesen puidesen beneficiarse de examinar o corazón dunha
persoa semellante. Pero temos algúns pensamentos que poden mirar ás
súas anchas todos os anxos do ceo, pero non os nosos iguais, nin sequera
os mellores e máis amables de entre eles.
Para entón os Green marcharan á súa casa e as Murray dobraran pola
estrada privada, por onde me apresurei a seguilas. Atopei as dúas
raparigas entretidas nun animado debate sobre os méritos respectivos dos
dous novos oficiais; pero, ao me ver, Rosalie detívose na metade dunha
frase para exclamar con malicioso xúbilo:
Ahá, señorita Grey! Por fin chegou, non? Non é milagre que se
atrasase tanto, e tampouco me estraña que defenda con tanto afán ao
señor Weston cada vez que me meto con el
Ahá! Agora enténdoo todo!
Veña, señorita Murray, non sexa parva dixen, tentando rir con bo
humor, xa sabe que esas parvadas non me impresionan.
Agnes Grey
134
Pero seguiu con tantas necidades intolerables, coa axuda da súa irmá,
que inventou uns embustes axeitados para a ocasión, que me pareceu
necesario dicir algo para xustificarme.
Que tolemia é todo isto! exclamei. Se o camiño do señor Weston
coincidiu co meu durante unhas cantas iardas, e se quixo intercambiar
unha ou dúas palabras comigo ao nos cruzarmos, que hai de raro niso?
Asegúrolles que nunca antes falei con el, con excepción dunha ocasión.
Onde? Onde e cando? exclamaron ansiosas.
Na casa de Nancy.
Ahá! Así que o atopou alí, non si? exclamou Rosalie, cun riso
exultante. Xa ves, Matilda, acabo de descubrir por que lle gusta tanto ir
á casa de Nancy Brown! Vai aló para coquetear co señor Weston!
A verdade é que non vale a pena nin contradicila
Tan só o vin alí
unha vez
e como había de saber que ía ir el?
Por irritada que me sentía ante o seu necio xúbilo e molestas
insinuacións, o meu desasosego non durou moito; en canto cansaron de
se burlar, volveron unha vez máis co capitán e o tenente; e mentres
debatían e comentaban sobre estes, axiña acougou a miña indignación,
esquecín enseguida o motivo que a causaba e dirixín os meus
pensamentos a temas máis agradables. Así que seguimos entrando no
parque e chegamos á mansión; e mentres subía a escaleira cara ao meu
cuarto, só tiña un pensamento: o meu corazón estaba a piques de
desbordar cun único desexo sincero. En canto entrei e pechei a porta,
finquei de xeonllos e pronunciei unha oración fervente aínda que non
impetuosa: «Fágase a túa vontade», tentei dicir, pero «Pai, todas as
Agnes Grey
135
cousas son posibles para ti e que sexa a túa vontade
» era seguro que
viría despois. Por ese desexo
por esa oración, desprezáronme tanto os
homes coma as mulleres, pero
«Pai, ti non me desprezarás
», dixen,
convencida de que era verdade. Parecíame a min que desexaba o
benestar doutro con tanto afán coma o meu
non, mesmo que iso era o
obxecto principal do meu desexo. É posible que me enganase a min
mesma, pero aquela idea deume a confianza para pregar e a forza para
esperar que o meu rogo non fose en balde. En canto ás prímulas, gardei
dúas delas nun vaso no meu cuarto até que murcharon de todo e tirounas
a doncela, e prensei os pétalos da outra entre as follas da miña Biblia
Aínda as teño e penso quedar con elas para sempre.
Agnes Grey
136
CAPÍTULO XIV: O REITOR
O día seguinte foi tan espléndido coma o anterior. Pouco despois do
almorzo, a señorita Matilda, tras galopar e meter a pata nunhas cantas
leccións sen proveito e golpear vingativa o piano durante unha hora, moi
anoxada con el e comigo, porque a súa mamá non quixera darlle o día
libre, marchou ao seu lugar preferido: o curral, os cortellos e as canceiras,
e a señorita Murray saíra para gozar dunha tranquila camiñada
acompañada dunha nova novela de moda, deixándome na aula, ocupada
nunha acuarela que prometera facerlle e que insistía en que acabase
aquel día.
Aos meus pés xacía un pequeno e rudo terrier. Era propiedade da
señorita Matilda, pero odiábao e tiña intención de vendelo, alegando que
estaba moi consentido. Realmente era un exemplar excelente da súa
especie, pero ela afirmaba que non servía para nada e que nin sequera
tiña intelixencia suficiente para coñecer a súa propia ama.
O caso é que o comprara cando era un cachorro, insistindo, ao
principio, en que non o tocase ninguén máis ca ela; pero como axiña
quedou cansa dun animaliño tan desvalido e molesto, de boa gana
accedeu aos meus rogos de facerme cargo del; e eu, ao coidar
cariñosamente da criatura dende a infancia até a adolescencia,
naturalmente obtiven o seu afecto, recompensa que valoraba moitísimo e
que me parecía que superaba con fartura todas as molestias que tomaba
se non fose porque o sentimento de gratitude do pobre Snap expoñíao a
moitas palabras duras e patadas e beliscos maliciosos de parte da súa
dona e porque se achaba agora en perigo de que o «sacrificasen» en
consecuencia ou o transferisen a algún amo rudo e cruel. Pero como podía
Agnes Grey
137
eu evitalo? Non podía facer que o can me odiase por tratalo de xeito cruel,
e ela non o ía gañar con bondade.
Con todo, mentres estaba sentada así, traballando co lapis, a señora
Murray entrou no cuarto, medio airosa, medio ruidosa.
Señorita Grey comezou, querida! Como pode estar debuxando
nun día coma o de hoxe? Ela pensaba que o facía polo meu propio
gusto. Sorpréndeme que non poña o chapeu e saia coas señoritas.
Creo, señora, que a señorita Murray está a ler e a señorita Matilda
está entretida cos cans.
Se vostede tentase entreter un pouco máis a señorita Matilda, creo
que non se vería obrigada a buscar entretemento tanto como o fai coa
compañía de cans, cabalos e mozos de corte; e se estivese vostede un
pouco máis alegre e disposta a conversar coa señorita Murray, non iría
deambular tanto polos campos cun libro na man. Con todo, non quero
incomodala dixo, vendo, supoño, que me ardían as fazulas e me tremían
as mans cunha desagradable emoción, por favor, non sexa tan
susceptible, ou non haberá xeito de falar con vostede. E dígame, sabe
onde foi Rosalie e por que lle gusta tanto estar soa?
Di que lle gusta estar soa cando ten un libro novo que ler.
Pero por que non pode lelo no parque ou no xardín? Por que ha de
marchar ao campo e aos sendeiros? E como é que a atopa tantas veces o
señor Hatfield? Díxome que a semana pasada fora cabalgando xunta ela
por Moss Lane, e estou segura de que foi a el a quen vin dende a xanela
do meu cuarto de vestir, camiñando moi rápido ante as portas do parque
cara ao campo onde vai ela tan a miúdo. Quixera que fose vostede ver se
Agnes Grey
138
está alí, e lémbrelle con delicadeza que non é correcto que unha señorita
do seu rango e posición deambule a soas dese xeito, exposta ás atencións
de calquera que se queira dirixir a ela, coma se fose unha pobre rapariga
abandonada que non ten un parque onde pasear nin familia que se ocupe
dela; e dígalle que o seu papá se anoxaría moitísimo se soubese que trata
o señor Hatfield dese xeito tan familiar que me temo que o trata; e
oh!,
se vostede, ou se calquera institutriz tivese a metade da vixilancia dunha
nai, a metade do coidado ansioso dunha nai, a min aforraríame este
traballo, e vostede vería axiña a necesidade de non perdela de vista e de
facer que lle resultase agradable a súa compañía para que
Ben, vaia,
vaia, non hai tempo que perder berrou, vendo que eu gardara os meus
materiais de debuxo e estaba na porta esperando a conclusión da súa
alocución.
De acordo cos seus prognósticos, atopei a señorita Murray no seu
campo favorito lindeiro co parque; e, por desgraza, non estaba soa, pois a
figura alta e maxestosa do señor Hatfield camiñaba paseniño ao seu
carón.
Aquí presentábaseme un problema. O meu deber era interromper o
tête-à-tête. Pero como o faría? Ao señor Hatfield non o podía escorrentar
unha persoa tan insignificante coma min, e colocarme ao outro lado da
señorita Murray, impoñendo a miña presenza inoportuna ao non lle facer
caso ao seu compañeiro era unha grosaría da que non podía ser culpable;
tampouco tiña o valor para chamala dende o extremo do campo, dicindo
que se requiría a súa presenza noutra parte. De modo que optei pola
solución intermedia de camiñar lenta pero constantemente en dirección a
eles, decidida, se a miña presenza non era suficiente para escorrentar o
Agnes Grey
139
pretendente, a pasar por alí e dicirlle á señorita Murray que a buscaba a
súa nai.
Tiña un aspecto encantador mentres deambulaba amodo baixo os
frondosos castiñeiros que estendían os seus longos brazos sobre os
lindeiros do parque, o libro pechado nunha man e na outra unha grácil
póla de mirto que lle servía de precioso xoguete, os seus relucentes
caracois escapando profusamente do pequeno chapeu e suavemente
arrolados pola brisa, as belas fazulas ruborizadas con vaidade satisfeita, os
risoños ollos azuis ora lanzando miradas furtivas ao seu admirador, ora
mirando a súa póla de mirto. Pero Snap, que corría diante de min,
interrompeuna en metade dalgunha réplica medio vivaz, medio travesa,
ao collerlle vigorosamente o vestido e tirar con forza, até que o señor
Hatfield asestou un golpe resoante no cranio do animal co seu bastón, o
que lle fixo volver comigo ouveando cun clamoroso alboroto que divertiu
excesivamente ao cabaleiro; pero ao verme tan preto, supoño que pensou
que tamén debía marchar, e cando me parei para acariñar o can, con
ostentosa compaixón para mostrarlle a miña desaprobación ante a súa
severidade, oíno dicir:
Cando a verei de novo, señorita Murray?
Na igrexa, supoño respondeu ela, a non ser que os seus negocios
o traian outra vez por aquí no preciso momento en que eu pase.
Sempre me podería arranxar para ter negocios por aquí, se soubese
exactamente cando e onde atopala.
Pero aínda que quixese, non podería dicirllo, porque son tan pouco
metódica que nunca sei o que vou facer dun día para outro.
Agnes Grey
140
Entón, déame iso, mentres tanto, para consolarme dixo el, medio
de broma e medio en serio, estendendo a man cara ao ramiño de mirto.
Non, por suposto que non llo hei dar!
Si!Por favor! Serei o máis triste de todos os homes se non mo dá. Non
pode vostede ser tan cruel coma para negarme un favor tan fácil de
conceder e con todo tan apreciado rogou el tan fervorosamente coma
se a súa vida dependese diso.
Para entón eu xa estaba a poucas iardas deles, esperando impaciente
que el marchase.
Entón, teña, cóllao e marche! dixo Rosalie.
El aceptou o agasallo de boa gana, murmurou algunha cousa que a fixo
ruborizarse e axitar a cabeza cun movemento brusco, pero cun risiño que
demostraba que o seu desgusto era de todo finxido; logo, cun saúdo
cortés, retirouse.
Viu algunha vez un home semellante, señorita Grey? preguntou
ela, volvéndose cara a min. Alégrome moitísimo que aparecese vostede!
Cría que nunca o ía a quitar de enriba
e tiña moito medo de que o vise
papá.
Levaba moito tempo con vostede?
Non, non moito, pero é moi impertinente; e sempre está por aquí
arredor, finxindo que os seus negocios ou as súas obrigas sacerdotais
requiren que veña a estes lugares, e realmente buscándome e
abalanzándoseme, pobriña de min, cada vez que me ve.
Agnes Grey
141
Pois a súa nai opina que non debería vostede pasar do parque ou do
xardín sen que a acompañe unha persoa discreta e matronal coma min
para manter afastados aos intrusos. Viu ao señor Hatfield pasar
apresuradamente polas portas do parque e por tanto envioume a min con
instrucións de buscala a vostede e coidala, e de advertirlle ademais
Oh, mamá é moi pesada! Coma se eu non puidese coidar de min
mesma! Xa me amolou antes co do señor Hatfield, e díxenlle que pode
confiar en min. Non esquecería o meu rango e posición nin polo home
máis encantador que existise xamais. Oxalá se fincase de xeonllos mañá e
me suplicase que fose a súa esposa para poder demostrarlle o equivocada
que está ao supoñer que eu podería algunha vez
Oh, como me irrita!
Pensar que podería ser tan parva coma para namorarme! É impropio
dunha muller facer tal cousa. O amor! Detesto a palabra! Tal como se
aplica a alguén do noso sexo, creo que é un perfecto insulto! Podería
recoñecer unha debilidade, pero nunca por alguén coma o pobre señor
Hatfield que non ten nin setecentas libras ao ano para amañarse con elas.
Gústame falar con el, porque é moi listo e divertido. Oxalá sir Thomas
Ashby fose a metade de simpático; ademais, debo ter alguén con quen
coquetear, e ninguén máis ten a sensatez de vir por aquí; e cando saímos,
mamá non me permite coquetear con ninguén máis ca con sir Thomas, se
é que está, e se non está síntome atada de pés e mans por se alguén vai e
inventa algunha historia esaxerada, e lle mete na cabeza que estou
prometida ou a piques de prometerme con outro; ou, o que é máis
probable, por medo de que a súa desagradable nai vexa ou se decate dos
meus procederes e considere que non sería unha esposa digna do seu
excelente fillo, coma se o tal fillo non fose o maior pícaro da cristiandade,
Agnes Grey
142
e coma se calquera muller medianamente decente non fose demasiado
boa para el.
É verdade iso, señorita Murray? E sábeo a súa nai, e, malia todo,
quere que case con el?
Seguro que si! Ela sabe máis cousas na súa contra ca min, teño
entendido: ocúltamo por se me desanimo, pois non sabe que me importan
pouco tales cousas. Porque non é para tanto; será bo cando case, como di
mamá, e os libertinos reformados convértense nos mellores maridos, iso é
algo que todo o mundo sabe. O único que eu quixera é que non fose tan
feo
iso é o que me preocupa a min, pero aquí no campo hai tan pouco
onde elixir, e papá non quere que vaiamos a Londres.
Pero a min paréceme que o señor Hatfield sería moito mellor.
Seguro que o sería se fose lord de Ashby Park, non cabe dúbida; pero
o caso é que teño que conseguir Ashby Park, sexa quen sexa quen o
comparta comigo.
Mais o señor Hatfield cre que a vostede lle gusta el todo este tempo;
non se lle ocorre pensar no decepcionado que sentirá cando descubra que
estaba enganado?
Non, claro que non! Será un xusto castigo pola súa presunción, por
atreverse sequera a pensar que a min me podería gustar. Non hai nada
que máis me poida divertir que quitarlle o veo dos ollos.
Logo canto antes o faga, mellor.
Non, xa lle digo que me gusta divertirme con el. Ademais, el non cre
de verdade que me gusta. Teño moito coidado con iso. Non sabe vostede
Agnes Grey
143
o ben que me argallo. É posible que supoña que pode inducirme a que me
guste, polo que penso castigalo como merece.
Ben, pois coidado que non lle dea moitas razóns para esa suposición,
é o único que lle digo respondín.
Pero todas as miñas amoestacións foron en balde: só serviron para que
estivese un pouco máis atenta en ocultarme os seus desexos e os seus
pensamentos. Non volveu falarme do reitor, pero podía ver que a súa
mente, se non o seu corazón, aínda estaba fixa nel e que estaba decidida a
celebrar outra entrevista con el; pois aínda que, cumprindo os desexos da
súa nai, convertérame na súa compañeira de paseos durante un tempo,
aínda persistía en deambular polos campos e os camiños que estaban
máis preto da estrada; e, aínda que falase comigo ou lese o libro que
levaba na man, non paraba de deterse e mirar ao redor ou dirixir a vista á
estrada para ver se viña alguén; e se pasaba algún cabaleiro, eu sabía
polas inxurias ilimitadas que dedicaba ao pobre xinete, fose quen fose,
que o odiaba por non ser o señor Hatfield.
«Seguro, pensei eu, que non lle é tan indiferente como ela cre ou
quere que creamos os demais, e que a preocupación da súa nai non está
tan infundada como afirma».
Pasaron tres días, e el non apareceu. Na tarde do cuarto día, mentres
paseabamos xunta os lindeiros do parque no campo memorable, cada
unha provista dun libro (pois eu sempre procuraba levar algo que facer
para cando ela non quixese que falase), de súpeto interrompeu os meus
estudos dicindo:
Agnes Grey
144
Oh, señorita Grey, faga o favor de ir ver a Mark Wood e levarlle
media coroa á súa muller da miña parte
tiña que mandarlla hai unha
semana, pero esquecino de todo. Teña! dixo, lanzándome o seu
moedeiro e falando aceleradamente. Non se preocupe en sacala agora,
leve o moedeiro e déalles o que lle pareza
Iría con vostede, pero quero
acabar este tomo. Virei ao seu encontro cando remate. Pero apure,
quere? E
oh, espere, non será mellor que lle lea un pouco? Vaia
correndo á casa na procura dalgún libro bo. Calquera cousa servirá.
Fixen o que desexaba pero, sospeitando algo pola brusquidade da súa
actitude e o repentino da súa petición, mirei atrás antes de saír do campo
e alí estaba o señor Hatfield a piques de pasar pola porta. Ao enviarme a
buscar o libro, xusto evitara que me cruzase con el na estrada.
Non importa! pensei, non fará moito mal. Ao pobre Mark viralle
ben a media coroa, e quizais o bo libro tamén. E se o reitor lle rouba o
corazón á señorita Rosalie, suavizaralle un pouco o orgullo; e se ao final
casan, salvaraa dun destino peor; e ela será unha parella boa dabondo
para el e el para ela.
Mark Wood era o xornaleiro tísico do que falei antes. Agora estábase a
consumir moi rápido. A señorita Murray, coa súa liberalidade, obtivo
literalmente a bendición dun que estaba para morrer; pois aínda que a
media coroa serviríalle de moi pouco a el, alegrouse pola súa muller e
fillos, que pronto quedarían viúva e orfos. Despois de sentar uns minutos
e ler un pouco para o consolo e a edificación del e da súa aflixida esposa,
deixeinos; pero non avanzara nin cincuenta iardas antes de atoparme co
señor Weston, que evidentemente se dirixía á mesma casa. Saudoume ao
seu xeito tranquilo e sinxelo, detívose para preguntarme polo estado do
Agnes Grey
145
enfermo e a súa familia, e, cunha especie de falta de cerimonia fraternal e
inconsciente, colleume da man o libro que estaba a ler, volveu unhas
páxinas e fixo uns comentarios breves pero moi sensatos e logo
devolveumo; despois faloume dalgún pobre enfermo que acababa de
visitar, e conversou un pouco sobre Nancy Brown, fixo algunhas
observacións sobre o meu amiguiño peludo, o terrier, que rebuldaba aos
seus pés, e finalmente sobre a bondade do tempo e marchou.
Omitín dar os detalles das súas palabras coa idea de que non ían
interesar ao lector tanto como me interesaron a min, e non porque as
esquecera. Non, lémbroas ben; pois deilles voltas unha e outra vez
durante aquel día e moitos días posteriores, non sei con canta frecuencia,
e lembraba cada entoación da súa voz grave e clara, cada escintileo dos
seus vivos ollos de cor castaña, e cada indicio do seu agradable aínda que
demasiado fugaz sorriso. Temo que tal confesión parecerá en
tremendamente absurda, pero non importa, xa a escribín, e os que a lean
non coñecerán a escritora.
Mentres ía camiñando, feliz e contenta con todo o que me rodeaba, a
señorita Murray veu apresurada reunirse comigo, con paso boiante, a
fazula arroibada e o sorriso radiante mostrándome que ela tamén era
feliz, ao seu xeito. Correndo cara a min, enlazou o seu brazo co meu e sen
esperar a recuperar o alento, comezou:
Xa ve, señorita Grey, considérese moi honrada, pois vou contarlle as
miñas novas antes de lle dicir unha palabra a outra persoa.
Ben, cales son?
Agnes Grey
146
Oh, que noticias! En primeiro lugar, debe saber que o señor Hatfield
abordoume en canto vostede marchou. Estaba morta de medo por se o
vía papá ou mamá, pero vostede sabe que non podía chamala para que
volvese, así que
Oh, non! Non podo contarllo agora, porque vexo a
Matilda no parque e debo ir contarlle o chisme a ela. Con todo, Hatfield
estivo extraordinariamente audaz, indescritiblemente afagador e
inusitadamente tenro
Cando menos tentouno, aínda que non tivo moito
éxito, pois non é o seu estilo. Contareille todo o que dixo noutra ocasión.
Pero que lle dixo vostede a el? Iso interésame máis.
Tamén llo contarei nalgún momento futuro. Dá a casualidade de que
me atopaba de moi bo humor nese momento, pero aínda que estiven
bastante afable e indulxente, tiven coidado de non comprometerme de
ningún xeito. Con todo, ese desgraciado presumido quixo interpretar ao
seu gusto a miña amabilidade e finalmente abusou da miña indulxencia
até o punto de
que lle parece?
Realmente chegou a facerme unha
proposta matrimonial.
E vostede
Erguinme altiva e coa máxima frialdade expresei o meu asombro por
semellante ocorrencia e a miña esperanza de que non vise nada na miña
conduta que xustificase as súas expectativas. Tiña que ver como lle
cambiaba a cara! Quedou totalmente branco. Asegureille que por suposto
o apreciaba, pero que de ningún xeito podía acceder ás súas propostas; e
que aínda que eu accedese, meus pais nunca darían o seu consentimento.
«Pero se o desen, dixo el, vostede aceptaríame?». «Dende logo que non»,
respondín eu, cunha fría determinación que sufocou inmediatamente as
súas esperanzas. Oh, se vise vostede o mortificado que se sentía, o
Agnes Grey
147
abatido que estaba pola desilusión! En realidade, case me compadecín
del. Aínda fixo outro intento desesperado, con todo. Tras un silencio de
duración considerable, durante o cal el loitaba por calmarse e eu por
manterme seria (pois tiña unhas ganas tremendas de rir, o cal o estragaría
todo) dixo el cun aceno de sorriso: «Pero dígame sinceramente, señorita
Murray, se tivese a riqueza de sir Hugh Meltham ou as perspectivas do seu
fillo maior, tamén me rexeitaría? Contésteme coa verdade, pola súa
honra». «Por suposto», dixen eu. «Iso non cambiaría nada en absoluto».
«Era unha gran mentira, pero aínda parecía ter tanta confianza no seu
propio poder de atracción que decidín derrubalo cunha pedra tras outra.
Miroume directamente á cara, pero mantiven tan ben a miña expresión
que non podía imaxinar que dixese outra cousa máis que a pura verdade.
«Entón todo acabou, supoño», dixo el, con aspecto de ser capaz de caer
morto no acto polo desgusto e a intensidade da súa desesperación. Pero
estaba anoxado ademais de desilusionado. Alí estaba el, sufrindo o
indicible, e alí estaba eu, causa inmisericorde de todo, totalmente
impenetrable ante a artillería das súas olladas e palabras, tan
serenamente fría e orgullosa que era inevitable que el sentise algo de
resentimento. «Dende logo que non esperaba isto, señorita Murray.
Podería dicir algo sobre a súa conduta pasada e as esperanzas que me fixo
albergar, pero abstéñome coa condición
». «Sen condicións, señor
Hatfield», díxenlle, indignada de verdade pola súa insolencia. «Entón
permita que llo pida como favor», respondeu, baixando inmediatamente a
voz para falar cun ton máis humilde, «permítame pregarlle que non
comente este asunto con ninguén. Se garda silencio respecto diso, non fai
falta que sufra ningunha das dúas partes, quero dicir, máis alá do
inevitable; porque eu tentarei gardar os meus propios sentimentos para
Agnes Grey
148
min se non consigo aniquilalos; tentarei perdoar aínda que non poida
esquecer a causa dos meus sufrimentos. Supoño, señorita Murray, que
non sabe o dano profundo que me causou. Non quería que o soubese,
pero se, enriba do dano que me fixo (perdóeme, pero inocentemente ou
non, fíxomo), o aumenta dando publicidade a este asunto desafortunado
ou se o menciona sequera, descubrirá que eu tamén podo falar; e aínda
que desprezou o meu amor, non creo que vaia desprezar
». Detívose,
pero mordeu os beizos incruentos e tiña un aspecto tan terriblemente
feroz que me asustei un pouco. Con todo, o orgullo aínda me mantiña,
polo que respondín despectivamente: «Non sei que motivo supón vostede
que poida ter para mencionarllo a ninguén, señor Hatfield; pero se tivese
intención de facelo, non conseguiría vostede determe con ameazas e non
me parece propio dun cabaleiro que o tente». «Perdóeme, señorita
Murray», dixo el, «quíxena tan intensamente
aínda a adoro tan
intensamente que non quixera ofendela; pero aínda que nunca quixen, e
nunca poderei amar ningunha muller como a quixen a vostede, tamén é
certo que ningunha me maltratou tanto. Ao contrario, sempre me pareceu
que o seu sexo era o máis amable, doce e tenro da creación de Deus até
este momento». (Que tipo máis fachendoso por dicir iso!). «E o novo e o
duro da lección que me ensinou vostede hoxe e a amargura de sentirme
desilusionado no único punto do que dependía a felicidade da miña vida
debe escusarme por calquera aspereza aparente. Se a miña presenza lle
resulta desagradable, señorita Murray», dixo (pois eu miraba ao redor
para que vise o pouco que me importaba, de modo que crese que estaba
cansa del, supoño), «se a miña presenza lle resulta desagradable, señorita
Murray, só ten que prometerme o favor que lle comentei e déixoa axiña.
Hai moitas damas, algunhas mesmo desta parroquia, que estarían
Agnes Grey
149
encantadas de aceptar o que vostede esmagou con desprezo baixo os pés.
Naturalmente sentiríanse inclinadas a odiar a unha persoa cun encanto
insuperable que afastou delas o meu corazón e me deixou cego aos
atractivos delas; e unha simple insinuación pola miña banda da verdade a
algunha delas sería dabondo para provocar tales chismes contra vostede
que poderían facer perigar o seu futuro e diminuír as súas posibilidades de
éxito con calquera outro cabaleiro co que vostede ou a súa nai puidesen
querer enredar». «Que quere vostede dicir, señor?» pregunteille, a piques
de espernexar de carraxe. «Quero dicir que este tema dende principio a
fin paréceme un caso de redomado
coqueteo, por dicir algo suave
un
caso que non lle convén nada que se proclame a todo o mundo,
especialmente cos engadidos e esaxeracións das súas rivais femininas, que
estarían encantadas de dar publicidade ao asunto se eu tan só lles dese
pé. Pero prométolle, pola honra de cabaleiro, que xamais escapará dos
meus beizos nin unha palabra nin unha sílaba que poida prexudicala
sempre e cando
». «Ben, ben, non comentarei nada, díxenlle. Pode
vostede contar co meu silencio, se iso lle ofrece algún consolo».
«Prométemo?». «Si», respondín, pois xa quería desfacerme del. «Entón,
adeus!», dixo el, nun ton extremadamente penoso e dorido e, cunha
ollada na que o orgullo loitaba en van contra a desesperación, deu media
volta e marchou, desexando, sen dúbida, chegar á súa casa para pecharse
no estudo e chorar
se non lle saltan as bágoas antes de chegar.
Pero se xa rompeu vostede a súa promesa! exclamei,
verdadeiramente arrepiada ante a súa traizón.
Oh, pero só con vostede
Sei que non o vai contar.
Agnes Grey
150
Dende logo que non; pero di que llo vai a contar á súa irmá; e ela
contarallo aos seus irmáns cando veñan á casa, e a Brown
inmediatamente, se non llo conta vostede antes, e Brown divulgarao ou
fará que se divulgue por todo o condado.
Non, claro que non o fará. Non llo contaremos sequera, a menos que
prometa gardalo estritamente en segredo.
Pero como pretende que ela cumpra mellor a súa palabra que a súa
ama máis instruída?
Ben, ben, logo non llo contaremos dixo a señorita Murray, algo
irritable.
Pero contarallo vostede á súa nai, por suposto seguín eu, e ela
contarallo ao seu pai.
Pois claro que llo contarei a mamá: iso é exactamente o que tanto me
comprace. Agora poderei convencela do equivocada que estaba ao temer
por min.
Así que é iso, non si?
Preguntábame que era o que a deleitaba tanto.
Si; iso e tamén humillar ao señor Hatfield dun xeito tan encantador; e
ademais
ben, debe permitirme un pouco de vaidade feminina; non teño
intención de carecer do atributo máis esencial do noso sexo; e se vise
vostede a intensa vehemencia do pobre Hatfield ao facer a súa ardente
declaración e a súa proposición afagadora, e a anguria da súa mente, que
ningún esforzo do seu orgullo logrou ocultar, cando o rexeitei,
permitiríame ter motivos para sentirme satisfeita.
Agnes Grey
151
Canto maior é a anguria del, paréceme a min, menos causa de
satisfacción ten vostede.
Oh, parvadas! berrou a nova dama, tremendo de anoxo. Ou non
pode ou non quere entenderme. Se non estivese segura da súa
magnanimidade, pensaría que me ten envexa. Pero quizais comprenda a
causa deste pracer, que é tanto coma calquera outro, e é que estou
encantada comigo mesma pola miña prudencia, o meu autodominio, a
miña insensibilidade, se prefire. Non me colleu por sorpresa, nin sequera
un pouco confusa, nin torpe, nin lela; actuei e falei simplemente como
debía, e fun dona de min en todo momento. E aí había un home,
decididamente atractivo Jane e Susan din que é feiticeiramente guapo,
supoño que estas son dúas das damas que el cre que estarían encantadas
de aceptalo, pero, con todo, era realmente un compañeiro moi
intelixente, enxeñoso e agradable
non o que se di intelixente, pero si
dabondo para ser divertido; e é un home do que non habería que
avergoñarse en ningures, e do que unha non cansaría axiña; e, se lle hei de
confesar a verdade, a min agradábame moito, mesmo máis ultimamente
que Harry Meltham; e era evidente que el me adoraba a min; e con todo,
aínda que me abordou soa e sen estar preparada, tiven a sensatez, o
orgullo e a forza para rexeitalo, e con tanto desdén e frialdade como o
fixen: teño boas razóns para estar orgullosa!
E está orgullosa igualmente de lle dicir que lle sería indiferente aínda
que tivese a riqueza de sir Hugh Meltham cando non é certo; e de
prometerlle non falar a ninguén da súa desgraza, aparentemente sen ter a
máis mínima intención de cumprilo?
Agnes Grey
152
Dende logo! Que outra cousa podía facer? Vostede non querería que
eu
pero xa vexo, señorita Grey, que non está de bo humor. Aquí vén
Matilda; irei ver que teñen que dicir ela e mamá sobre isto.
Deixoume, ofendida pola miña falta de empatía e pensando, sen
dúbida, que lle tiña envexa. Non era así, polo menos cría firmemente que
non. Tiña pena dela; estaba asombrada, desgustada pola súa cruel
vaidade; preguntábame por que se daba tanta beleza ás que tan mal a
empregaban, e negábaselles a algunhas que a converterían nun beneficio
para si mesmas e os demais.
Pero Deus saberá, concluín. Supoño que hai homes tan vaidosos,
egoístas e crueis coma ela, e se cadra estas mulleres serven para
castigalos.
Agnes Grey
153
CAPÍTULO XV: O PASEO
Vaia! Oxalá Hatfield non se precipitase tanto! dixo Rosalie ao día
seguinte ás catro da tarde mentres, cun prodixioso bocexo, deixaba o seu
labor co fío de la e miraba apática cara á xanela.
Xa non hai ningún estímulo para saír, nin nada que esperar. Os días
serán moi longos e aburridos cando non haxa festas para alegralos; e non
hai ningunha esta semana nin tampouco a semana que vén, que eu saiba.
É unha mágoa que foses tan desagradable con el observou
Matilda, a quen ía dirixida esa lamentación. Non volverá nunca; e
sospeito que che gustaba despois de todo. Eu esperaba que o adoptases
como pretendente teu, deixándome a min o querido Harry.
Bah! O meu pretendente terá que ser un Adonis, por suposto,
Matilda, admirado por todos os que o vexan, se hei de conformarme cun
só. Sinto perder a Hatfield, confésoo; pero será benvido o primeiro home,
ou grupo de homes aceptables, que veña ocupar o seu lugar. Mañá é
domingo
pregúntome que aspecto terá e se poderá levar a cabo o
servizo. O máis probable é que finxa estar arrefriado para que llo faga
todo o señor Weston.
Que va! exclamou Matilda, algo despectiva. Por parvo que sexa,
non é tan débil coma para iso.
A súa irmá ofendeuse un pouco, pero as circunstancias déronlle a razón
a Matilda: o namorado decepcionado cumpriu coma de costume coas súas
obrigas pastorais. De feito, Rosalie afirmou que parecía moi pálido e
abatido; poida que estivese algo máis pálido, pero a diferenza, se é que a
había, era apenas perceptible. En canto ao seu abatemento, eu non o oín
Agnes Grey
154
rir na sancristía coma outras veces, nin oín a súa voz alta cun discurso
divertido, aínda que si o oín levantar a voz para rifar ao sancristán dun
xeito que sorprendeu á congregación; e nas súas idas e vindas entre o
púlpito e a mesa da comuñón houbo máis de pompa solemne e menos da
arrogancia irreverente, chea de confianza en si mesmo ou, mellor dito, da
compracencia coa que adoitaba moverse, cun aire que parecía dicir:
«Todos me adorades e venerades, seino; pero se hai algún que non,
desafíoo na súa cara!». Pero o cambio máis extraordinario foi que non
permitiu que os seus ollos se dirixisen nin unha vez cara ao banco da
señorita Murray, e que non saíu da igrexa até despois de marcharmos.
O señor Hatfield recibira un golpe moi duro, sen dúbida; pero o seu
orgullo incitouno a utilizar todos os esforzos posibles para ocultar os seus
efectos. Levara unha decepción en canto á súa seguridade de obter unha
esposa non só bela e, para el, extremadamente atractiva, senón cuxo
rango e fortuna puidesen dar brillo a encantos moi inferiores. Ademais,
sen dúbida sentíase intensamente mortificado polo seu rexeitamento, e
profundamente ofendido polo comportamento da señorita Murray en
todo o momento. Daríalle algo de consolo saber o desilusionada que
estaba ela de notalo aparentemente tan pouco afectado, e de ver que foi
quen de non dirixirlle nin unha soa mirada durante os dous servizos, aínda
que, segundo declarou ela, demostraba que pensaba nela todo o intre, ou
que, se non, os seus ollos pousaríanse nela aínda que fose por
casualidade; pero se se pousaran sobre ela, afirmaría que era por non
podía resistir a súa atracción. Tamén poida que lle alegrase, até certo
punto, ver o aburrida e descontenta que estivo ela aquela semana (a
maior parte dela, polo menos) por mor da ausencia da súa habitual fonte
de emoción, e saber con que frecuencia se laiaba de «usalo tan pronto»,
Agnes Grey
155
coma un neno que, tras devorar demasiado rápido a súa torta, queda
chupando os dedos e laiándose da súa propia gula.
Finalmente chamoume unha boa mañá para acompañala nun paseo á
aldea. Ostensiblemente, ía comprar algo de la de Berlín nunha tenda
bastante respectable que frecuentaban principalmente as damas dos
arredores; en realidade
espero non faltar á caridade se supoño que
marchou coa idea de atopar polo camiño ou ben o reitor mesmo ou ben
algún outro admirador, porque mentres camiñabamos, non facía máis que
preguntarse «que faría ou diría Hatfield se nolo atopasemos», etc. Cando
pasamos por diante das portas do parque do señor Green preguntouse
«se estaría na casa (o moi pailán)». Cando nos cruzamos coa carruaxe de
lady Meltham, preguntouse «que estaría a facer o señor Harry nese
estupendo día», e logo empezou a insultar o irmán maior deste por «ser
tan parvo coma para casar e ir vivir a Londres».
Pero dixen eu cría que vostede mesma quería vivir en Londres.
Si, porque é moi aburrido vivir aquí; pero el faino aínda máis aburrido
marchando e, se non estivese casado, podería quedar eu con el en lugar
do odioso sir Thomas.
Logo, observando as pegadas dun cabalo na estrada algo lodosa,
preguntouse «se sería o cabalo dun señor», e finalmente concluíu que si,
pois as marcas eran demasiado pequenas para ser «dun percherón torpe e
grandeiro». Logo preguntouse «quen podía ser o xinete», e se nolo
atopariamos á volta, pois estaba segura de que pasara esa mesma mañá; e
finalmente, cando entramos na aldea e vimos só uns cantos humildes
habitantes andando por alí, preguntouse «por que os moi parvos non
Agnes Grey
156
podían quedar na casa; ela dende logo non quería ver as súas feas caras
nin as súas roupas sucias e ordinarias
Non viñera a Horton para iso!».
No medio de todo isto, confeso, eu tamén me preguntaba, para os
meus adentros, se nos atopariamos ou albiscariamos alguén máis; e cando
pasamos por diante do seu aloxamento, mesmo cheguei a preguntarme se
non estaría xunta a xanela. Ao entrar na tenda, a señorita Murray
pediume que quedase na porta mentres despachaba os seus asuntos, para
dicirlle se pasaba alguén. Pero por desgraza non se vía ninguén máis ca os
aldeáns, con excepción de Jane e Susan Green que baixaban pola rúa,
aparentemente de regreso dun paseo.
Esas parvas! murmurou ela, ao saír despois de concluír o seu
negocio. Por que non traen consigo o idiota do seu irmán? Mesmo el
sería mellor ca nada!
Saudounas, con todo, cun alegre sorriso e manifestando o seu pracer
polo feliz encontro igual ca elas. Colocáronse a cadanseu lado dela, e as
tres camiñaron charlando e rindo como fan as mozas cando se reúnen, se
conxenian minimamente. Pero eu, sentindo que sobraba, deixeinas co seu
alborozo e quedei atrás, como adoitaba facer en tales ocasións: non era
do meu agrado camiñar xunta a señorita Jane ou a señorita Susan coma
unha xordomuda, sen falar nin que me falasen.
Pero esta vez non estiven moito tempo soa. Ao principio resultoume
moi estraño que xusto cando pensaba no señor Weston, aparecese el e
me abordara; pero despois, ao reflexionar un pouco, pensei que non tiña
nada de estraño, a non ser polo feito de que falase comigo, pois, nunha
mañá así e tan preto da súa casa, era bastante natural que el se atopase
alí; e en canto a que eu pensase nel, levábao facendo, con poucas
Agnes Grey
157
interrupcións, dende que nos atoparamos no camiño, así que non tiña
nada de extraordinario.
Está vostede soa outra vez, señorita Grey dixo.
Si.
Que clase de persoas son esas damas, as señoritas Green?
A verdade é que non o sei.
Que raro, vivindo vostede tan preto delas e véndoas tan a miúdo.
Ben, supoño que son unhas raparigas espelidas e de bo corazón; pero
imaxino que vostede debe coñecelas mellor ca min, pois eu xamais falei
con ningunha das dúas.
De verdade? Non me teñen pinta de seren especialmente reservadas.
É moi probable que non o sexan con persoas da súa mesma clase;
pero consideran que se moven nunha esfera bastante diferente da miña.
Non respondeu a isto, pero, tras unha breve pausa, dixo:
Supoño que son estas cousas, señorita Grey, as que a fan pensar que
non podería vivir sen o seu fogar.
Non exactamente. O caso é que son moi sociable para poder vivir feliz
sen ningún amigo, e debido a que os únicos amigos que teño ou é
probable que teña están na casa, se a casa, ou mellor dito, se eles non
estivesen, non digo que non podería vivir, pero preferiría non vivir nun
mundo tan inhóspito.
Agnes Grey
158
Pero por que di os únicos amigos que é probable que teña? É vostede
tan pouco sociable que non pode facer amigos?
Non, pero nunca fixen ningún até agora; e na miña posición actual,
non hai posibilidade de que os faga, nin sequera de trabar unha simple
relación. Poida que a culpa sexa miña en parte, pero espero que non de
todo.
A culpa é en parte da sociedade e en parte, creo eu, dos seus veciños
inmediatos, e en parte, tamén, súa; pois moitas señoras, na súa posición,
faríanse notar e valorar. Pero as súas alumnas deberían ser compañeiras
súas até certo punto; non han ser moitos anos máis novas ca vostede.
Oh, si, ás veces son boas compañeiras, pero non podo chamalas
amigas, nin a elas se lles ocorrería darme tal nome
teñen outras
compañeiras que se axustan máis aos seus gustos.
Quizais sexa vostede demasiado culta para elas. Como se entretén
cando está soa? Le vostede moito?
Ler é a miña ocupación preferida cando teño tempo para facelo e
libros que ler.
De falar dos libros en xeral pasou a falar de diferentes libros en
particular, e seguiu con rápidas transicións dun asunto a outro, pasando
por diversos temas, tanto de gusto coma de opinión; pasamos media hora
debatendo bastante, pero sen que el contribuíse con moitos comentarios,
pois era evidente que lle interesaba menos comunicar os seus propios
pensamentos e preferencias ca descubrir os meus. Non tiña nin o tacto nin
a arte para realizar ese propósito de indagar habilmente sobre os meus
sentimentos ou ideas por medio da declaración real ou aparente dos seus,
Agnes Grey
159
ou levando a conversa por gradacións imperceptibles aos temas que
quería tocar. Pero unha rudeza tan xentil e unha franqueza tan firme non
podían ofenderme.
«E por que se interesa polas miñas capacidades morais e intelectuais?
Que lle importa a el o que eu opine ou sinta?», pregunteime. E o corazón
latexou en resposta a esta pregunta. Pero Jane e Susan Green chegaron
axiña á súa casa. Mentres estiveron de pé charlando ás portas do parque,
tentando convencer á señorita Murray para que pasase, eu desexaba que
marchase o señor Weston, para que ela non o vise comigo ao virarse;
pero, por desgraza, os seus quefaceres, que consistían en facer unha visita
máis ao pobre Mark Wood, facíanlle seguir o mesmo camiño ca nós até
case o final do noso paseo. Con todo, cando viu que Rosalie se despediu
das súas amigas e que eu estaba a piques de alcanzala, deixoume para
seguir adiante a paso máis rápido; pero, ao erguer educadamente o
chapeu para saudala, para a miña sorpresa, no canto de devolverlle o
saúdo cunha inclinación ríxida e pouco afable, ela dedicoulle un dos seus
máis doces sorrisos e, camiñando ao seu carón, comezou a falar con el con
toda a xovialidade e amabilidade imaxinables, e así proseguimos os tres
xuntos.
Tras unha breve pausa na conversa, o señor Weston fixo un comentario
que me dirixiu a min particularmente, como referencia a algo do que
falaramos antes; pero, antes de que eu puidese responder, a señorita
Murray contestou á súa observación e estendeuse máis no tema; el
respondeu; e dende ese momento até o final da entrevista, acaparouno
para ela. Poida que se debese en parte á miña propia estupidez, á miña
falta de tacto e seguridade, pero sentinme ofendida; tremía de
Agnes Grey
160
aprehensión, e escoitaba con envexa o fácil e rápido fluxo das súas
palabras, e vin con ansiedade o brillante sorriso co que ela miraba a cara
del de cando en vez, pois camiñaba un pouco diante co propósito
(supuxen) de que a vise ademais de oíla. Aínda que a súa conversa era
lixeira e trivial, tamén era divertida, e nunca quedaba sen nada que dicir
ou sen as palabras axeitadas para expresarse. Non había nada de
coqueteo ou impertinencia nas súas maneiras, coma cando paseaba co
señor Hatfield; só había unha especie de vivacidade doce e travesa que eu
pensaba que debía de agradar especialmente a un home da disposición e
carácter do señor Weston.
Cando este marchou, ela empezou a rir e murmurou para si:
Sabía que o conseguiría
Conseguir que? pregunteille.
Facerme con ese home.
Pero a que se refire con iso?
Refírome a que marchará á casa e soñará comigo. Dispareille no
corazón!
Como o sabe?
Por moitas probas infalibles: sobre todo a ollada que me botou ao
marchar Non foi unha ollada atrevida (exonéroo diso), foi unha ollada
de adoración tenra e respectuosa. Ha, ha! Non é tan parvo como cría.
Non respondín, pois tiña o corazón na garganta, ou algo semellante, e
non tiña confianza para falar. «Que Deus non o permita! », berrei para os
meus adentros, «polo ben del, non polo meu».
Agnes Grey
161
A señorita Murray fixo varias observacións triviais mentres entrabamos
no parque, ás que (malia a miña reticencia a que aflorase algún indicio dos
meus sentimentos) só puiden responder con monosílabos. Se pretendía
atormentarme ou simplemente divertirse, non sabería dicilo
e
importábame pouco; pero pensei no pobre co seu único cordeiro, e no
rico cos seus mil rabaños, e temía o que lle puidese facer ao señor
Weston, independentemente das miñas propias esperanzas estragadas.
Estiven moi contenta de alcanzar a casa e atoparme a soas de novo no
meu cuarto. O meu primeiro impulso foi deixarme caer na cadeira que
estaba xunta a cama e, apoiando a cabeza na almofada, buscar alivio
cunha apaixonada explosión de pranto: sentín un desexo irrefreable de
sucumbir a tal debilidade, pero non podía ser. Debía conterme e reprimir
os meus sentimentos de momento: soou a campá, a odiosa campá
avisando da cea na aula, e debía baixar co rostro sereno e rir e dicir
parvadas, si, e comer tamén, se podía, coma se todo estivese ben e
acabase de regresar dun paseo agradable.
Agnes Grey
162
CAPÍTULO XVI: A SUBSTITUCIÓN
O domingo seguinte foi un dos días máis sombríos de abril, un día de
nubes densas e escuras e de fortes chuvascos. Ningún dos Murray estaba
en disposición de ir á igrexa pola tarde, excepto Rosalie: ela insistía en ir
coma de costume; así que pediu que lle preparasen a carruaxe e eu fun
con ela, sen ningunha obxección, por suposto, pois na igrexa podía mirar
sen medo de desprezo ou censura unha forma e un rostro máis agradables
para min ca a máis fermosa das creacións de Deus; podía escoitar sen
estorbos unha voz máis encantadora para os meus oídos ca a música máis
doce; podía establecer comunicación coa alma que me interesaba tan
profundamente, e absorber os seus pensamentos máis puros e as súas
aspiracións máis sacras sen nada que estragase tal felicidade excepto os
secretos reproches da miña conciencia, que me murmuraba demasiado a
miúdo que me enganaba a min mesma e me burlaba de Deus ao poñer o
corazón máis ao servizo da creación ca o servizo do creador.
Ás veces estes pensamentos inquietábanme moito, pero ás veces
conseguía acalalos pensando: Non é o home, senón a súa bondade, o que
amo. «Todo o que sexa verdadeiro, todo o que sexa serio, todo o que sexa
xusto, todo o que sexa enxebre, todo o que sexa estimable, todo o que
sexa honroso, calquera virtude ou mérito que haxa, iso é o que debedes
estimar». Facemos ben adorando a Deus nas súas obras; e non coñezo
ningunha delas onde brillen tantos dos seus atributos ou tanto do seu
propio espírito coma neste fiel servo seu, a quen coñecer e non apreciar
sería unha insensibilidade obtusa pola miña banda, xa que teño tan
poucas cousas que nas que ocupar o corazón.
Agnes Grey
163
Case inmediatamente despois da conclusión do servizo, a señorita
Murray abandonou a igrexa. Tivemos que quedar de pé no soportal,
porque chovía e a carruaxe non chegara aínda. Sorprendeume que saíse
tan precipitadamente, porque non estaba nin o mozo Meltham nin o
cabaleiro Green, pero axiña me decatei de que o facía co fin de conseguir
unha entrevista co señor Weston cando saíse, algo que aconteceu en
breve. Despois de saudarnos a ambas as dúas, seguiría o seu camiño, pero
ela detívoo, primeiro con comentarios sobre o tempo desapracible e
despois preguntándolle se tería a bondade de acudir ao día seguinte a ver
a neta da anciá que coidaba da casiña do porteiro, pois a nena estaba con
febre e quería velo. Prometeu facelo.
E a que hora é probable que vaia vostede, señor Weston? Á anciá
gustaríalle saber cando esperalo
Xa sabe vostede que esta xente dálle
máis importancia a ter as súas casiñas ordenadas cando os visitan as
persoas de ben do que adoitamos imaxinar.
Velaquí un marabilloso exemplo de consideración da irreflexiva señorita
Murray. O señor Weston dixo unha hora da mañá á que tentaría ir alí. Para
entón, xa estaba lista a carruaxe e esperaba o lacaio, con paraugas aberto,
para escoltar á señorita Murray a través do patio da igrexa. Eu estaba a
piques de seguilos, pero o señor Weston tamén tiña un paraugas e
ofreceume o favor da súa protección, pois chovía fortemente.
Non, grazas, non me molesta a choiva dixen. Sempre me
abandonaba o sentido común cando me tomaban por sorpresa.
Pero non lle gustará, supoño. En calquera caso, un paraugas non lle
fará ningún dano respondeu, cun sorriso que demostraba que non
estaba ofendido, como o estivese un home de peor carácter ou menos
Agnes Grey
164
perspicacia por semellante negativa a aceptar a súa axuda. Non podía
negar a veracidade da súa afirmación, polo que fun con el até a carruaxe;
mesmo me ofreceu a man ao subir, unha cortesía innecesaria, pero tamén
a aceptei por temor a ofendelo. Dirixiume unha ollada, un breve sorriso ao
separármonos
Foi só un momento, pero vin nel, ou pareceume ver, un
significado que prendeu no meu corazón unha chama máis viva de
esperanza da que existira antes.
Enviaría ao lacaio a por vostede, señorita Grey, se agardase un
momento. Non facía falta que aceptase o paraugas do señor Weston
observou Rosalie, cunha nube moi pouco amigable no seu bonito rostro.
Viría sen paraugas, pero o señor Weston ofreceume o seu e non
podía rexeitar máis o seu ofrecemento do que fixen sen ofendelo
respondín eu cun apracible sorriso, pois a miña felicidade interior
convertía en divertido algo que noutra ocasión me feriría.
A carruaxe xa estaba en marcha. A señorita Murray inclinouse cara
adiante e mirou polo portelo ao adiantar ao señor Weston. El ía
camiñando pola estrada en dirección á súa casa, e non virou a cabeza.
Idiota! exclamou, apoiándose violentamente no asento. Non
sabe o que perdeu por non mirar cara a aquí!
Que perdeu?
Unha reverencia miña, que o elevaría ao sétimo ceo.
Non contestei. Vin que estaba de mal humor, cousa que me
proporcionou un pracer secreto, non polo feito de que ela estivese
molesta, senón porque cría que tiña motivos para estalo. Fíxome pensar
Agnes Grey
165
que as miñas esperanzas non eran de todo froito dos meus desexos e a
miña imaxinación.
Penso quedar co señor Weston en lugar do señor Hatfield dixo a
miña compañeira tras unha breve pausa, recuperando un pouco o seu bo
humor habitual. O baile de Ashby Hall celébrase o martes, sabe? Mamá
cre que é moi probable que sir Thomas me propoña matrimonio entón
Estas cousas fanse a miúdo na intimidade do salón de baile, cando é máis
fácil seducir os cabaleiros e as damas están máis sedutoras. Pero se hei de
casar tan pronto, debo aproveitar ao máximo o momento presente: estou
decidida a que Hatfield non sexa o único home que poña o seu corazón
aos meus pés, pregándome en balde que acepte tan desprezable agasallo.
Se quere que o señor Weston sexa unha das súas vítimas dixen eu,
con finxida indiferenza, terá vostede que facer tales propostas das que
lle será difícil retractarse cando el lle pida que cumpra coas expectativas
que creou.
Non creo que chegue a pedirme que case con el, nin o desexo
Sería
demasiado presuntuoso pola súa banda! Pero pretendo que sinta o meu
poder... De feito xa o sentiu, pero debe recoñecelo tamén; e as esperanzas
visionarias que poida albergar debe gardalas para si, e a min só divertirme
co resultado das mesmas
durante unha tempada.
«Oxalá algún espírito amable lle murmurase esas palabras no oído!»,
exclamei para os meus adentros. Estaba demasiado indignada para
arriscarme a responder á súa observación en voz alta; e non se dixo máis
nada sobre o señor Weston aquel día, pola miña parte ou que eu oíse.
Pero á mañá seguinte, pouco despois do almorzo, a señorita Murray
Agnes Grey
166
entrou na aula, onde se atopaba comigo a súa irmá, ocupada nos seus
estudos
ou, mellor dito, as súas leccións, pois non estudaba
e dixo:
Matilda, quero que deas un paseo comigo ao redor das once.
Oh, non podo, Rosalie! Teño que dar instrucións sobre a nova brida e
suadoiro, e falar co cazador de ratas sobre os seus cans
Debe
acompañarte a señorita Grey.
Non, quero que veñas ti dixo Rosalie, e levando á súa irmá xunta a
xanela, murmuroulle ao oído unha explicación, tras o cal consentiu en ir
con ela.
Eu lembraba que as once era a hora á que o señor Weston pensaba ir á
casiña do porteiro; e, ao lembralo, decateime de toda a maquinación. En
consecuencia, na cea brindóuseme unha longa explicación de como as
alcanzara o señor Weston mentres camiñaban pola estrada; e de como
deran un longo paseo e mantiveran unha longa conversa con el, e
parecíalles un compañeiro agradable; e de como el debía estar, e
evidentemente estaba, encantado con elas e coa súa asombrosa
condescendencia, etc.
Agnes Grey
167
CAPÍTULO XVII: CONFESIÓNS
Xa que estou de confesións, debo recoñecer que, nesa época, poñía
máis atención no xeito de vestir ca nunca antes. Isto non quere dicir gran
cousa, pois até entón fora un pouco abandonada nese sentido
pero
agora non era raro que pasase até dous minutos mirándome no espello,
aínda que nunca sacaba ningún consolo de semellante análise. Non
descubría ningunha beleza naquelas faccións marcadas, as pálidas fazulas
ocas, o cabelo castaño corrente; poida que houbese intelecto na fronte,
poida que houbese expresión nos ollos gris escuros, e iso que? Unha
estreita fronte grega e uns grandes ollos negros sen sentimento serían
considerados moi preferibles. É estúpido desexar a beleza. As persoas
sensatas nunca a desexan para si nin lle dan importancia nos demais. Se a
mente está ben cultivada e o corazón ben disposto, a ninguén lle importa
o exterior. Iso dicían os profesores da nosa infancia, e iso dicimos nós aos
nenos de hoxe. Todo moi sensato e correcto, sen dúbida, pero a
experiencia apoia tales afirmacións?
Por natureza inclinámonos a amar o que nos proporciona pracer, e que
hai máis belo que un rostro fermoso, polo menos cando non sabemos
nada malo de quen o posúe? Unha nena ama o seu paxariño
Por que?
Porque vive e sente, porque é indefenso e inocente? Un sapo tamén vive e
sente, e é igualmente indefenso e inocente, pero aínda que non feriría un
sapo, non pode querelo coma a un paxariño, coa súa grácil figura, suaves
plumas e brillantes e vivos ollos. Se unha muller é bela e amable, é
eloxiada por ambas as calidades, pero sobre todo por aquela, pola maior
parte dos humanos. Se, pola contra, é desagradable de aparencia e
carácter, adóitase vituperar a súa fealdade coma o seu peor crime, pois é
Agnes Grey
168
o que máis ofende aos simples observadores. Por outra banda, se é fea e
boa, sempre que sexa unha persoa de maneiras reservadas e vida solitaria,
ninguén se decata xamais da súa bondade, con excepción dos máis
achegados. Os demais, pola contra, están dispostos a formar opinións
desfavorables da súa mente e disposición, aínda que sexa só para se
escusaren polo seu desagrado instintivo cara a unha persoa tan pouco
favorecida pola natureza; ao contrario que acontece con aquela cuxa
forma de anxo oculta un corazón vicioso, ou que agocha cun encanto falso
e enganoso uns defectos e fraquezas que non serían tolerados noutra. Os
que posúen beleza, que estean agradecidos por ela e que a usen ben,
coma calquera outro don; os que non, que se consolen e arranxen o
mellor que poidan sen ela; dende logo, aínda que se adoita sobreestimar,
é un don de Deus e non debe desprezarse. Moitos sentirán iso que
sentiron de que podían de amar, e cuxos corazóns lles din que son dignos
de seren amados de novo, aínda que estean excluídos pola falta desta ou
dalgunha outra aparente insignificancia de dar e recibir a felicidade que
case parecen feitos para sentir e impartir. Tamén podería o humilde
vagalume desprezar o poder de despedir luz, sen o cal o tabán errante
podería pasar xunta el mil veces sen velo; este podería oír o seu amado
zunido ao seu ao redor, buscándoo en balde, mentres que el quere que o
atope pero carece do poder de dar a coñecer a súa presenza, sen voz para
chamalo, sen ás para seguir o seu voo
o tabán ten que buscar outra
parella; o vagalume ten que vivir e morrer só.
Estas eran algunhas das miñas reflexións nese período. Podería escribir
moito máis, podería profundar aínda e revelar outros pensamentos,
propoñer preguntas que lle custaría ao lector responder e deducir
Agnes Grey
169
argumentos que poderían suscitar os seus prexuízos ou quizais provocar a
súa burla, porque non as podería comprender; pero abstéñome.
Volvamos, entón, coa señorita Murray. Acompañou a súa nai ao baile o
martes, esplendidamente ataviada, por suposto, e satisfeita das súas
perspectivas e os seus encantos. Como Ashby Park estaba a case dez
millas de Horton Lodge, tiveron que emprender o camiño bastante pronto,
e eu pensaba pasar a tarde con Nancy Brown, a quen non vía dende había
moito tempo; pero a miña amable alumna coidouse de que non a pasase
nin alí nin en ningún outro sitio fóra dos límites da aula dándome unha
peza de música para que lla copiase, o que me mantivo moi ocupada até a
hora de me deitar. Ao redor das once da mañá seguinte, en canto saíu ela
do seu cuarto, veu contarme as súas noticias. Sir Thomas efectivamente
propuxéralle matrimonio no baile, evento que reflectía o moito crédito da
sagacidade da súa nai, se non a súa habilidade para as maquinacións. Eu
inclínome a crer que primeiro fixo os seus plans e logo predixo o seu éxito.
A oferta fora aceptada, por suposto, e o noivo electo ía vir ese día para
arranxar os asuntos co señor Murray.
Rosalie estaba contenta da idea de se converter en dona de Ashby Park;
estaba entusiasmada coa perspectiva da cerimonia nupcial e o esplendor e
a pompa correspondentes, a lúa de mel no estranxeiro e as subseguintes
diversións que esperaba gozar en Londres e noutros lugares; parecía estar
bastante contenta tamén, de momento, co propio sir Thomas, porque
vírao ultimamente, bailara con el e recibira os seus afagos; pero, así e
todo, semellaba aborrecer a idea de unirse a el tan pronto: desexaba que
a cerimonia se atrasase uns meses, polo menos, e eu tamén o desexaba.
Parecía unha cousa horrible precipitar o casamento pouco propicio, e non
Agnes Grey
170
darlle á pobre criatura tempo para pensar e razoar sobre o paso
irrevogable que estaba a piques de dar. Eu non pretendía sentir «o
coidado vixiante e ansioso dunha nai», pero estaba asombrada ante a
crueldade da señora Murray ou a súa falta de interese no verdadeiro ben
da súa filla; e, coas miñas advertencias e exhortacións desatendidas,
tentaba en balde remediar o mal. A señorita Murray só se ría do que eu
dicía; e axiña me decatei de que a súa reticencia a unha unión inmediata
debíase principalmente a un desexo de levar a cabo todas as execucións
que puidese entre todos os novos cabaleiros que coñecía antes de verse
incapacitada de facer máis malicias deste tipo. Foi por ese motivo polo
que, antes de confiarme o segredo do seu compromiso, fixérame
prometer que non diría nin unha palabra a ninguén. E cando vin isto, e
cando a contemplei mergullarse con máis temeridade ca nunca nas
profundidades dos seus desapiadados coqueteos, xa non sentín pena por
dela. «Pase o que pase, pensei, meréceo. Sir Thomas pode que non
sexa demasiado malo para ela, e canto antes se lle impida a ela enganar e
ferir aos demais, mellor».
A voda fixouse para o primeiro de xuño. Entre esa data e o baile crítico
mediaban pouco máis de seis semanas; pero, coa consumada habilidade e
os resoltos esforzos de Rosalie, púidose facer moito, tendo en conta
especialmente que sir Thomas pasou a maior parte dese tempo en
Londres, onde se dirixiu, dicíase, para arranxar os seus asuntos co seu
avogado e facer outros preparativos para as inminentes nupcias. Tentou
suplir a falta da súa presenza cun constante bombardeo de cartas de
amor, pero estas non atraeron a atención dos veciños nin lles abriron os
ollos tal como o farían as visitas persoais; e o espírito de reserva altivo e
agre de lady Ashby impedíalle divulgar a noticia, mentres que a súa
Agnes Grey
171
mediocre saúde impedíalle ir visitar á súa futura nora; de modo que, en
xeral, este asunto mantívose moito máis en segredo do que adoita ser o
caso.
Ás veces Rosalie ensinábame as epístolas do seu amado para
convencerme de que sería un marido amable e devoto. Ensinábame as
cartas doutro individuo tamén, do desgraciado señor Green, que non tiña
o valor ou, como ela o expresaba, «a coraxe» de defender a súa causa en
persoa, pero que non se contentaba cunha negativa; tiña que escribir
unha e outra vez. Non o faría se puidese ver os acenos que facía a súa bela
idolatrada ante as conmovedoras apelacións aos seus sentimentos ou oír
as súas despectivas gargalladas e os deshonrosos epítetos que lle dedicaba
pola súa perseveranza.
Por que non lle di vostede, dunha vez, que está prometida?
pregunteille.
Oh, non quero que o saiba respondeu. Se o soubese el, saberíano
tamén as súas irmás e todo o mundo, e iso supoñería a fin do meu
ehem
E ademais, se llo dixese, crería que o meu compromiso era o único
obstáculo e que o elixiría a el se estivese libre, cousa que non soportaría
que ningún home crese, e el menos ca ningún outro. Ademais, non me
importan as súas cartas engadiu con desprezo; pode escribir todo o
que queira e poñer toda a cara de cordeiro degolado que queira cando me
atope con el; a min só me serve de diversión.
Mentres tanto, o mozo Meltham visitaba ou pasaba por diante da casa
con bastante frecuencia; e a xulgar polas abominacións e reproches de
Matilda, a súa irmá facíalle máis caso do que requiría a cortesía, noutras
palabras, levaba a cabo un coqueteo tan animado como permitía a
Agnes Grey
172
presenza dos seus pais. Fixo algúns intentos de atraer ao señor Hatfield
aos seus pés de novo, pero, como non funcionaban, pagáballe a súa
orgullosa indiferenza cun desprezo aínda máis altivo, e falaba del con
tanto desprezo e aburrimento como falaba antes do seu axudante. Pero
no medio de todo isto, nin por un momento perdeu de vista ao señor
Weston. Aproveitaba cada oportunidade de atoparse con el, probaba
todas as súas artes para fascinalo e perseguíao con tanta perseveranza
coma se realmente o amase a el e a ningún outro, e coma se a felicidade
da súa vida dependese de conseguir que correspondese ao seu afecto.
Esta conduta ía máis aló da miña comprensión. Se a vise retratada nunha
novela, pareceríame antinatural; se oíse aos demais describila,
pareceríame un erro ou unha esaxeración; pero cando a vin cos meus
propios ollos, e ademais a sufrín, só puiden concluír que un exceso de
vaidade, coma a borracheira, endurece o corazón, escraviza as facultades
e perverte os sentimentos, e que os cans non son as únicas criaturas que,
aínda que estean fartas de comer, seguen vixiando o que xa non poden
devorar e escatiman a un irmán esfameado o ínfimo bocado.
Empezou a ser extremadamente benéfica cos pobres campesiños. A súa
presenza entre eles fíxose máis extensa, as súas visitas ás súas humildes
vivendas fixéronse máis frecuentes e arbitrarias ca nunca. Por iso gañou a
reputación de ser unha dama condescendente e moi caritativa; e era
seguro que os seus eloxios chegarían a oídos do señor Weston, con quen
deste xeito tiña a oportunidade de atoparse a diario nunha ou outra das
súas casas ou no camiño cara a elas; e do mesmo xeito a miúdo
decatábase, polas súas charlas, de onde podería estar a unha hora
determinada, ou ben para bautizar un neno ou para visitar os anciáns, os
enfermos, os abatidos ou os moribundos; e de acordo con iso arranxaba
Agnes Grey
173
os seus plans con gran habilidade. Ás veces nestas excursións ía coa súa
irmá, a quen, con algunha artimaña, convencera ou subornara para que lle
seguise as intrigas, ás veces soa, e xa nunca comigo; deste xeito
privábanme do pracer de ver o señor Weston ou de oír a súa voz, mesmo
en conversa con outra persoa, que sería un gran pracer por angustioso ou
doloroso que resultase. Nin sequera o vía na igrexa, pois a señorita
Murray, con algún pretexto trivial, decidiu ocupar ese recuncho do banco
familiar que fora meu dende a miña chegada; e, a non ser que tivese a
desvergoña de colocarme entre a señora e o señor Murray, debía sentar
de costas ao púlpito, que era, en consecuencia, o que facía. Agora
tampouco ía camiñando á casa coas miñas alumnas: dixeron que a súa nai
dicía que non se vía ben que fosen andando tres persoas da familia e só
dúas montadas na carruaxe; e como elas preferían ir a pé co bo tempo,
debía sentirme honrada de ir cos maiores.
E ademais dicían, non anda vostede tan rápido coma nós; sabe
que sempre se atrasa.
Sabía que eran escusas falsas, pero non poñía reparos e nunca
contradicía tales afirmacións, sabendo dabondo os motivos que as
ditaban. E polas tardes, durante aquelas seis memorables semanas, nin
sequera ía á igrexa. Se estaba arrefriada ou lixeiramente indisposta, elas
aproveitábano para obrigarme a quedar na casa; e a miúdo dicíanme que
non ían volver aquel día e logo finxían cambiar de idea e marchaban sen
dicirmo, organizando de tal modo a súa partida que nunca me decataba
do seu cambio de plans até que era demasiado tarde. Ao regresar á casa
nunha de tales ocasións, divertíronme cun animado relato dunha conversa
que mantiveran co señor Weston polo camiño.
Agnes Grey
174
E preguntou se estaba vostede enferma, señorita Grey dixo
Matilda, e dixémoslle que estaba perfectamente pero que non quería ir
á igrexa, así que crerá que se volveu malvada.
Calquera encontro fortuíto entre semana tamén se impedía
coidadosamente. Se ía ver a pobre Nancy Brown ou calquera outra persoa,
a señorita Murray encargábase de me dar ocupacións suficientes para
encher as miñas horas de lecer. Sempre había algún debuxo que terminar,
algunha música que copiar ou algún traballo que facer, o suficiente para
impedir que me dese o gusto de algo máis ca un curto paseo polo parque,
aínda que estivesen ocupadas ela e a súa irmá.
Unha mañá, tras buscar e abordar o señor Weston, volveron xubilosas
para me contar a entrevista.
Preguntou por vostede outra vez dixo Matilda, malia a indicación
silenciosa pero imperiosa da súa irmá para que pechase a boca.
Preguntábase por que nunca viña vostede connosco, e pensaba que debía
de estar delicada de saúde polo pouco que saía.
Non dixo iso, Matilda
Que parvadas dis!
Oh, Rosalie, que mentira! Xa sabes que si, e ti dixeches
Non fagas
iso, Rosalie, para! Non permito que me belisques dese xeito! E, señorita
Grey, Rosalie díxolle que estaba vostede perfectamente, pero que sempre
estaba tan enfrascada nos seus libros que non atopaba pracer en
ningunha outra cousa.
«Que idea terá de min!», pensei.
E quixen saber, Nancy pregunta por min algunha vez?
Agnes Grey
175
Si, e dicímoslle que é vostede tan afeccionada a ler e debuxar que
non fai outra cousa.
Pero ese non é o caso. Se lle dixesen que estaba tan ocupada que non
me era posible ir vela, estaría máis cerca da verdade.
Eu creo que non respondeu a señorita Rosalie, acalorándose de
súpeto. Estou segura de que ten vostede moito tempo libre agora, con
tan poucas clases que dar. Era inútil empezar a discutir cunhas criaturas
tan consentidas e pouco racionais, polo que calei. Xa estaba afeita gardar
silencio cando se dicían cousas que me resultaban desagradables ao oído;
e agora tamén estaba afeita a poñer un aspecto placidamente riseiro
cando sentía o corazón amargo. Só os que experimentaron algo parecido
poderán imaxinar os meus sentimentos mentres estaba alí sentada con
aparencia de riseira indiferenza escoitando as relacións daqueles
encontros e entrevistas co señor Weston que parecían deleitarse tanto en
describirme e oíndoas atribuírlle cousas que, polo carácter do home, sabía
que eran esaxeracións e perversións da verdade, se non enteiramente
falsas, cousas que o desacreditaban a el e as favorecían a elas,
especialmente á señorita Murray, sobre as que eu ardía en desexos de
contradicir ou, polo menos, mostrar as miñas dúbidas, pero non me
atrevía por se, ao expresar a miña incredulidade, revelaba tamén o meu
interese. Oín outras cousas que sentía ou temía que fosen realmente
verdade, pero debía ocultar a miña ansiedade respecto a el e a miña
indignación contra elas baixo un aspecto despreocupado; outras eran
simples insinuacións de algo dito ou feito do que ansiaba saber máis, pero
non me atrevía a preguntar. Así pasou o tempo fatigoso. Nin sequera
Agnes Grey
176
podía consolarme pensando: «Pronto estará casada e entón poida que
haxa esperanzas».
Pouco despois da súa voda, virían as vacacións, e o máis probable era
que, cando eu regresase das vacacións, o señor Weston xa se fora, pois
dicían que el e o reitor non se entendían (culpa do reitor, por suposto) e
que el estaba a piques de marchar para outro lugar.
Non, á parte da miña esperanza en Deus, o meu único consolo era
pensar que, aínda que el non o soubese, eu era máis merecedora do seu
amor ca Rosalie Murray, por encantadora e atractiva que esta fose,
porque eu sabía apreciar a excelencia del, cousa que ela non podía; eu
dedicaría a miña vida para darlle felicidade; ela destruiría a súa felicidade
por unha gratificación momentánea da súa propia vaidade. «Oxalá el
notase a diferenza! exclamaba eu con sinceridade. Pero non, non
quixera que me vise o corazón
pero se se dese conta da súa
insinceridade, da súa frivolidade desprezable e cruel, el estaría a salvo e
eu sería
case feliz, aínda que non o volvese ver».
Temo que o lector xa estea bastante canso da insensatez e debilidade
que lle mostrei tan abertamente. Non as revelei a ninguén entón, e non o
faría aínda que miña propia irmá ou miña nai estivesen na casa comigo. Eu
disimulaba de xeito absoluto e resolto, polo menos neste caso concreto
As miñas oracións, as miñas bágoas, os meus desexos, temores e
queixumes eran presenciados por min mesma e o ceo unicamente.
Cando nos atormentan penas ou angustias, ou durante moito tempo
nos oprimen sentimentos poderosos que habemos de gardar en segredo,
polos que non podemos obter nin buscar compaixón de ningún ser
vivente, e que con todo non podemos, ou non queremos, destruílas de
Agnes Grey
177
todo, adoitamos buscar alivio de xeito natural na poesía e a miúdo
atopámolo tamén ou ben nas efusións dos demais que parecen
harmonizar co noso caso actual ou nos nosos propios intentos de expresar
eses pensamentos e sentimentos nun estilo menos musical quizais, pero
máis apropiado, e por tanto máis penetrante e empático e, de momento,
máis reconfortante ou máis poderoso para estimular e desafogar o
corazón oprimido e desbordado. Antes desta época, en Wellwood House e
aquí, cando padecía a melancolía da nostalxia, buscara alivio dúas ou tres
veces nesta fonte secreta de consolo; e agora acudín a ela tamén, con
máis avidez ca nunca, pois parecía necesitala máis. Aínda conservo
aquelas reliquias de sufrimentos e experiencias pasados coma eixos de
testemuño establecidos ao viaxar polo val da vida, para marcar
acontecementos particulares. As pisadas xa están borradas; poida que
cambiase a face do campo, pero o eixo está alí aínda para lembrarme
como eran as cousas cando se creou. Por se o lector ten curiosidade por
ver algunha destas efusións, dedicareille un espécime curto: por fríos e
lánguidos que parezan os versos, debían a súa existencia ao que era case
unha paixón de amargura.
Oh, roubáronme as esperanzas
que o meu espírito tanto albergaba;
non me deixan oír a voz
que a miña alma con deleite escoitaba.
Non me deixan ver o rostro
que tanto me deleita ver;
Agnes Grey
178
arrebatáronme os teus sorrisos
e tamén todo o teu querer.
Pois que collan canto poidan;
aínda hai un tesouro meu:
un corazón que ama pensar en ti
e que coñece o valor do teu.
Si, polo menos non podían privarme diso: podía pensar nel día e noite,
podía sentir que era digno de que pensase nel. Ninguén o coñecía coma
min, ninguén sabía aprecialo coma min, ninguén podía amalo coma min,
se eu puidera... pero iso era o malo. Que dereito tiña eu a pensar en
alguén que nunca pensaba en min? Non era insensato? Non estaba mal?
Con todo, se atopaba tanto pracer pensando nel e se gardaba os
pensamentos para min e non molestaba a ninguén con eles,
preguntábame que había de malo niso. E tales razoamentos impedíanme
facer o esforzo suficiente para librarme dos grillóns.
Pero se eses pensamentos me proporcionaban deleite, era un pracer
doloroso e turbulento, demasiado preto da anguria, e que me facía máis
dano do que era consciente. Era unha indulxencia que unha persoa con
máis sabedoría ou máis experiencia sen dúbida se negaría a si mesma. E
non obstante
que triste privar aos ollos da contemplación daquel
obxecto brillante e obrigalos a pousarse na paisaxe monótona, gris e
abatida que me rodeaba, o camiño sombrío, desesperanzado e solitario
que se estendía ante min! Estaba mal ser tan lúgubre, estar tan abatida;
Agnes Grey
179
debería facerme amiga de Deus e facer da súa vontade o pracer e a misión
da miña vida; pero a fe era débil e a paixón moi forte.
Neste tempo de infortunio tiña outros dous motivos de aflición. O
primeiro pode parecer unha nimiedade, pero custoume moitas bágoas:
Snap, o meu compañeiro mudo e feo pero de ollos brillantes e corazón
bondadoso, a única cousa que me quería, foime arrebatado e entregado á
tenra piedade do cazador de ratas da aldea, un home ben coñecido polo
seu brutal trato cara aos seus escravos caninos. O outro era bastante
grave: as cartas da miña casa facíanme sospeitar que a saúde de meu pai
empeorara. Non expresaban temores de malos presaxios, pero eu
volvíame apoucada e desanimada e non podía evitar temer que nos
esperaba algunha terrible calamidade. Parecíame ver concentrárense
nubes negras ao redor dos meus outeiros nativos e oír o irado murmurio
dunha treboada a piques de estalar e asolar o noso fogar.
Agnes Grey
180
CAPÍTULO XVIII: ALEGRÍA E DÓ
O primeiro de xuño chegou por fin e Rosalie Murray converteuse en
lady Ashby. Estaba guapísima co seu vestido de noiva. Ao volver á casa
despois da cerimonia, entrou correndo á aula, ruborizada de emoción, e
rindo, metade de alegría, metade de atolada desesperación, pareceume a
min.
Señorita Grey, xa son lady Ashby! exclamou. Xa está feito! O
meu destino está decidido, xa non hai volta atrás! Vin para que me felicite
e dicirlle adeus; logo marcho
a París, Roma, Nápoles, Suíza, Londres
Ai,
Deus! Cantas cousas vou ver e oír antes de regresar aquí! Pero non me
esqueza; eu non a esquecerei a vostede, aínda que fose unha nena mala.
Veña, por que non me felicita?
Non podo felicitala respondín até que saiba se o cambio
realmente é para mellor; pero espero sinceramente que o sexa, e
deséxolle verdadeira felicidade e a mellor das bendicións.
Ben, adeus, a carruaxe está esperando e chámanme.
Deume un bico precipitado e xa marchaba, pero de súpeto regresou e
abrazoume con máis afecto do que a cría capaz de demostrar, e foise con
bágoas nos ollos. Pobre rapariga! Queríaa de verdade naquel momento, e
perdoeille de corazón todo o dano que fixera, a min e aos demais; non era
moi consciente diso, estaba segura, e preguei a Deus que a perdoase
tamén.
Durante o resto daquel día de tristeza festiva deixáronme entreterme
soa. Ao atoparme demasiado alterada para calquera ocupación serena,
deambulei por aí cun libro na man durante varias horas, pensando máis
Agnes Grey
181
que lendo, pois tiña moitas cousas nas que pensar. E pola tarde, aproveitei
a miña liberdade para volver ver a miña vella amiga Nancy, desculparme
pola miña longa ausencia, que debía parecerlle tan neglixente e cruel,
explicarlle o ocupada que estivera, e falar con ela ou lerlle ou facerlle
algún traballo, o que mellor lle parecese; e tamén, por suposto, darlle as
noticias dese día tan importante e quizais obter dela un pouco de
información a cambio, respecto á inminente partida do señor Weston.
Pero non parecía saber nada disto, e eu esperaba, igual ca ela, que todo
fosen dixomedíxomes. Alegrouse moito de verme, pero afortunadamente
tiña tan ben os ollos xa que case non dependía dos meus servizos.
Interesouse moito pola voda, pero mentres a entretiña cos detalles do día
festivo, os esplendores do banquete nupcial e da propia noiva, a miúdo
suspiraba e movía a cabeza, desexando que todo fose para ben. Ela, coma
min, parecía consideralo un tema máis para laiarse ca para alegrarse.
Estiven un bo intre sentada falando con ela daquilo e doutros asuntos
pero non veu ninguén.
Debo confesar que ás veces miraba cara á porta cun desexo medio
esperanzado de ver que se abría para que entrase o señor Weston, tal
como ocorrera unha vez? E que, ao regresar a través dos campos e os
carreiros, a miúdo parábame a mirar ao redor e camiñaba máis amodo do
necesario (pois, aínda que facía boa tarde, non ía calor) e, finalmente,
experimentei unha sensación de baleiro e desilusión ao chegar á casa sen
atopar nin sequera albiscar ninguén con excepción duns cantos
xornaleiros que volvían de traballar?
Con todo, achegábase o domingo; veríao entón, pois agora que a
señorita Murray marchara, podería ocupar de novo o meu antigo
Agnes Grey
182
recuncho. Veríao, e polo seu aspecto, as súas palabras e o seu xeito
podería xulgar se a circunstancia da súa voda o aflixira moito.
Afortunadamente non puiden percibir nin unha sombra de diferenza: tiña
o mesmo aspecto que tivera dous meses antes (a voz, a aparencia, o
xeito), todo sen cambio. O seu discurso tiña a mesma veracidade perspicaz
e lúcida, o seu estilo a mesma enérxica claridade, todo o que dixo e fixo, a
mesma sincera sinxeleza que se fixo sentir, non no ollo nin no oído, senón
no corazón de quen o escoitou.
Volvín á casa andando coa señorita Matilda, pero el non se uniu a nós.
Matilda sentíase tristemente privada de diversións e precisaba
desesperadamente un compañeiro. Os seus irmáns no colexio, a súa irmá
casada e lonxe, ela demasiado nova para ser admitida en sociedade, pola
que, por influencia de Rosalie, empezaba a adquirir gusto até certo punto,
polo menos gusto pola compañía de certa clase de cabaleiros. Nesa época
aburrida do ano
nada de caza do raposo
nada de caza de aves
tampouco
pois aínda que non a deixaban participar, xa era algo ver ao
seu pai ou o gardamontes marchar cos cans e falar con eles á súa volta
sobre os diferentes exemplares que cazaran. Agora tamén estaba privada
do entretemento que lle podían proporcionar o cocheiro, os mozos de
cadra, os cabalos, os galgos e os perdigueiros, pois a súa nai, que malia as
desvantaxes da vida no campo desembarazárase tan satisfactoriamente
da súa filla maior, a nena dos seus ollos, comezara a fixar a súa atención
na menor e, verdadeiramente alarmada pola aspereza das súas maneiras e
pensando que xa era hora de obrar un cambio, atopábase por fin animada
a exercer a súa autoridade, polo que lle prohibiu que frecuentase os
patios, os cortellos, as canceiras e a cocheira. Por suposto non a obedecía
implicitamente, pero por indulxente que fose até a data, unha vez esperto
Agnes Grey
183
o seu espírito, o seu xenio era menos suave do que lle esixía á súa
institutriz, e non se lle podía levar a contraria con impunidade. E tras
moitas escenas de disputa entre nai e filla, moitos estalidos violentos que
me avergoñaba presenciar, nos que a miúdo se reclamaba a autoridade
paterna para confirmar, entre xuramentos e ameazas, as prohibicións
desatendidas da nai
pois mesmo el podía ver que «Tilly», aínda que fose
un bo rapaz, non estaba feito para unha nova dama
ao final Matilda
descubriu que o plan máis fácil era evitar as rexións prohibidas, a non ser
que puidese achegarse ás furtadelas de cando en vez sen o coñecemento
da súa vixiante nai.
No medio de todo isto non é fácil imaxinar que eu escapaba sen moitas
reprimendas e moitos reproches implícitos que non perdían nada do seu
aguillón por non seren expresados abertamente, senón que ferían mesmo
máis, porque por iso mesmo parecían imposibilitar a lexítima defensa.
Frecuentemente dicíanme que entretivese a señorita Matilda con outras
cousas e que lle lembrase os preceptos e prohibicións da súa nai. Eu facíao
o mellor que podía, pero ela non permitía que a entretivese contra a súa
vontade e era imposible ir en contra dos seus gustos, e aínda que facía
máis que lembrarllo simplemente, as suaves protestas que utilizaba eran
totalmente inútiles.
Querida señorita Grey! É algo moi raro. Supoño que non pode
remedialo, que non está na súa natureza, pero pregúntome se non será
capaz de gañar a confianza desa rapariga e conseguir que a súa compañía
lle sexa tan grata polo menos coma a de Robert ou Joseph.
Eles saben falar mellor dos temas que máis lle interesan a ela
respondía eu.
Agnes Grey
184
Vaia! Esa é unha estraña confesión, dende logo, vindo da súa
institutriz! Quen ha de formar os gustos dunha mociña, pregúntome eu,
senón a institutriz? Coñecín institutrices que se identificaron até tal punto
coa reputación das súas novas damas en canto a elegancia e decoro de
mente e maneiras que se ruborizaron ao pronunciar unha palabra na súa
contra, e oír imputar a máis mínima culpa ás súas alumnas era peor ca
unha censura contra a súa propia persoa, e a min, pola miña banda,
paréceme moi natural.
De verdade, señora?
Si; dende logo á institutriz impórtanlle máis as habilidades e a
elegancia da moza que as súas propias, e tamén ao resto do mundo. Se
quere prosperar na súa vocación, debe dedicar todas as súas enerxías ao
seu traballo; todas as súas ideas e toda a súa ambición irán encamiñadas á
consecución dese único obxectivo. Cando queremos decidir sobre os
méritos dunha institutriz, naturalmente miramos ás mozas que di que
educou, e xulgámola en consecuencia. A institutriz sensata sabe isto; sabe
que, mentres ela vive no anonimato, as virtudes e defectos das súas
alumnas estarán expostos aos ollos de todos e, a non ser que se esqueza
de si mesma no seu afán de cultivalas a elas, non ten esperanza de éxito.
Verá vostede, señorita Grey, é exactamente igual ca calquera outro oficio
ou profesión: os que queren avanzar deben dedicarse en corpo e alma á
súa vocación, e se empezan a ceder ante a indolencia ou a compracencia,
rapidamente serán substituídos por competidores máis sensatos; hai
pouca diferenza entre unha persoa que bota a perder ás súas alumnas por
neglixencia e outra que as corrompe co exemplo. Perdoarame que lle solte
estas suxestións
xa sabe vostede que o fago polo seu ben. Moitas
Agnes Grey
185
señoras falaríanlle con moita máis enerxía, e moitas nin sequera se
molestarían en falarlle, senón que buscarían discretamente unha
substituta. Dende logo que ese sería o plan máis fácil, pero coñezo as
vantaxes dun posto coma este para unha persoa na súa situación, e non
desexo en absoluto deixala marchar, pois estou convencida que o fará moi
ben se pensa nestas cousas e se esforza un pouquiño máis. Entón, estou
segura, axiña adquiriría o tacto delicado que é o único que lle falta para
que teña unha influencia apropiada sobre a mente da súa alumna.
Estaba a piques de darlle á señora algunha idea sobre a falacia das súas
expectativas, pero marchou maxestosa en canto concluíu o seu discurso.
Despois de dicir o que desexaba, non entraba nos seus plans esperar a
miña resposta. A min correspondíame oír, non falar.
Con todo, como dixen, Matilda someteuse por fin, até certo punto, á
autoridade da súa nai (é unha mágoa que non a exercera antes), e como
se viu privada de case todas as súas fontes de diversión, non tiña máis
remedio ca dar longos paseos dacabalo co mozo de cadra e a pé coa
institutriz e visitar as casiñas e granxas da leira do seu pai para matar o
tempo charlando cos vellos e as vellas que as habitaban. Nun destes
paseos deu a casualidade de que nos atopamos co señor Weston. Era o
que eu desexaba dende había moito tempo, pero agora, por un momento,
gustaríame que un dos dous non estivese alí: sentín latexar tan
violentamente o corazón que temía que aparecese algún signo externo de
emoción, pero creo que apenas me mirou e axiña me calmei. Despois dun
breve saúdo a ambas, preguntoulle a Matilda se tivera noticias
ultimamente da súa irmá.
Agnes Grey
186
Si respondeu ela, estaba en París cando escribiu, e atopábase
moi ben e moi feliz.
Pronunciou con énfase a última palabra, cunha mirada
impertinentemente maliciosa. El non pareceu darse conta, senón que
contestou, con igual énfase e moi serio:
Espero que siga así.
Cre que é probable? atrevinme a preguntar, pois Matilda saíra
detrás do seu can, que perseguía un lebracho.
Non lle sei dicir respondeu. Poida que sir Thomas sexa mellor
persoa do que creo, pero, por todo o que oín e vin, parece unha mágoa
que unha moza coma ela se desperdicie nun home así, sendo tan nova,
alegre e
interesante, por expresar moitas cousas cunha palabra, cuxo
maior ou único defecto parece ser a irreflexión, que dende logo non é un
defecto insignificante, pois fai vulnerable ao que o padece ante case todos
os demais, e exponse a moitas tentacións. Foi desexo da súa nai, supoño.
Si, e o seu propio tamén, creo, pois sempre se riu dos meus intentos
de disuadila de dar tal paso.
Tentouno vostede? Entón, polo menos terá a satisfacción de saber
que non é culpa súa se a cousa sae mal. En canto á señora Murray, non sei
como pode xustificar a súa conduta; se a coñecese o suficiente,
preguntaríallo.
Parece antinatural. Pero algunhas persoas consideran que o rango e a
riqueza son os principais bens e se poden conseguilos para os seus fillos,
cren que cumpriron co seu deber.
Agnes Grey
187
É verdade. Pero non é estraño que persoas con experiencia, que elas
mesmas están casadas, poidan ter tan pouco xuízo?
Nisto chegou Matilda sen alento, co corpo magoado da lebre na man.
Era a súa intención matar esa lebre ou salvala, señorita Murray?
preguntou o señor Weston, aparentemente perplexo polo aspecto alegre
dela.
Finxía querer salvala respondeu, con moita sinceridade xa que é
tempada de veda, pero prefería vela morta. Con todo, vostedes dous son
testemuñas de que non puiden remedialo. Prince estaba decidido a cazala,
e colleuna polo lombo e matouna nun minuto. Non foi unha caza nobre?
Moito: unha moza detrás dun lebracho.
Había un suave sarcasmo no ton da súa resposta que a ela non lle pasou
desapercibido. Encolleuse de ombreiros e, volvéndose cun expresivo
«puf!», preguntoume se gozara da diversión. Contesteille que non lle vía a
diversión, pero recoñecín que non seguira o incidente moi de cerca.
Non viu como se virou, igual ca unha lebre adulta? E non a oíu berrar?
Alégrame dicir que non.
Berrou igual que un neno.
Pobriña! Que vai facer con ela?
Vamos, deixareina na primeira casa que nos atopemos. Non quero
levala á casa, por se me rifa papá por deixar que a matase o can.
O señor Weston xa marchara, e nós tamén nos fomos. Pero ao regresar,
despois de deixar a lebre nunha granxa, e de engulir un pouco de pastel de
Agnes Grey
188
especias e viño de pasas a cambio, atopámolo de novo de volta de
executar a súa misión, fose cal fose. Levaba na man un ramo de preciosas
campánulas, que me ofreceu, comentando, cun sorriso, que, aínda que me
vira moi pouco nos dous últimos meses, non esquecera que as
campánulas se atopaban entre as miñas flores preferidas. Fíxoo coma un
mero acto de boa vontade, sen cumpridos nin extraordinaria cortesía, nin
unha ollada que se puidese interpretar como «adoración reverente e
cariñosa» (palabras de Rosalie Murray); mais mesmo así, xa era algo que
lembrase tan ben aquilo insignificante que eu dixera; xa era algo que se
fixase con tanta exactitude no momento en que eu deixara de ser visible.
Dixéronme dixo el que era vostede un auténtico rato de
biblioteca, señorita Grey, tan completamente absorbida nos seus estudos
que estaba pechada a calquera outro pracer.
Si, e é totalmente certo! exclamou Matilda.
Non, señor Weston, non crea iso; é unha calumnia escandalosa. A
estas mozas gústalles demasiado facer comentarios aleatorios a expensas
dos seus amigos, e debe vostede ter coidado cando as escoite.
Espero que ese comentario estea infundado, en calquera caso.
Por que? É que lle molesta especialmente que estudemos as
mulleres?
Non, pero si me molesta que alguén se dedique de tal maneira ao
estudo como para perder de vista todo o demais. Excepto en
circunstancias especiais, considero que o estudo moi rigoroso e constante
é unha perda de tempo, e un prexuízo para a mente ademais do corpo.
Agnes Grey
189
Pois eu non teño nin tempo nin inclinación para tales transgresións.
Separámonos de novo.
Ben, que ten todo isto de extraordinario? Por que o apuntei? Porque,
lector, foi o bastante importante para proporcionarme unha tarde
agradable, unha noite de soños pracenteiros e unha mañá de felices
esperanzas. Unha alegría boba, soños parvos, esperanzas infundadas, dirá
vostede, e non me atrevo a negalo. Xurdían con demasiada frecuencia na
miña propia mente sospeitas nese sentido. Mais os nosos desexos son
coma a isca: a pedra e o aceiro das circunstancias constantemente emiten
faíscas, que esvaecen axiña, a non ser que caian na isca dos nosos
desexos; en tal caso, prenden inmediatamente e nun momento acéndese
a chama da esperanza.
Pero, por desgraza, aquela mesma mañá apagóuseme de forma triste a
vacilante chama da esperanza cunha carta de miña nai que falaba con
tanta seriedade do empeoramento na enfermidade de meu pai que eu
temía que había pouca ou ningunha posibilidade de que se recuperase e,
malia o pouco que faltaba para as vacacións, case tremía por se chegaban
demasiado tarde para que puidese velo neste mundo. Dous días despois,
unha carta de Mary informábame de que abandonaran as esperanzas de
que vivise e que parecía que a fin se achegaba axiña. Entón pedín
inmediatamente permiso para adiantar as vacacións e partir sen demora.
A señora Murray quedou fitándome, sorprendida pola inusitada enerxía e
o atrevemento cos que fixen a petición, e pensou que non había
necesidade de darse présa, pero finalmente deume permiso, declarando,
con todo, que «non había ningunha necesidade de estar tan axitada polo
asunto, pois ben podía resultar ser unha falsa alarma, e se non, ben, era só
Agnes Grey
190
o curso normal da natureza; todos habiamos de morrer algunha vez; e eu
non debía pensar que era a única persoa aflixida do mundo»; e concluíu
dicindo que podía dispoñer do faetón para que me levase a O-.
E en lugar de laiarse, señorita Grey, dea grazas polos privilexios dos
que goza. Hai moitos pobres clérigos cuxas familias estarían afundidas na
miseria no caso da súa morte; pero vostede dispón de amigos influentes
que están dispostos a seguir protexéndoa e mostrarlle toda consideración.
Deille as grazas pola súa «consideración» e funme voando ao meu
cuarto para facer apresurados preparativos para a miña partida. Unha vez
postos o chapeu e o chal, e con algunhas cousas precipitadamente
metidas no meu baúl máis grande, descendín. Pero púideno facer todo
con máis calma, pois ninguén máis tiña présa, e aínda tiven que esperar ao
faetón durante bastante tempo. Por fin chegou á porta e marchei, pero ai,
que triste viaxe! Que diferente das miñas viaxes anteriores á casa! Ao
chegar tarde para a última carruaxe até -, tiven que alugar un cabriolé que
me levase dez millas e despois unha carruaxe que me trasladase alén dos
rugosos outeiros.
Eran as dez e media cando cheguei a casa. Aínda non se deitaran.
Miña nai e miña irmá recibíronme no corredor, tristes, caladas, pálidas!
Eu estaba tan conmocionada e sobresaltada que non puiden falar para
pedirlles a información que tanto desexaba e temía á vez.
Agnes dixo miña nai, loitando por reprimir unha forte emoción.
Ai, Agnes! exclamou Mary, rompendo a chorar.
Como está? preguntei, temendo a resposta.
Agnes Grey
191
Morto!
Era a resposta que esperaba, mais, con todo, o impacto non foi menor.
Agnes Grey
192
CAPÍTULO XIX: A CARTA
Os restos mortais de meu pai xacían na tumba e nós, con aspecto triste
e roupa sombría, demorámonos ao redor da mesa do almorzo, facendo
plans para a nosa vida futura. A forte mente de miña nai non sucumbira
baixo esta aflición: o seu espírito, aínda que esmagado, non estaba roto. O
desexo de Mary era que eu volvese a Horton Lodge e que a nosa nai fose
vivir con ela e co señor Richardson na vigairía. Afirmaba que este non o
desexaba menos ca ela mesma, e que tal medida non podía menos ca
beneficiar a todos os interesados, pois a compañía e a experiencia de miña
nai serían dun valor inestimable para eles, e eles farían todo o que
puidesen para facela feliz. Pero ningún argumento ou rogo conseguiu
convencela: miña nai estaba decidida a non ir; non porque cuestionase,
nin por un momento, os bos desexos e intencións da súa filla; pero
afirmaba que mentres Deus lle dese forza e saúde, ela utilizaríaas para
gañar a vida, e non dependería de ninguén, fose unha carga ou non tal
dependencia. Se podía permitirse vivir como hóspede na vigairía de -,
elixiría aquela casa por enriba de calquera outra como domicilio; pero se
non era así, nunca cruzaría o limiar excepto como visitante ocasional, a
menos que unha enfermidade ou calamidade fixese realmente necesaria a
súa axuda, ou até que a idade ou a mala saúde a deixase incapaz de
manterse por si mesma.
Non, Mary dixo, se a Richardson e a ti vos sobra algo, debedes
gardalo para a vosa familia; e Agnes e eu debemos gañar o noso propio
pan. Grazas a ter fillas para educar, non esquecín os meus progresos
Deus queira que poida controlar este pesar inútil dixo, mentres as
bágoas corrían polas súas fazulas malia os seus esforzos; pero apartounas
Agnes Grey
193
e, movendo decidida a cabeza, continuou: esforzareime por buscar
unha casa pequena ben situada nalgún distrito poboado pero saudable,
onde colleremos unhas cantas mozas internas para educalas (se é que as
atopamos) e todas as externas que queiran vir ou que podamos ensinar.
Os parentes e vellos amigos do voso pai poderán mandarnos algunhas
alumnas ou axudarnos coas súas recomendacións, sen dúbida; non llo
pedirei aos meus. Que dis, Agnes? Estás disposta a deixar o teu posto
actual e tentalo?
Totalmente disposta, mamá; e o diñeiro que aforrei servirá para
amoblar a casa. Sacareino decontado do banco.
Cando faga falta: debemos atopar a casa e solucionar todos os
preliminares primeiro.
Mary ofreceuse a prestarnos o pouco que tiña, pero miña nai
rexeitouno, dicindo que debiamos empezar cun plan económico, e que
esperaba que todo ou parte do meu sumado ao que poderiamos sacar da
venda dos mobles e o pouco que o querido papá conseguira aforrar para
ela despois de pagar as débedas fose suficiente para durarnos até o Nadal,
cando era de esperar que nos entrase algún ingreso do noso traballo
conxunto. Finalmente decidimos que este sería o noso plan, e que
iniciariamos as indagacións e os preparativos inmediatamente; e mentres
miña nai se encargaba destes, eu regresaría a Horton Lodge ao cabo das
miñas catro semanas de vacacións e anunciaríalles a miña partida
definitiva cando as cousas estivesen preparadas para a pronta apertura da
nosa escola.
Debatiamos estes asuntos a mañá que mencionei, uns quince días
despois da morte de meu pai, cando trouxeron unha carta para miña nai
Agnes Grey
194
e, ao vela, acendéuselle a cara, ultimamente bastante pálida por tanta
vixilia e dor excesiva.
De meu pai! murmurou, rachando precipitadamente o sobre.
Había moitos anos que non tiña noticias de ningún parente.
Preguntándome naturalmente que contería a carta, observei a faciana
dela mentres a leu, e sorprendeume un pouco vela morder o beizo e
engurrar a fronte coma se estivese enfadada. Cando rematou, arroxouna
sobre a mesa con algo de irreverencia e dixo cun sorriso despectivo:
O voso avó tivo a amabilidade de escribirme. Di que non ten dúbida
de que me arrepentiría hai tempo do meu «desafortunado matrimonio» e
que se me digno a recoñecelo e confesar que estaba enganada ao
desatender os seus consellos, e que sufrín xustamente por iso, el me
converterá de novo nunha dama (se é que fose posible tras a miña longa
degradación) e lembrará as miñas fillas no seu testamento. Tráeme a
escribanía, Agnes, e quita estas cousas. Responderei esta carta enseguida,
pero primeiro, xa que é posible que vos vaia privar dun legado,
contareivos o que penso dicirlle. Direille que se engana ao supoñer que
son capaz de arrepentirme do nacemento das miñas fillas (que foron o
orgullo da miña vida e probablemente sexan o consolo da miña vellez) ou
dos trinta anos que pasei en compañía do meu mellor e máis querido
amigo; que, aínda que as nosas desgrazas fosen tres veces maiores (a non
ser que as ocasionase eu mesma), alegroume tanto máis compartilas co
voso pai e proporcionarlle todo o consolo de que era capaz; e, aínda que
os seus padecementos durante a enfermidade fosen dez veces maiores do
que foron, non me arrepentiría de velalo e loitar para alivialo; que se
casara cunha esposa máis rica, sen dúbida tamén sufriría desgrazas e
Agnes Grey
195
penas, mentres que eu son o bastante egoísta para imaxinar que ningunha
outra muller o animaría a soportalas tan ben. Non é que eu sexa superior
ás demais, pero estaba feita para el, e el para min; e seríame tan difícil
arrepentirme das horas, días, anos de felicidade que pasamos xuntos, e
que ningún dos dous tería sen o outro, coma do privilexio de coidalo
durante a enfermidade e consolalo nas súas aflicións. Parécevos ben,
fillas? Ou digo que todas sentimos moito o que pasou durante os últimos
trinta anos; e que as miñas fillas quixeran non nacer; pero xa que tiveron
esa desgraza, agradecerán calquera insignificancia que o seu avó teña a
ben concederlles?
Por suposto que ambas as dúas aplaudimos a resolución de nosa nai;
Mary levou as cousas do almorzo; eu fun pola escribanía; a carta
escribiuna e enviouna rapidamente; e, a partir daquel día, non tivemos
máis noticias do noso avó até que vimos a súa necrolóxica no xornal
bastante tempo despois; todos os seus bens terreais foron legados,
naturalmente, aos nosos descoñecidos e ricos primos.
Agnes Grey
196
CAPÍTULO XX: A DESPEDIDA
Alugamos unha casa en A-, o balneario de moda, para a nosa academia,
e obtivemos a promesa de dúas ou tres alumnas para comezar. Regresei a
Horton Lodge a mediados de xullo, deixando miña nai encargada de
pechar o trato da casa, atopar máis alumnas, vender os mobles da nosa
antiga vivenda e habilitar a nova.
A miúdo sentimos pena dos pobres por non teren tempo para chorar
aos seus familiares falecidos xa que a necesidade obrígaos a traballaren no
medio das súas penas máis dolorosas. Pero logo non é a actividade o
mellor remedio para a tristeza abafadora e o antídoto máis infalible contra
a desesperación? Poida que sexa un cruel consolo; pode parecer duro
sentirse atormentados polas preocupacións da vida cando non sentimos
gusto polos seus praceres; verse obrigados a traballar cando temos o
corazón a piques de romper, e o espírito atormentado suplica o descanso
só para chorar en silencio; pero non é mellor o traballo que o descanso
que ansiamos? E non son menos dolorosas aquelas preocupacións triviais
e atormentadoras que rumiar constantemente sobre a gran aflición que
nos oprime? Ademais, non podemos ter preocupacións, ansiedades e
fatigas sen esperanza, aínda que sexa só a esperanza de realizar a nosa
triste tarefa, cumprir algún proxecto necesario ou eludir algunha outra
molestia. En calquera caso, alegrábame de que miña nai tivese tantas
ocupacións para todas as facultades do seu enérxico corpo. Os nosos
amables veciños lamentaban que ela, outrora tan elevada de posición e
riquezas, se vise reducida a tales extremidades no seu período de loito;
pero eu estou convencida de que sufriría tres veces máis se a deixasen
acomodada con liberdade de quedar naquela casa, escenario da súa
Agnes Grey
197
felicidade anterior e aflición posterior, sen ningunha necesidade firme que
lle impedise cavilar e sentir pena pola súa recente perda.
Non me estenderei sobre os sentimentos que se apoderaban de min ao
abandonar a vella casa, o tan coñecido xardín, a pequena igrexa da aldea
dobremente querida por min entón, porque meu pai, que durante trinta
anos predicara e rezara entre os seus muros, xacía agora baixo as súas
laxes, e os vellos outeiros ermos, deliciosos na súa propia desolación, cos
estreitos vales entre medias, sorrindo cos seus verdes bosques e
escintilantes augas, a casa onde nacera, escenario das miñas primeiras
amizades, o lugar que centrara as miñas querenzas terreais ao longo da
miña vida; abandonábao para non regresar xamais! Era certo, ía regresar a
Horton Lodge, onde, no medio de moitos males, quedaba aínda unha
fonte de pracer; pero era un pracer mesturado con demasiada dor, e a
miña estancia, por desgraza, íase limitar a seis semanas. E mesmo daquel
tempo precioso foron sucedéndose os días sen que o vise a el; salvo na
igrexa, non o vin durante quince días tras o meu regreso. A min
pareceume moito tempo; e como saía a miúdo coa miña alumna
camiñante, por suposto, sempre xurdían esperanzas, seguidas de
decepcións, e entón dicía ao meu corazón: «Velaquí unha proba fidedigna
(se tiveses o sentido de velo ou a sinceridade de recoñecelo) de que non
lle importas nada. Se pensase en ti a metade sequera do que ti pensas nel,
arranxaríase para atoparse contigo moitas veces. Decataraste disto se
consultas os teus propios sentimentos. Así que remata con estas parvadas;
non tes motivo para ter esperanzas; refuga inmediatamente estes nocivos
pensamentos e desexos estúpidos da túa mente e concéntrate nas túas
propias obrigas e na vida aburrida e baleira que tes ante ti. Xa debías
imaxinar que tal felicidade non sería para ti».
Agnes Grey
198
Pero por fin o vin. Saíume de súpeto ao paso cando cruzaba un campo á
volta dunha visita a Nancy Brown, que realizara aproveitando que Matilda
Murray estaba a montar a súa incomparable egua. Debera de oír algo
sobre a pesada perda que eu sufrira; non me presentou as súas
condolencias, non me deu o pésame, senón que as súas primeiras
palabras foron: «Como está a súa nai?», a cal non era unha pregunta
rutineira, pois nunca lle dixera que tiña nai; debeu de pescudar tal feito
por terceiros, se é que o sabía, e ademais, había sincera boa vontade e
mesmo unha profunda, conmovedora e discreta compaixón no ton e no
xeito de preguntar. Deille as grazas coa debida cortesía, e díxenlle que
estaba tan ben como podía esperarse.
Que vai facer? foi a seguinte pregunta.
A moitos lles parecería impertinente, e contestarían con evasivas; pero
tal idea non se me pasou pola cabeza, e deille unha descrición breve pero
sinxela dos plans e perspectivas de miña nai.
Entón marchará vostede en breve de aquí?
Si, dentro dun mes.
Vacilou un momento, coma se pensase. Eu esperaba que, cando volvese
falar, fose para expresar a súa inquietude pola miña partida, pero só dixo:
Supoño que ten bastantes ganas de marchar.
Si, por algunhas cousas respondín.
Só por algunhas cousas. E logo por que outras o lamentaría?
Agnes Grey
199
Isto molestoume até certo punto, porque me incomodaba; só tiña un
motivo para lamentalo, e ese era un profundo segredo, no cal el non tiña
que meterse.
Por que dixen supón vostede que me desagrada este sitio?
Díxomo vostede mesma foi a súa cortante resposta. Díxome
vostede, polo menos, que non era quen de vivir feliz sen un amigo, e que
non tiña ningún amigo aquí nin a posibilidade de facelo, e, ademais, sei
que debe desagradarlle.
Pero se vostede lembra ben, dixen, ou quixen dicir, que non podía
vivir feliz sen un amigo no mundo: non era tan pouco razoable coma para
querer ter un sempre ao meu carón. Creo que podería ser feliz nunha casa
chea de inimigos se
pero non, non debía continuar aquela frase. Fixen
unha pausa e engadín apresuradamente: E ademais, non podemos
abandonar un lugar no que vivimos dous ou tres anos sen ter algún
sentimento de pesar.
Lamentará separarse da señorita Matilda, a única alumna e
compañeira que lle queda?
Supoño que si, até certo punto; non me separei da súa irmá sen
sentilo.
Podo imaxinalo.
Ben, a señorita Matilda é igualmente boa
mellor nun aspecto.
En cal?
É sincera.
Agnes Grey
200
E a outra non o é?
Non diría que é falsa; pero hai que recoñecer que é un pouco
artificiosa.
Logo é artificiosa? Decateime de que era frívola e vaidosa, e agora
engadiu, tras unha pausa podo moi ben crer que tamén era artificiosa,
pero tan excesivamente coma para asumir un aspecto de extremada
sinxeleza e indefensa sinceridade. Si continuou, meditativo, iso
explica algunhas cousas que antes me desconcertaban un pouco.
Despois diso, levou a conversa por camiños máis xerais. Non se separou
de min até que estabamos case nas portas do parque: dende logo
desviouse para acompañarme até alí, e agora volveu sobre os seus pasos
para desaparecer por Moss Lane, cuxa entrada pasaramos un intre antes.
Eu certamente non lamentaba esta circunstancia: se cabía pena no meu
corazón, era porque ao final marchou
porque xa non camiñaba ao meu
carón, e porque rematara o breve intervalo de agradable comunicación.
Non exhalara nin unha palabra de amor nin se albiscaba ningún rastro de
tenrura ou cariño, e con todo sentírame extremadamente feliz. Estar
preto del, oílo falar como falaba, e sentir que me consideraba digna de
que me falara así
capaz de comprender e apreciar debidamente ese
discurso
era dabondo.
«Si, Edward Weston, ben podería ser feliz nunha casa chea de inimigos,
sempre que tivese un amigo que me quixese de verdade profunda e
lealmente, e se ese amigo foses ti
aínda que estivésemos separados e de
cando en cando soubésemos o un do outro, e moi de cando en cando nos
vísemos
aínda que estivese ateigada de traballos, problemas e
desgustos, aínda así sería demasiada felicidade para soñar! Con todo,
Agnes Grey
201
quen sabe?, dixen para min, ao entrar no parque, quen sabe que
pode ocorrer nun mes? Vivín case vinte e tres anos, e sufrín moito e tiven
poucos praceres até agora. É probable que toda a miña vida sexa así de
sombría? Non é posible que Deus escoite as miñas oracións, disipe estas
tristes sombras e me conceda algúns raios do sol do ceo? Negarame a min
aquelas bendicións que tan liberalmente concede a outros, que nin llas
piden nin llas agradecen cando as reciben? Non podo ter aínda esperanza
e confianza?». Esperei e confiei
durante algún tempo, pero, por
desgraza, o tempo íase consumindo; unha semana seguiu a outra e, agás
unha ollada distante e dous encontros efémeros durante os que non
dixemos case nada (mentres eu paseaba coa señorita Matilda), non o vin
en absoluto, excepto, por suposto, na igrexa.
E xa chegara o último sábado, e o último servizo. Varias veces estiven a
piques de desfacerme en bágoas durante o sermón (o último que lle ía a
oír a el, o mellor que lle ía oír a alguén, estaba segura). Xa acabara
a
congregación saía, e eu debía seguila
Entón vírao e oíra a súa voz
probablemente por derradeira vez. No patio da igrexa, Matilda foi
abordada polas dúas señoritas Green. Tiñan moitas preguntas que facerlle
sobre a súa irmá e non sei que máis. Eu desexaba que acabasen canto
antes para que puidésemos regresar a Horton Lodge. Ansiaba buscar
refuxio no meu cuarto ou nalgún recuncho apartado do parque para
poder aliviar os meus sentimentos chorando un último adeus e
lamentando as miñas falsas esperanzas e vas ilusións
Só unha vez e logo
adeus aos soños estériles
En diante, só a realidade sobria, sólida e triste
ocuparía a miña mente. Pero mentres facía estas resolucións, unha voz
queda ás miñas costas dixo:
Agnes Grey
202
Supoño que marcha esta semana, señorita Grey.
Si respondín. Estaba sobresaltada, e de ser algo propensa á histeria,
sen dúbida naquela ocasión comprometeríame dalgún xeito. Grazas a
Deus que non o era.
Ben dixo o señor Weston, quero dicirlle adeus
non é probable
que volva vela antes da súa marcha.
Adeus, señor Weston dixen
Oh, como loitei por dicilo
tranquilamente! Deille a man. Retívoa uns segundos entre as súas.
É posible que nos volvamos atopar dixo el. Ten importancia para
vostede que nos atopemos ou non?
Si, gustaríame moito velo de novo.
Non puiden dicir menos. Apertoume con amabilidade a man e foise.
Agora era feliz outra vez
aínda que máis a piques de romper a chorar ca
nunca. Se me obrigasen a falar naquel momento, inevitablemente
rompería nunha sucesión de saloucos; tal como estaban as cousas, non
puiden evitar as bágoas. Fun camiñando xunta a señorita Murray, co
rostro apartado e sen decatarme de varios comentarios seguidos, até que
me berrou que estaba xorda ou era parva, e entón (recuperando o
dominio de min mesma) coma alguén que esperta dun ataque de
abstracción, de súpeto alcei a vista e pregunteille que me estaba a dicir.
Agnes Grey
203
CAPÍTULO XXI: A ESCOLA
Abandonei Horton Lodge e reuninme con miña nai na nosa nova
vivenda de A-. Atopeina ben de saúde, resignada de espírito e mesmo
animada, aínda que serena e sobria na súa actitude xeral. Só tiñamos tres
internas e media ducia de externas para comezar, pero coa debida
solicitude e dilixencia esperabamos aumentar pronto o número de ambos
os grupos. Conseguín a enerxía necesaria para cumprir coas obrigas deste
novo estilo de vida; chámoo novo, porque verdadeiramente había
bastante diferenza entre traballar con miña nai nunha escola propia e
traballar como asalariada entre estraños, desprezada e pisada por maiores
e novos; e durante as primeiras semanas non era de ningún xeito
desgraciada. «É posible que nos volvamos atopar» e «Ten importancia
para vostede que nos atopemos ou non?». Aquelas palabras aínda soaban
nos meus oídos e descansaban no meu corazón: eran o meu consolo e
apoio secretos. «Volvereino ver. Virá ou escribirá». Ningunha promesa, de
feito, era demasiado prometedora nin demasiado extravagante para que
Esperanza ma soprase no oído. Non cría nin a metade do que me contaba;
finxía rirme de todo iso; pero era moito máis crédula do que eu mesma
imaxinaba; se non, por que me deu un brinco o corazón cando oímos que
chamaban á porta e a criada, que a abría, acudiu a dicirlle a miña nai que
un cabaleiro desexaba vela? E por que estiven de mal humor o resto do
día, porque resultara ser un profesor de música que viña ofrecer os seus
servizos na escola? E que foi o que me deixou un momento sen alento,
cando, tras traer o carteiro un par de cartas, miña nai dixo: «Toma, Agnes,
esta é para ti» mentres me lanzaba unha? E que foi o que fixo que o
sangue me subise á cara cando vin que a letra era dun home? E por que
oh, por que caeu sobre min aquela sensación fría e nauseabunda de
Agnes Grey
204
decepción cando rachei o sobre e descubrín que só era unha carta de
Mary na que, por algún motivo, o seu marido escribira o enderezo?
Chegaramos, pois, a isto, a que me sentise decepcionada ao recibir
unha carta da miña única irmá, porque non a escribira quen era case un
descoñecido? Querida Mary! Escribírame con tanta amabilidade, crendo
que me alegraría de recibila
E eu non merecía lela! E creo que, na miña
indignación contra min mesma, debería apartala até que conseguise ter
mellor estado de ánimo e fose máis merecedora da honra e o privilexio da
súa lectura; pero miña nai estaba alí desexosa de saber que noticias
contiña; así que a lin e paseilla a ela, e despois fun á aula para atender as
alumnas; pero entre os coidados da caligrafía e a aritmética, nos intervalos
entre corrixir un erro aquí e reprender descoidos alá, para os meus
adentros berrei comigo mesma con severidade moito máis estrita. «Que
parva debes de ser díxolle a miña cabeza ao meu corazón, ou o meu eu
máis estrito ao máis brando, como puideches soñar que ía escribirche a
ti? Que motivo tes para semellante esperanza, ou para crer que virá verte,
ou se preocupará por ti, ou sequera pensará outra vez en ti? Que
motivo
?», e entón Esperanza púxome diante aquela última entrevista
breve e repetiume as palabras que eu gardara coma un tesouro na
memoria. «Ben, e que significa iso?
Quen colgaría as súas esperanzas
nunha póla tan fráxil? Que había naquelas palabras que calquera coñecido
non puidese dicirlle a outra persoa? Por suposto que era posible que vos
volvésedes atopar; podería dicilo aínda que foses a Nova Zelandia; pero
non implicaba ningunha intención de volverte ver. E en canto á pregunta
seguinte, calquera podería facela. E que contestaches ti? Simplemente
cunha resposta parva e vulgar, tal como contestarías ao señorito Murray
ou a calquera outro co que tiveras unha relación aceptablemente
Agnes Grey
205
correcta». «Pero logo persistiu Esperanza, están o ton e o xeito en
que falou». «Oh, iso son parvadas! Sempre fala de forma grandiosa, e
naquel momento as Green e a señorita Matilda Murray estaban diante, e
tamén pasaba outra xente, así que se viu obrigado a poñerse moi xunta ti,
e falar en voz moi baixa, se non quería que todo o mundo oíse o que dicía,
o cal, aínda que non tiña nada de particular, por suposto el preferiría que
non o oísen». «Pero despois, sobre todo, a presión marcada, aínda que
suave, da man, que parecía dicir, Confía en min e moitas máis cousas,
demasiado agradables, case demasiado afagadoras para repetilas sequera
para unha mesma». «Tremendo disparate!, demasiado absurdo para
necesitar contradición
meras invencións da imaxinación das que
deberías avergoñarte. Se parases un momento para considerar o teu
exterior pouco atractivo, a túa reserva pouco amable, a túa timidez parva,
que deben facerte parecer fría, aburrida, torpe e quizais tamén
malhumorada; se tiveses en conta estas cousas dende o principio, nunca
albergarías uns pensamentos tan presuntuosos. E agora que fuches tan
insensata, fai o favor de te arrepentires e rectificares, e que morra o
conto!».
Non podo dicir que obedecín implicitamente os meus propios
preceptos, pero razoamentos coma este fóronse facendo máis eficaces
segundo ía pasando o tempo sen que tivese noticias do señor Weston; até
que, por fin, deixei de esperar, pois até o meu corazón se deu conta de
que todo era en balde. Con todo, pensaba nel; acariñaba na miña mente a
súa imaxe; atesouraba cada palabra, ollada e xesto que a miña memoria
retiña; e meditaba as súas excelencias, e as súas peculiaridades e, de feito,
todo o que vira, oíra ou imaxinara respecto a el.
Agnes Grey
206
Agnes, creo que non che senta nada ben o aire do mar e o cambio de
lugar; nunca te vin con tan mal aspecto. Debe ser que pasas demasiado
tempo sentada, permitindo que che preocupen os problemas da aula.
Debes aprender a tomar as cousas con calma e estar máis activa e
animada; debes facer todo o exercicio que poidas, e deixarme a min as
obrigas máis pesadas. A min serviranme como exercicio de paciencia e
quizais para poñerme a proba a serenidade.
Así falou miña nai cando sentamos a traballar unha mañá durante as
vacacións de Pascua. Asegureille que as miñas tarefas non eran nada
opresivas, que me atopaba ben, ou que, se ocorría algunha cousa,
pasaríaseme en canto acabasen os pesados meses da primavera; cando
chegase o verán, estaría tan forte e rexa como ela puidese desexar; pero
interiormente a súa observación inquietárame. Sabía que estaba a perder
forza, non tiña apetito e estábame a volver apática e desanimada. E se
realmente el nunca podería amarme e eu nunca ía volver velo, se me ían
privar de contribuír á súa felicidade e saborear as alegrías do amor, de
bendicir e ser bendicida, entón a vida sería unha carga, e se o Pai celestial
quería chamarme, estaría contenta co descanso. Pero non estaría ben
morrer e deixar miña nai
Filla egoísta e indigna, por esquecela durante
un momento! Non era eu responsable en gran medida da felicidade dela
e do benestar das nosas alumnas tamén?Debía fuxir do traballo que Deus
me puxera diante porque non se axustaba aos meus gustos? Non era El
quen sabía mellor o que debía facer e onde debía loitar? Debería querer
deixar o seu servizo antes de completar a miña tarefa e esperar entrar no
seu refuxio sen loitar para gañalo? «Non; coa axuda del levantareime e
encargareime con dilixencia das tarefas que teño asignadas. Se a
felicidade neste mundo non ha de ser para min, esforzareime por lograr o
Agnes Grey
207
benestar dos que me rodean, e a miña recompensa chegará na outra
vida». Así falei dende o corazón e, dende aquela hora en diante, só
permitía que os meus pensamentos se dirixisen a Edward Weston, ou polo
menos se detivesen sobre el, coma un premio en raras ocasións; e ben
fose realmente pola proximidade do verán ou polo efecto destas boas
resolucións ou polo paso do tempo, ou todo á vez, axiña recuperei a
tranquilidade de espírito, e a saúde e o vigor do corpo tamén comecei a
recuperalos de xeito lento pero seguro.
A principios de xuño recibín unha carta de lady Ashby, outrora señorita
Murray. Escribírame dúas ou tres veces antes, dende as diferentes
paradas da súa viaxe de noivos, sempre de bo humor e declarando que
era moi feliz. Sorprendíame cada vez que non se esquecera de min no
medio de tanto xúbilo e cambio de escenario. Finalmente, con todo,
houbo unha pausa, e parecía que se esquecera de min, pois pasaron máis
de sete meses sen que chegase ningunha carta. Por suposto iso non me
rompeu o corazón, aínda que a miúdo me preguntaba como lle irían as
cousas; e cando esta epístola chegou tan inesperadamente, alegreime de
recibila. Estaba datada en Ashby Park, onde chegara por fin para
instalarse, repartindo o tempo anterior entre o Continente e a metrópole.
Desculpouse moitísimo por me ter abandonada durante tanto tempo,
aseguroume que non se esquecera de min, que tivera a intención de
escribir moitas veces, etcétera, pero que sempre llo impedía algunha
cousa. Recoñeceu que levaba unha vida moi disipada, e que eu a
consideraría moi malvada e irreflexiva, pero dixo que con todo pensaba
moito e que, entre outras cousas, encantaríalle verme. «Xa levamos varios
días aquí escribiu. Non temos connosco nin un só amigo, e é probable
que nos aburramos moito. Sabe que nunca me apeteceu vivir co meu
Agnes Grey
208
marido coma dúas tartarugas nun niño, aínda que fose a criatura máis
agradable que hai na terra, así que compadézase de min e veña. Supoño
que as súas vacacións de verán empezarán en xuño coma as do resto da
xente, polo que non pode alegar que non ten tempo, así que pode e debe
vir, de feito morrerei se non vén. Quero que me visite como amiga, e que
quede moito tempo. Non hai ninguén comigo agás sir Thomas e a anciá
lady Ashby; pero non ten que se preocupar por eles, pois pouco nos
molestarán coa súa compañía; terá vostede un cuarto propio para cando
queira retirarse, e moitos libros para ler cando a miña compañía non sexa
entretida dabondo. Non me lembro se lle gustan os bebés; se é así, terá o
pracer de ver o meu (o bebé máis encantador do mundo, sen dúbida) e
sobre todo porque non me molesto en crialo, tiña claro que non ía pasar
ese traballo. Desgraciadamente é unha nena, e sir Thomas non mo
perdoa; con todo, se vén vostede, prométolle que será a súa institutriz en
canto saiba falar e educaraa vostede como debe facerse e converteraa
nunha muller mellor que a súa mamá. Tamén verá o meu caniche, un
animaliño encantador e espléndido importado de París, e dous excelentes
cadros italianos de gran valor
non lembro de que pintor. Sen dúbida
vostede saberá atopar neles belezas prodixiosas, que debe ensinarme, xa
que eu só os admiro de oídas
e outras moitas curiosidades elegantes,
que comprei en Roma e noutros lugares
e finalmente verá vostede o
meu novo fogar, a magnífica casa e terras que adoitaba admirar tanto.
Desgraciadamente, a promesa da anticipación excede en moito o pracer
da posesión! Que bo sentimento! Asegúrolle que me convertín nunha
matrona moi seria
veña, por favor, aínda que só sexa para presenciar o
marabilloso cambio. Escríbame sen perder tempo, e dígame cando
comezan as súas vacacións, e prométame que virá ao día seguinte e
Agnes Grey
209
quedará até o día antes de que acaben
por piedade comigo. Con todo o
cariño, Rosalie Ashby»
Ensinei a miña nai esa estraña epístola e consulteille sobre o que debía
facer. Aconselloume que fose, e fun, con bastantes ganas de ver a lady
Ashby e á súa filla, e de facer o que puidese para axudala con consolos ou
consellos, pois imaxinaba que debía de ser desgraciada para acudir a min
dese xeito, pero sentindo, como facilmente poden imaxinar, que, ao
aceptar a invitación, facía un gran sacrificio por ela e traizoaba de moitas
maneiras os meus sentimentos, no canto de sentirme encantada da
honorable distinción de que a esposa do aristócrata me pregase que a
visitase como amiga. Con todo, decidín que a miña visita duraría uns
cantos días como moito, e non nego que obtiven algún consolo da idea de
que como Ashby Park non estaba moi lonxe de Horton, era posible que
vise ao señor Weston ou, polo menos, tivese noticias del.
Agnes Grey
210
CAPÍTULO XXII: A VISITA
Indubidablemente Ashby Park era unha residencia espléndida. A
mansión era maxestosa por fóra, cómoda e elegante por dentro, o parque
era espazoso e fermoso, sobre todo grazas ás súas magníficas árbores
vellas, as súas solemnes mandas de cervos, a súa ampla extensión de auga
e os antiquísimos bosques que se despregaban máis aló, pois non había
grandes irregularidades de terreo para dar variedade á paisaxe e moi
poucas ondulacións das que tanto aumentan o encanto da paisaxe dos
parques. E logo este era o lugar que Rosalie Murray desexara tanto para
ela, que tiña que conseguir compartir nas condicións que lle ofrecesen,
fora cal fora o prezo que tivese que pagar polo título de ama, e fose quen
fose o que ía ser o seu cónxuxe na honra e deleite de tal posesión! Ben
non estou disposta a censurala agora.
Recibiume con moita amabilidade e, aínda que eu era filla dun clérigo
pobre, institutriz e mestra de escola, deume a benvida ao seu fogar con
auténtico pracer; e (cousa que me sorprendeu un pouco) tomou bastantes
molestias para facerme a visita agradable. É certo que eu me decataba de
que ela esperaba que eu estivese moi impresionada pola magnificencia
que a rodeaba; e confeso que me molestaban bastante os seus evidentes
esforzos por tranquilizarme e evitar que me atafegase tanta grandeza;
mostrábase moi asustada pola idea de atopar o seu marido e a súa sogra,
ou demasiado avergoñada polo meu humilde aspecto. Eu non estaba
avergoñada en absoluto, pois, aínda que sinxela, coidárame de non
parecer desaliñada ou vulgar, e sentiríame bastante tranquila se a miña
condescendente anfitrioa non tomase tantas molestias evidentes en
facermo sentir; e en canto á magnificencia que a rodeaba, nada do que vin
Agnes Grey
211
me impresionou ou afectou nin a metade da súa propia aparencia
alterada. Fose pola influencia da disipación que estaba de moda ou por
algún outro motivo, un espazo de pouco máis de doce meses tivera o
efecto que se podía esperar doutros tantos anos en canto a reducir as
redondeces da súa forma, a frescura da súa pel, a viveza dos seus
movementos e a exuberancia do seu espírito.
Quería saber se era desgraciada, pero pensei que non era cousa miña
preguntarllo; tentaría gañar a súa confianza, pero se decidía ocultarme as
súas preocupacións matrimoniais, non a molestaría con preguntas
inoportunas. Polo tanto, ao principio limiteime a facer algunhas
indagacións xerais sobre a súa saúde e benestar, e uns cantos eloxios
sobre a beleza do parque e da nena que debería ser neno, un bebé
delicado de sete ou oito semanas de idade, a quen a súa nai parecía mirar
sen moito interese ou afecto, aínda que tanto como eu esperaba que
mostrase.
Pouco despois da miña chegada, encargoulle á súa doncela que me
acompañase ao meu cuarto e se asegurase de que tiña todo o que
necesitaba. Era un apartamento pequeno, sen pretensións, pero cómodo
dabondo. Cando baixei, tras desposuírme de todos os trebellos da viaxe e
arranxarme coa debida consideración polos sentimentos da miña
anfitrioa, ela mesma me conduciu ao cuarto que eu debía ocupar cando
quixese estar soa, ou cando ela estivese ocupada atendendo visitas, ou
obrigada a estar coa súa sogra, ou doutro xeito imposibilitada, como dicía
ela, de gozar do pracer da miña compañía. Era unha saliña tranquila e
ordenada, e eu alegrábame de que se me proporcionase tal porto no que
refuxiarme.
Agnes Grey
212
E nalgún momento dixo ela ensinareille a biblioteca; nunca
examinei eses andeis, pero estou segura de que estarán cheos de libros
sabios, e pode vostede ir furgar entre eles cando lle pareza. E agora
tomará vostede o té
pronto será a hora da cea, pero pensei que, xa que
está vostede afeita a comer á unha, quizais preferise tomar unha cunca de
té a esta hora, e cear cando nós comamos, e entón, mire, pode tomar o té
neste cuarto e así evitará ter que cear con lady Ashby e sir Thomas, o cal
sería algo embarazoso
tal vez non embarazoso, senón
ben
xa sabe o
que quero dicir
Cría que non lle apetecería moito
especialmente
porque de cando en vez cean connosco outras damas e cabaleiros.
Dende logo dixen, apetéceme moito máis tomalo como vostede
di, e, se non ten vostede inconveniente, preferiría tomar todas as comidas
neste cuarto.
E logo por que?
Porque imaxino que así será máis agradable para lady Ashby e sir
Thomas.
Nada diso!
En calquera caso, sería máis agradable para min.
Fixo algunha débil obxección, pero axiña cedeu; e decateime de que a
proposta supoñía un gran alivio para ela.
Agora, veña ao salón dixo. Esa é a campá para vestirse, pero non
vou aínda; é inútil arranxarse cando non hai ninguén para verte; e quero
que conversemos un pouco.
Agnes Grey
213
O salón era un cuarto verdadeiramente impoñente e amoblado con
moita elegancia; pero vin a ollada da nova moza sobre min cando
entramos como para ver se me impresionaba o espectáculo, e por tanto,
decidín adoptar un aspecto de pétrea indiferenza, coma se non vise nada
extraordinario. Pero só por un momento. Inmediatamente a miña
conciencia murmuroume: «Por que hei de decepcionala a ela para
conservar o meu propio orgullo? Non, mellor sacrifico o orgullo para darlle
unha inocente gratificación». E mirei ao redor con sinceridade e díxenlle
que era un cuarto nobre, amoblada con moito gusto. Dixo pouco, pero vin
que estaba encantada.
Amosoume o seu gordo caniche francés, que xacía feito un nobelo
sobre un almofadón de seda, e as dúas espléndidas pinturas italianas, as
cales, con todo, non me deu tempo de examinar, pero, dicindo que debía
miralas outro día, insistiu en que admirase o pequeno reloxo con xoias
que trouxera de Xenebra, e logo levoume por toda o cuarto para
sinalarme outros artigos diversos que trouxera de Italia: un elegante
reloxo e varios bustos, unhas figuriñas gráciles e vasos, todo tallado en
mármore branco. Falou destas cousas con animación, e escoitou os meus
comentarios admirativos cun sorriso de pracer, que axiña se esvaeceu, con
todo, para dar paso a un suspiro melancólico, como en consideración da
insuficiencia de tanto adorno para lograr a felicidade do corazón humano,
e a súa triste incapacidade de satisfacer as súas esixencias insaciables.
Despois, deitándose nun sofá, dirixiume cara a unha ampla poltrona
que se atopaba en fronte, non diante do lume, senón xunta unha xanela
aberta de par en par, pois hai que lembrar que era verán, unha tarde doce
e cálida da segunda metade de xuño. Estiven sentada un momento en
Agnes Grey
214
silencio, gozando do aire tranquilo e puro, e a fermosa vista do parque
que se estendía ante min, rico en verdor e follaxe, deitado á luz dourada
do sol, aliviado polas longas sombras do atardecer. Pero debía aproveitar
esta pausa: tiña que facer indagacións e, como a substancia da posdata
dunha dama, o máis importante viría ao final. Así que comecei
preguntando polo señor e a señora Murray, e pola señorita Matilda e os
novos cabaleiros.
Díxome que o seu papá tiña gota, o que o poñía de moi mal humor, e
que non quería renunciar aos seus viños predilectos nin ás súas copiosas
comidas e ceas, e que discutira co seu médico, porque este se atrevera a
dicir que ningunha medicina o curaría mentres vivise tan despreocupado;
que mamá e os demais estaban ben: Matilda seguía salvaxe e imprudente,
pero tiña unha institutriz elegante, e as súas maneiras melloraran
bastante, e logo sería presentada en sociedade; e que John e Charles (que
estaban agora de vacacións na casa) seica eran «uns raparigos
estupendos, valentes e travesos».
E como lles vai aos demais? preguntei. Aos Green, por exemplo?
Ah!, o señor Green ten o corazón roto, sabe? respondeu, cun
lánguido sorriso; aínda non superou a decepción, e nunca a superará,
imaxino. Está condenado a converterse en solteirón; e as súas irmás fan o
que poden por casar.
E os Meltham?
Oh, van ao seu ritmo de sempre, supoño; pero sei moi pouco deles,
excepto de Harry dixo, ruborizándose levemente e sorrindo de novo;
víao moito cando estabamos en Londres, pois en canto se decatou de que
Agnes Grey
215
estabamos alí, acudiu co pretexto de visitar o seu irmán, e ou me seguía
coma unha sombra alá onde eu fose ou aparecía en cada esquina coma un
reflexo. Pero non se sorprenda tanto, señorita Grey; fun moi discreta,
asegúrollo, pero, xa sabe, unha non ten a culpa de que a admiren.Pobre
rapaz! Non era o meu único admirador, pero dende logo era o máis
evidente, e creo que o máis devoto de todos. E ao detestable
ehem!
e
a sir Thomas ocorréuselle ofenderse por el, ou polos meus abundantes
gastos, ou algo, non sei exactamente por que, e tróuxome
apresuradamente ao campo, sen aviso previo, onde supoño que hei de
facer de ermitá toda a miña vida.
Mordeu o beizo e engurrou vingativa a fronte mirando o belo dominio
que unha vez desexara para ela.
E o señor Hatfield dixen, que foi del?
Animouse de novo e respondeu alegre:
Oh, fíxolle as beiras a unha solteirona de avanzada idade e casou con
ela non hai moito, sopesando a súa pesada carteira contra os seus
murchos encantos e esperando achar no ouro o consolo que lle foi negado
no amor, ha, ha!
Ben, creo que xa están todos
agás o señor Weston. Que fai?
Pois eu non o sei, dende logo. Marchou de Horton.
Canto tempo hai? E onde foi?
Non sei nada del respondeu ela cun bocexo agás que marchou
hai cousa dun mes
non preguntei onde eu preguntaría se era a unha
parroquia ou simplemente a outro posto de axudante, pero pensei que
Agnes Grey
216
era mellor non facelo, e á xente non lle gustou moito a súa marcha
continuou para gran desgusto do señor Hatfield, pois a Hatfield non lle
caía ben, porque tiña demasiada influencia entre a xente corrente e
porque non era dócil e submiso dabondo con el
e por algúns outros
pecados imperdoables, non sei cales
Agora si que debo ir vestirme; a
segunda campá vai soar enseguida, e se vou cear desta guisa, terei que
aturar sen parar a lady Ashby. É unha cousa estraña que unha non poida
ser a ama da súa propia casa! Tire da campá e mandarei chamar a miña
doncela e direilles que lle preparen o té. Imaxine esa muller intolerable
Quen, a súa doncela?
Non, a miña sogra, e por un desgraciado erro meu! No canto de
permitirlle que se mudase a outra casa, tal como se ofreceu a facer cando
casei, fun tan parva que lle pedín que seguise vivindo aquí e levase os
asuntos da casa por min; porque, en primeiro lugar, eu esperaba que
pasariamos a maior parte do ano na cidade, e, en segundo lugar, ao ser
tan nova e inexperta, asustábame a idea de ter que dirixir unha casa chea
de criados e encargar comidas e preparar festas e todo iso, e pensei que
ela coa súa experiencia me axudaría. Nunca soñei que fora a converterse
en usurpadora, tirana, demo, espía e todo o que sexa detestable. Oxalá
estivese morta!
Despois volveuse para dar instrucións ao lacaio, que estaba alí teso de
pé xunta a porta dende había medio minuto, e que oíra a última parte das
súas animadversións, e, por suposto, fixera as súas propias reflexións
respecto diso, malia o aspecto ríxido e inflexible que lle parecía correcto
manter no salón. Ao comentar eu máis tarde que debera de oíla, ela
contestou:
Agnes Grey
217
Oh, non importa! Non me preocupan os lacaios: son simples
autómatas; non importa o que digan ou fagan os seus superiores, eles non
se atreverán a contalo; e en canto ao que pensen (se é que o fan algunha
vez), por suposto a ninguén lle importa. De feito, sería boa se nos ataran a
lingua os nosos serventes!
Dicindo isto, marchou correndo para arranxarse axiña, deixándome a
min que atopase o camiño de volta ao meu salonciño, onde, ao seu debido
tempo, me serviron unha cunca de té. Despois sentei reflexionando sobre
a condición pasada e presente de lady Ashby, e da pouca información que
obtivera respecto o señor Weston, e das poucas probabilidades que había
de que o vise ou tivese máis noticias del ao longo da miña vida tranquila e
sombría, a cal en diante parecía non ofrecer outra alternativa que días de
choiva ou días de nubes grises e escuras sen chuvascos. Finalmente, con
todo, empecei a cansarme dos meus pensamentos e a desexar saber onde
atopar a biblioteca da que falara a miña anfitrioa, e de preguntarme se
debía quedar alí sen facer nada até a hora de me deitar.
Como non era rica dabondo como para posuír un reloxo, non podía
saber o tempo que pasaba agás polas sombras que se alongaban
lentamente, que observaba dende a xanela, que presentaba unha vista
lateral, incluíndo unha zona do parque, un grupo de árbores, cuxas ramas
máis altas estaban colonizadas por unha compañía numerosa de ruidosas
grallas, e un alto muro cunha enorme porta de madeira, que sen dúbida
comunicaba co patio dos cortellos, xa que chegaba maxestosamente
dende o parque unha ampla carruaxe. A sombra deste muro axiña tomou
posesión de todo o terreo até onde eu podía ver, obrigando á dourada luz
do sol a retirarse polgada a polgada, para refuxiarse por fin nas copas altas
Agnes Grey
218
das árbores. Finalmente mesmo elas quedaron na sombra
a sombra dos
afastados outeiros, ou da terra mesma; e, sentindo compaixón polos
ruidosos habitantes da gralleira lamentei ver como a súa vivenda, até
había tan pouco bañada cunha luz gloriosa, quedaba reducida á cor
tenebrosa e vulgar do mundo do abismo, ou do meu mundo interior.
Durante un momento, os paxaros que voaban por enriba dos demais
podían aínda recibir nas ás o fulgor que impartía á súa negra plumaxe o
matiz e o resplandor do ouro vermello; ao final tamén esvaeceu. O
crepúsculo avanzou ás furtadelas
as grallas fixéronse máis silenciosas
eu atopeime máis cansa e desexaba regresar á miña casa o día seguinte.
Fíxose de noite por fin, e estaba a pensar en chamar para pedir unha
candea para ir á cama, cando apareceu a miña anfitrioa, colmándome de
desculpas por deixarme abandonada tanto tempo e botando toda a culpa
a «esa vella detestable», como chamaba á súa sogra.
Se non me sento con ela no salón mentres sir Thomas bebe o seu viño
dixo, nunca mo perdoaría; e logo, se saio do cuarto no mesmo
instante en que chega el, como fixen unha ou dúas veces, é unha ofensa
imperdoable cara ao seu querido sir Thomas. Ela nunca mostrou
semellante falta de respecto cara ao seu marido
e en canto ao afecto, as
esposas de hoxe día nunca o teñen en conta, supón; pero as cousas eran
diferentes na época dela
Coma se puidese servir para algo que me
quedase no cuarto, cando el non fai máis que queixarse e rifar cando está
de mal humor, dicir parvadas desagradables cando está contento, ou
quedar durmido no sofá cando está demasiado aparvado para outra
cousa, que adoita ser o caso agora, cando non ten outra cousa que facer
máis que embebedar co viño.
Agnes Grey
219
Mais non podería vostede tentar ocuparlle a mente con algo mellor, e
pregarlle que renuncie a eses hábitos? Estou segura de que ten vostede
poderes de persuasión e habilidades para distraer un cabaleiro que moitas
damas estarían encantadas de posuír.
Así que pensa vostede que vou poñerme a entretelo! Non; esa non é
a idea que teño eu do que é unha esposa. É tarefa do marido agradar a
esposa, non a dela agradalo a el; e se el non está satisfeito dela tal como
é, e agradecido de posuíla tamén, non a merece, iso é todo. En canto á
persuasión, asegúrolle que non me vou molestar con iso: xa teño dabondo
con aturalo tal e como é, sen tentar reformalo. Pero sinto que a deixara
tanto tempo soa, señorita Grey. Como pasou o tempo?
Principalmente observando as grallas.
Vaia por Deus, que aburrida debeu estar! Realmente teño que
ensinarlle a biblioteca, e debe chamar para pedir todo o que queira, tal
como faría nunha pousada, e poñerse cómoda. Teño motivos egoístas por
querer tela contenta, pois quero que quede comigo e que non cumpra a
súa horrible ameaza de escapar nun dentro dun ou dous días.
Ben, non me deixe que a manteña máis tempo fóra do salón esta
noite, pois agora estou cansa e quixera deitarme.
Agnes Grey
220
CAPÍTULO XXIII: O PARQUE
Baixei un pouco antes das oito á mañá seguinte, avisada polo son dun
reloxo distante. Non se vía ningún sinal de almorzo. Agardei máis dunha
hora antes de que chegase, aínda desexando vagamente ter acceso á
biblioteca. Despois de acabar a solitaria comida, de novo esperei ao redor
dunha hora e media con gran ansiedade e malestar dubidando que facer.
Por fin, lady Ashby veu desexarme os bos días. Informoume de que
acababa de almorzar, e quería que dese un paseo matutino con ela polo
parque. Preguntoume canto tempo levaba en pé e, ao oír a miña resposta,
dixo que o sentía moito, e unha vez máis prometeu mostrarme a
biblioteca. Suxerín que o fixese enseguida, e así de alí en diante non
habería problemas de lembralo ou esquecelo. Consentiu, coa condición de
que non se me ocorrese poñerme a ler ou interesarme polos libros agora,
pois quería ensinarme os xardíns e dar un paseo comigo polo parque
antes de que fixese demasiada calor para gozalo, que xa case era o caso.
Por suposto asentín de boa gana, e logo iniciamos o noso paseo.
Mentres camiñabamos polo parque, falando do que a miña compañeira
vira e oíra durante as súas viaxes, achegouse un xinete e adiantounos.
Volveuse ao cruzarse connosco e cravoume a vista directamente na cara.
Tiven boa oportunidade de ver como era: alto, delgado e estragado, un
pouco encrequenado de ombreiros, co rostro pálido aínda que cheo de
manchas e as pálpebras desagradablemente vermellas, as faccións
correntes e unha aparencia xeral de languideza e monotonía, aliviada por
unha expresión sinistra na boca e os fríos ollos sen alma.
Detesto ese home! murmurou lady Ashby con amarga énfase
cando pasou trotando lentamente.
Agnes Grey
221
Quen é? preguntei, non disposta a supoñer que falaría así do seu
marido.
Sir Thomas Ashby contestou con melancólica compostura.
E vostede detéstao, señorita Murray? preguntei, pois estaba
demasiado sorprendida para lembrar o seu nome naquel momento.
Si, señorita Grey, e desprézoo tamén. E se vostede o coñecese, non
me culparía.
Pero xa sabía vostede como era antes de casar con el.
Non; só cría sabelo
realmente non o coñecía. Sei que vostede mo
advertiu, e oxalá lle fixera caso, pero xa é tarde para arrepentirse
Ademais, mamá tería que sabelo mellor ca nós as dúas, e non dixo nada
contra iso, todo o contrario. E logo cría eu que el me adoraba e que me
deixaría facer o que quixese
Finxiu facelo ao principio, pero agora non lle
importo un chisco. Pero iso non me molestaría; el podería facer o que lle
dera a gana se eu fose libre para divertirme e quedar en Londres ou ter
algúns amigos aquí
pero el fai o que lle dá a gana e eu debo ser
prisioneira e escrava. En canto se deu conta de que eu podía divertirme
sen el, e de que os demais apreciaban o meu valor máis ca el, o
desgraciado egoísta comezou a acusarme de coquetería e malgasto, e a
insultar a Harry Meltham, cuxos zapatos non é digno de limpar. E logo
necesitaba que eu estivese no campo levando unha vida de monxa, por se
o deshonraba ou arruinaba, coma se el mesmo non fose dez veces peor en
todos os sentidos
co seu libro de apostas e a súa mesa de xogo e as súas
mozas de ópera e a súa lady isto e señora aquilo
Si, iso e as súas botellas
de viño e vasos de coñac e auga tamén! Oh, daría dez mil mundos para
Agnes Grey
222
volver ser a señorita Murray! É terrible sentir que a vida, a saúde e a
beleza se murchan, sen apreciar e sen gozar, por un bruto coma el!
exclamou estalando en bágoas pola amargura do seu desgusto.
Naturalmente compadecíaa moitísimo, tanto pola súa falsa idea da
felicidade e o descoido das súas obrigas coma polo desprezable
compañeiro ao que estaba unido o destino dela. Dixen o que puiden para
consolala, e deille os consellos que cría que lle facían máis falta: primeiro,
tentar mellorar o seu marido con cordiais razoamentos, amabilidade,
exemplo e persuasión; despois, cando xa fixera todo o que podía, se aínda
o atopaba incorrixible, que se esforzase por abstraerse del, que se
arroupase coa súa propia integridade e se molestase por el o menos
posible. Exhorteina a que buscase consolo cumprindo co seu deber cara a
Deus e cara aos homes, e que confiase no Ceo e que se consolase co
coidado e a educación da súa filla, asegurándolle que se vería amplamente
recompensada ao ver os seus progresos en fortaleza e sabedoría e ao
recibir o seu xenuíno afecto.
Pero non podo dedicarme de maneira total a unha nena dixo ela;
podería morrer
cousa que non é para nada improbable.
Pero con coidados, moitos bebés delicados convertéronse en homes
ou mulleres fortes.
Pero pode parecerse tanto ao seu pai que a odiarei.
Non é probable; é unha nena, e parécese moito á súa nai.
Non importa. Preferiría que fose neno
só que o pai non lle deixará
ningún patrimonio que el mesmo poida malgastar. Como podo gozar de
Agnes Grey
223
ver crecer unha nena para que me eclipse e goce dos praceres dos que eu
estou privada para sempre? Pero supoñendo que tivese a xenerosidade de
deleitarme con tal cousa, aínda así, é só un bebé, e non podo centrar
todas as miñas esperanzas nun bebé; é tan só un grado máis que
dedicarse a un can. E en canto a toda a sabedoría e bondade que vostede
tentaba inculcarme, seguro que é o máis correcto e axeitado, e se tivese
uns vinte anos máis, podería beneficiarme diso; pero as persoas temos
que divertirnos cando somos novas, e se os demais non nolo permiten,
debemos odialos por ese motivo!
O mellor xeito de divertirse é facer o que é correcto, e non odiar a
ninguén. A finalidade da relixión non é ensinarnos como morrer senón
como vivir; e canto antes un se fai sabio e bo, máis felicidade consegue. E
agora, lady Ashby, teño que darlle un consello máis: non converta a súa
sogra nunha inimiga. Non se afaga a tela a distancia e mirala con
desconfianza celosa. Nunca a vin, pero oín cousas boas dela ademais de
malas e imaxino que, aínda que sexa fría e altiva no seu comportamento
xeral e mesmo esixente nas súas peticións, terá fortes afectos para
aqueles que sexan capaces de alcanzalos. E aínda que estea cegamente
unida ao seu fillo, non carece de bos principios nin é incapaz de escoitar a
voz da razón. E se vostede a concilia un pouco e adopta unhas maneiras
amigables e abertos cara a ela
e mesmo lle confía as súas aflicións
verdadeiras aflicións, polas que estea xustificada en queixarse
creo
firmemente que co tempo ela converterase nunha fiel amiga e no seu
consolo e apoio en lugar dese diaño que vostede describe.
Mais temo que os meus consellos non forneceron moito efecto na
desgraciada moza; e ao ver que era de tan pouca axuda en Ashby Park, a
Agnes Grey
224
miña estancia alí fíxose dobremente dolorosa. Así e todo, debía soportar
aquel día e o seguinte, xa que me comprometera a facelo, aínda que,
resistíndome a todos os rogos e incentivos para prolongar máis a miña
visita, insistín en partir á mañá seguinte, afirmando que miña nai me
botaría de menos e que esperaba o meu regreso con impaciencia. Con
todo, tiña o corazón apesarado cando me despedín da pobre lady Ashby e
a deixei no seu principesco fogar. Era unha proba adicional da súa
infelicidade que se aferrase ao consolo da miña presenza e anhelase
sinceramente a compañía dunha persoa cuxos gustos e ideas xerais
conxeniaban tan pouco cos dela, da que se esqueceu por completo nas
súas horas de éxito, e cuxa presenza sería máis molestia ca pracer se
tivese só a metade do que desexaba o seu corazón.
Agnes Grey
225
CAPÍTULO XXIV: AS AREAS
A nosa escola non estaba situada no centro da cidade; ao entrar a Adende
o noroeste hai unha fila de casas de aspecto respectable a
cadanseu lado da estrada ancha e branca con pequenos xardíns diante
delas, persianas venecianas nas xanelas e uns banzos que conducen a
cadansúa porta elegante co seu pomo de latón. Nunha das máis grandes
destas vivendas residiamos miña nai e eu con todas as novas damas que
os nosos amigos e o público tiñan a ben encomendar ao noso cargo. Por
conseguinte, estabamos a unha distancia considerable do mar, separadas
del por un labirinto de rúas e casas. Pero o mar encantábame, e con
frecuencia cruzaba de boa gana a cidade para gozar do pracer de pasear
pola beira, ben fose coas alumnas ou soa, ou con miña nai durante as
vacacións. Resultaba agradable en todo momento e en todas as estacións,
pero especialmente baixo a brava axitación dunha áspera brisa mariña e
coa frescura resplandecente dunha mañá estival.
Espertei cedo a terceira mañá tras o meu regreso de Ashby Park. O sol
atravesaba a persiana e pensei no agradable que sería pasar pola cidade
durmida para dar un paseo solitario sobre as areas mentres medio mundo
estaba na cama. Non tardei moito en tomar esa decisión nin demorei en
poñela en práctica. Naturalmente non quixen espertar miña nai, polo que
me deslicei silandeiramente pola escaleira e abrín a porta sen facer ruído.
Estaba vestida e na rúa cando o reloxo da igrexa deu o seis menos cuarto.
Había unha sensación de frescura e vigor mesmo nas rúas; e cando
traspasei a cidade, cando puxen o pé sobre as areas e enfilei o rostro cara
á ampla baía luminosa
non hai linguaxe que poida describir o efecto do
profundo e claro azul do ceo e o océano, o brillante sol matutino na
Agnes Grey
226
barreira semicircular de abruptos acantilados coroados de grandes
outeiros verdes e nas lisas e extensas areas e as rochas baixas do mar, que
semellaban, coa súa vestimenta de maleza e brión, pequenos illotes de
herba, e, sobre todo, nas brillantes ondas. E logo, a indescritible pureza e
frescura do aire! Ía a calor xusta para intensificar o valor da brisa e
sopraba o vento xusto para manter en movemento todo o mar, para facer
que as ondas fosen brincando cara á beira, espumosas e escintilantes,
como entolecidas de alegría. Non se movía máis nada, non se vía ningunha
criatura humana máis ca min. Os meus pés eran os primeiros en deixar
pegadas nas areas firmes e intactas; ninguén máis as pisara dende que o
fluxo da marea da noite anterior borrara as marcas máis profundas de
onte, deixándoas belas e lisas excepto onde a retirada da auga deixara as
pegadas de rizados charcos e inquietos arroios.
Renovada, encantada, fortalecida, camiñei por alí, esquecéndome de
todos os meus problemas, sentindo coma se tivese ás nos pés e puidese
andar polo menos corenta millas sen me fatigar e experimentando unha
sensación de alborozo que non volvera sentir dende a miña xuventude
máis temperá. A ao redor das seis e media, con todo, empezaron a acudir
os mozos de cadras para exercitar os cabalos dos seus amos, primeiro un e
logo outro, até unha ducia de cabalos e cinco ou seis xinetes, pero non
tiña que preocuparme porque non chegarían até as rochas ás que eu me
aproximaba naquel intre. Cando as alcancei e pasei por enriba das
húmidas algas esvaradías (co risco de caer nalgún dos moitos charcos de
clara auga salgada que había entre as rochas) até un pequeno
promontorio de brión salpicado polo mar, mirei atrás de novo para ver
quen máis andaba por alí. Só estaban aínda os madrugadores mozos cos
seus cabalos e a un cabaleiro coa escura mancha dun can correndo diante
Agnes Grey
227
e un carro que viña da cidade para cargar auga para o balneario. Dentro
dun minuto ou dous, as distantes máquinas de auga poñeríanse en
funcionamento: e entón os cabaleiros maiores de costumes rutineiros e as
sobrias damas cuáqueras acudirían para dar os seus saudables paseos
matutinos. Pero por moi interesante que fose tal panorama, non podía
esperar para presencialo, pois o sol e o mar cegábanme tanto que só
puiden botar unha ollada naquela dirección; así que logo vireime de novo
para deleitarme coa vista e o son do mar lanzándose contra o meu
acantilado, sen unha forza prodixiosa, porque as ondas rompían coas
enredadas algas e as invisibles rochas de debaixo; se non, pronto me vería
asolagada polo orballo. Pero medraba a marea; a auga subía; enchíanse os
golfos e os lagos; os estreitos facíanse máis anchos: era o momento de
buscar un terreo máis seguro; así que camiñei, patinei e escorreguei de
volta ás suaves e amplas areas, e decidín continuar até certo abrupto
saínte dos acantilados antes de regresar.
Ao pouco intre oín ruído de refolgo detrás de min e un can achegouse
brincando e contorsionándose aos meus pés. Era Snap, o meu pequeno
terrier escocés de pelo escuro e enredado! Cando pronunciei o seu nome,
saltoume cara ao rostro ouveando de alegría. Case tan encantada coma el,
collín o animaliño no colo e biqueino varias veces. Pero como chegara el
até aquí? Non puidera caer do ceo nin facer semellante viaxe só: debérao
de traer ou o seu amo, o cazador de ratas, ou outra persoa; así,
reprimindo as miñas desmedidas caricias e tentando igualmente reprimir
as súas, mirei arredor e vin
o señor Weston!
Agnes Grey
228
O seu can lémbraa ben, señorita Grey dixo, colléndome
calorosamente a man que eu lle estendía sen saber moi ben o que facía.
Érguese vostede cedo.
Normalmente non tan cedo coma hoxe respondín con asombrosa
compostura, tendo en conta todas as circunstancias do momento.
Até onde quere prolongar o seu paseo?
Xa pensaba regresar
deben de ser case horas, paréceme.
Consultou o seu reloxo (tiña un de ouro agora) e díxome que eran as
sete e cinco.
Pero sen dúbida xa paseou bastante dixo, virándose cara á cidade,
e eu comecei a andar paseniño sobre os meus pasos, con el camiñando ao
meu carón.
En que parte da cidade vive vostede? preguntou. Nunca o logrei
saber.
Nunca o lograra saber? Logo tentárao? Díxenlle onde viviamos.
Preguntoume como ían os nosos asuntos. Contesteille que nos ían moi
ben, que aumentaramos considerablemente o número de alumnas
despois das vacacións de Nadal, e que esperabamos aínda máis ao final
destas.
Vostede debe de ser unha profesora experta comentou.
Non; é miña nai respondín; ela dirixe moi ben as cousas, e é moi
activa, intelixente e boa.
Agnes Grey
229
Gustaríame coñecer a súa nai. Presentarama vostede algún día se vou
vela?
Si, encantada.
E concédeme o privilexio dun vello amigo de ir visitala de cando en
vez?
Si, si
supoño que si.
Esta era unha resposta moi parva, pero a verdade era que consideraba
que non tiña eu o dereito de convidar ninguén á casa de miña nai sen o
coñecemento dela; se dixese: «Si, se a miña nai non lle importa»,
parecería que eu interpretaba a súa pregunta como máis do que el
expresara, así que, supoñendo que non lle importaría, engadín: «Supoño
que si»; pero por suposto diría algo máis sensato e máis educado se
estivese en posesión das miñas facultades. Proseguimos o noso paseo
durante un minuto en silencio, un silencio roto ao pouco tempo (para gran
alivio meu) por un comentario do señor Weston sobre a brillantez da
mañá e a beleza da baía e, despois, sobre as vantaxes de A- respecto a
outros moitos lugares de veraneo.
Non me pregunta vostede que me trouxo a A- dixo. Non crerá
vostede que son rico dabondo coma para vir por pracer.
Dixéronme que marchara de Horton.
Entón non lle dixeron que fora destinado a F-?
F- era unha aldea a unhas dúas millas de A-.
Non dixen; vivimos tan completamente retiradas do mundo,
mesmo aquí, que rara vez me chegan noticias dalgunha fonte, con
Agnes Grey
230
excepción da Gaceta de -. Pero espero que lle guste a súa nova parroquia,
e que poida felicitalo por conseguila.
Supoño que me gustará máis a parroquia dentro dun ano ou dous,
cando levase a cabo algunhas reformas que anhelo ou, polo menos, dea
algúns pasos para logralo; pero pode vostede felicitarme agora, pois
resúltame moi agradable ter sequera parroquia propia sen ninguén que
interfira comigo, desbarate os meus plans ou inutilice os meus esforzos.
Ademais, teño unha casa respectable nunha veciñanza bastante
agradable, e trescentas libras ao ano. De feito, non teño máis queixa ca da
soidade nin máis desexo ca dunha compañeira.
Miroume ao concluír e era coma se o escintileo dos seus ollos escuros
me incendiase a cara, o que me produciu un gran desconcerto, pois era
intolerable mostrar confusión en tal conxuntura. Por tanto fixen un
esforzo por remediar o mal e desentenderme de calquera aplicación
persoal do seu comentario cunha resposta atropelada e mal expresada no
sentido que, se esperaba até ser ben coñecido na veciñanza, podería ter
moitas oportunidades de suplir a súa falta entre as residentes de F- e os
arredores, ou as visitantes de A-, se necesitaba unha elección máis ampla,
sen darme conta do cumprimento implicado en tal aseveración, até que a
súa resposta mo fixo ver.
Non son tan presuntuoso coma para crer iso dixo, aínda que
vostede dirá. Pero se así fose, ben, son algo esixente en canto á miña idea
do que debe ser unha compañeira vitalicia, e quizais non atope ningunha
que me conveña entre as damas que vostede menciona.
Se esixe vostede a perfección, nunca a atopará.
Agnes Grey
231
Non, non teño dereito a ela, pois eu mesmo estou moi lonxe de ser
perfecto.
Aquí interrompeu a nosa conversa un carro de auga que avanzaba
pesadamente, pois xa chegaramos á parte ruidosa das areas. E durante os
seguintes oito ou dez minutos, entre carros e cabalos, burros e homes,
houbo pouco sitio para o intercambio social até que lle demos as costas ao
mar e comezamos a subir a estrada empinada que conducía á cidade. Aquí
o meu compañeiro ofreceume o brazo, que aceptei, aínda que non coa
intención de utilizalo como apoio.
Non vén vostede ás areas moi a miúdo, paréceme dixo, porque
eu camiñei por aquí moitas veces pola mañá e pola tarde dende que
cheguei, e non a vin até agora; e varias veces, ao pasar pola cidade,
busquei a súa escola, pero non se me ocorreu buscar na estrada de -; e
unha ou dúas veces fixen indagacións, pero sen obter a información que
quería.
Cando ascendemos a costa, fixen un aceno de apartar o brazo do seu,
pero apertou levemente o cóbado como sinal tácito de que el non o
desexaba, polo que desistín. Disertando sobre diferentes temas, entramos
na cidade e camiñamos por de varias rúas. Decateime de que se desviaba
do seu camiño para acompañarme, a pesar da longa camiñada que aínda
lle esperaba, e, temendo que se estivese molestando por motivos de
educación, díxenlle:
Coido que o estou afastando do seu camiño, señor Weston. Creo que
a estrada de F- está en dirección contraria.
Deixareina ao final da próxima rúa dixo el.
Agnes Grey
232
E cando virá ver mamá?
Mañá, se Deus quere.
O final da rúa seguinte era case a fin da miña viaxe. Detívose alí, con
todo, desexoume os bos días e chamou a Snap, que parecía dubidar entre
seguir á súa antiga ama ou ao seu novo amo, pero marchou brincando con
el cando o chamou.
Non vou ofrecerme a devolverllo, señorita Grey dixo o señor
Weston cun sorriso, porque me gusta.
Oh, non o quero contestei, agora que ten un bo amo, estou
satisfeita.
Dá vostede por feito que son un bo amo, logo?
O home e o can marcharon, e eu regresei á casa, chea de gratitude ao
ceo por tanta felicidade e rezando porque as miñas esperanzas non se
visen de novo frustradas.
Agnes Grey
233
CAPÍTULO XXV: CONCLUSIÓN
Ben, Agnes, non debes volver dar un paseo tan longo antes do
almorzo dixo miña nai, vendo que bebía unha segunda cunca de café e
non comía nada, poñendo como escusa a calor que ía e a fatiga tras a
miña longa camiñada. O certo era que me sentía febril e tamén cansa.
Sempre fas as cousas en extremos; se deses un paseo curto todas as
mañás e seguises facéndoo, sentaríache ben.
Ben, mamá, fareino.
Pero isto é peor ca quedares na cama ou enfrascáreste nos libros;
expuxécheste a coller febre.
Non o volverei facer dixen.
Espremía os miolos pensando en como contarlle o do señor Weston,
porque había de dicirlle que ía vir o día seguinte. Con todo, esperei até
que quitasen as cousas do almorzo e me sentise máis calmada e serena;
logo, tras sentarme cos meus debuxos, comecei:
Atopei un vello amigo hoxe nas areas, mamá.
Un vello amigo! De quen se trata?
Dous vellos amigos, en realidade. Un é un can e lembreille a Snap,
cuxa historia xa lle contara, e relateille o incidente da súa repentina
aparición e a súa extraordinaria memoria ao recoñecerme, e o outro
proseguín é o señor Weston, asistente do reitor de Horton.
O señor Weston! Nunca te oín falar del.
Si, mencioneicho varias veces, creo, pero non te lembras.
Agnes Grey
234
Oínte falar do señor Hatfield.
O señor Hatfield era o reitor e o señor Weston o seu axudante;
adoitaba mencionalo ás veces por contraste co señor Hatfield, por ser un
clérigo máis eficiente. Con todo, atopábase nas areas esta mañá co can
compraríallo, supoño, ao cazador de ratas e recoñeceume el ademais do
can, probablemente grazas a este. Tiven unha conversa con el, no curso da
cal, como preguntou pola nosa escola, faleille algo de ti e a túa boa
xestión, e dixo que lle gustaría coñecerte, e preguntoume se eu quería
presentarcho se el tomase a liberdade de visitarmos mañá, así que lle
dixen que si. Fixen ben?
Por suposto. Que clase de home é?
Un home moi respectable, creo. Pero veralo mañá. É o novo vigairo
de F-, e como só leva alí unas cantas semanas, supoño que non fixo
amigos aínda e quere facer algo de vida social.
O día seguinte chegou. Que febre de ansiedade e expectación se
apoderou de min dende o almorzo até o mediodía, hora á que apareceu!
Despois de presentarllo a miña nai, levei o labor á xanela e sentei a
esperar o resultado da entrevista. Conxeniaron estupendamente, para
gran satisfacción miña, pois estaba moi ansiosa polo que podía opinar
miña nai del. Non quedou moito tempo nesa ocasión; pero cando el se
ergueu para se despedir, ela dixo que lle encantaría velo cando lle cadrase
ben vir de novo. E cando marchou, alegreime de oíla dicir:
Ben, paréceme que é un home moi sensato. Pero por que sentaches
alí atrás, Agnes engadiu, e falaches tan pouco?
Agnes Grey
235
Porque falabas ti tan ben, mamá, que me pareceu que non
necesitabas que eu che axudase. Ademais, veu visitarte a ti, non a min.
Despois diso, visitábanos a miúdo, varias veces ao longo da semana.
Adoitaba dirixir a maioría da súa conversa á miña nai, e non era milagre,
porque ela tiña boa conversa. Case envexaba a fluidez libre e vigorosa do
seu discurso e o forte sentido que demostraba en todo o que dicía, e, con
todo, non a envexaba, pois aínda que de cando en vez lamentaba por el as
miñas propias deficiencias, proporcionábame un enorme pracer estar alí
sentada escoitando os dous seres que quería e honraba máis que nada no
mundo conversando xuntos de xeito tan amigable e sensato e falando tan
ben. Non sempre quedaba calada, con todo, nin estaba para nada
relegada. Facíame tanto caso como eu desexaba: non faltaba unha palabra
amable nin unha ollada aínda máis amable, unha infinidade de delicadas
atencións, demasiado finas e sutís para expresar en palabras e, polo tanto,
indescritibles, pero profundamente sentidas de corazón.
Axiña se acabaron as cerimonias entre nós: o señor Weston acudía
como hóspede esperado, ben recibido a calquera hora, e nunca
perturbaba a economía dos nosos asuntos domésticos. Mesmo me
chamaba «Agnes»; primeiro pronunciou o nome con timidez pero, ao
darse conta de que non ofendía a ninguén, parecía preferir
considerablemente ese apelativo en vez de «señorita Grey», e eu tamén.
Que aburridos e sombríos eran os días que non viña! E mesmo así non
eran tristes, pois aínda me quedaban a lembranza da última visita e a
esperanza da próxima para animarme. Pero cando pasaban dous ou tres
días sen que o vise, enchíame de ansiedade, absurda, irracional, porque
naturalmente tiña que atender os seus propios asuntos e os da súa
Agnes Grey
236
parroquia. Eu esperaba con pavor a fin das vacacións, porque comezaría o
meu traballo e ás veces non podería velo e outras veces, cando miña nai
estivese na aula, tería que recibilo a soas, situación que non desexaba en
absoluto
dentro da casa, aínda que atoparme con el ao aire libre e
pasear ao seu carón resultara non ser de ningún xeito desagradable.
Unha tarde, con todo, durante a última semana das vacacións, chegou,
inesperadamente, porque unha forte treboada á primeira hora da tarde
case destruíra as miñas esperanzas de velo aquel día; pero agora a
treboada amainara e o sol brillaba con forza.
Preciosa tarde, señora Grey dixo el ao entrar. Agnes, quero que
veña vostede a dar un paseo comigo até - nomeou unha parte da costa,
un empinado outeiro polo lado interior e un abrupto precipicio cara ao
mar, dende cuxo cumio se divisan unhas vistas espectaculares. A choiva
fixou o po e arrefriou e limpou o aire, e a vista será magnífica. Quere vir?
Podo ir, mamá?
Si, por suposto.
Fun prepararme e baixei en poucos minutos aínda que, naturalmente,
esmereime máis ao arranxarme ca se fose simplemente a saír soa de
compras. O chuvasco certamente tivera un efecto moi beneficioso no
tempo, e quedara unha tarde estupenda. O señor Weston quixo que o
collese do brazo; dixo pouco durante o noso paso polas rúas ateigadas,
pero camiñaba rápido e semellaba serio e abstraído. Preguntábame que
lle ocorrería e sentía un temor indefinido de que estivese preocupado por
algo desagradable; e inquietábanme bastante vagas conxecturas sobre o
motivo, polo que quedei seria e calada. Pero estas fantasías
Agnes Grey
237
desapareceron cando chegamos aos arredores da cidade, pois en canto
tivemos á vista a antiga igrexa venerable e o outeiro de -, co mar dun azul
profundo ao fondo, pareceume que o meu compañeiro estaba bastante
alegre.
Coido que ando demasiado rápido para vostede, Agnes dixo; na
miña impaciencia por saír da cidade, esquecín pensar na súa comodidade;
pero agora iremos tan amodo como vostede queira. Vexo, por aquelas
lixeiras nubes do oeste, que haberá unha marabillosa posta de sol, e
estaremos a tempo de presenciar os seus efectos no mar, aínda que
camiñemos amodo.
Cando chegamos á metade do outeiro, fíxose o silencio entre nós unha
vez máis e el, coma sempre, foi o primeiro en rompelo.
A miña casa está aínda baleira, señorita Grey observou sorrindo,
e xa coñezo todas as damas da miña parroquia e varias desta cidade; e
coñezo de vista e de oídas moitas máis; pero ningunha delas me convén
como compañeira
de feito, só hai unha persoa no mundo que me
convén
e é vostede; gustaríame saber cal é a súa decisión.
Fala vostede en serio, señor Weston?
En serio! Como pode vostede pensar que son quen de facer bromas
sobre semellante cuestión?
Puxo a súa man sobre a miña, que estaba apoiada no seu brazo: debeu
de notar como tremía
pero xa non importaba.
Espero non precipitarme dixo, cun ton grave. Debía vostede de
saber que non estaba no meu carácter adular e dicir parvadas
Agnes Grey
238
melindrosas, ou mesmo expresarlle a admiración que sentía, e que unha
soa palabra ou ollada miña significaba máis que as aloumiñeiras frases e
ferventes declaracións da maioría dos homes.
Dixen algo sobre non querer deixar miña nai, e non facer nada sen o seu
consentimento.
Arranxeino todo coa señora Grey mentres ti poñías o chapeu
respondeu el. Dixo que dá o seu consentimento se ti dabas o teu; e
pedinlle, por se me concedías a felicidade, que viñese vivir connosco, pois
estaba seguro de que ti o preferirías. Pero negouse, dicindo que agora
podíase permitir contratar unha axudante e que continuaría coa escola até
poder comprar unha anualidade suficiente para manterse nunha
hospedaría cómoda. E, mentres tanto, pasaría as vacacións alternándose
entre nós e a túa irmá, e que estaría contenta se ti eras feliz. Así que xa
invalidei as túas obxeccións con respecto a ela. Tes algunha máis?
Non, ningunha.
Entón quéresme? preguntou, apertándome fervente a man.
Si.
Aquí fago unha pausa. O meu diario, de onde recompilei estas páxinas,
non vai moito máis alá. Podería seguir durante anos; pero contentareime
engadindo que nunca esquecerei aquela gloriosa tarde estival e que
sempre lembrarei con deleite aquel outeiro empinado e abrupto, e o
bordo do precipicio onde estivemos xuntos vendo a espléndida posta de
sol reflectida no inquieto mundo de augas que xacía aos nosos pés, cos
corazóns cheos de agradecemento ao ceo e de amor, case demasiado
cheos para falar.
Agnes Grey
239
Unhas cantas semanas despois, cando miña nai xa conseguira unha
axudante, convertinme na esposa de Edward Weston, e nunca tiven
motivos para arrepentirme e estou segura de que nunca os terei. Tivemos
probas, e sabemos que teremos máis; pero soportámolas ben xuntos e
procuramos fortalecernos mutuamente contra a separación final, a maior
de todas as aflicións para o sobrevivente. Pero, se non perdemos de vista
o glorioso paraíso que está máis aló, onde nos reuniremos de novo, e
onde non se coñecen o pecado nin as penas, tamén saberemos soportala;
e, mentres tanto, tentamos vivir na gloria daquel que esparexeu tantas
bendicións no noso camiño.
Edward, con arduos esforzos, realizou abraiantes reformas na súa
parroquia, e é apreciado e querido polos seus fregueses, tal como merece,
porque sexan cales sexan os seus defectos como home (e ninguén está
totalmente libre deles), desafío a calquera a que o critique como pastor,
marido ou pai.
Os nosos fillos, Edward, Agnes e a pequena Mary, prometen moito; a
súa educación de momento é responsabilidade miña, e non lles faltará
nada que os coidados dunha nai poida dar. Os nosos modestos ingresos
son suficientes para as nosas necesidades; e, levando a cabo o aforro que
aprendemos en tempos máis difíciles, e nunca tentando imitar os nosos
veciños máis prósperos, conseguimos non só gozar de comodidades nós,
senón dispoñer dun pouco todos os anos para os nosos fillos e para dar
aos que o necesitan.
E agora coido que xa dixen dabondo.
Agnes Grey
FIM
Compartir en redes sociales
Esta página ha sido visitada 66 veces.